Τις προηγούμενες δεκαετίες ο τομέας του διαστήματος ήταν για την Ελλάδα ένα σύνορο μακρινό και ένα όνειρο σχεδόν άπιαστο. Σήμερα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει και χάρη στις προσπάθειες τόσο του δημοσίου, τόσο και του ιδιωτικού τομέα, όχι μόνο έχει δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα διαστήματος στη χώρα μας, αλλά μπορούμε κιόλας να μιλάμε για την επόμενη ημέρα.
Η ανάδειξη λοιπόν της δυναμικής, αλλά και της πορείας που έχει διανύσει όλα αυτά τα χρόνια το ελληνικό οικοσύστημα διαστήματος βρέθηκε στο επίκεντρο του Greek Space Tech Forum 2025, το οποίο διεξήχθη στις 1 και 2 Ιουλίου 2025 από την ethosEVENTS, με τη συνδιοργάνωση της Ένωσης Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ) και του Ελληνικού Συνεργατικού Σχηματισμού Διαστημικών Τεχνολογιών και Εφαρμογών (si-Cluster) του Corallia.
Η εξέλιξη του ελληνικού διαστημικού οικοσυστήματος
Αναφερόμενος στο εγχώριο οικοσύστημα, ο Δρ. Αθανάσιος Πότσης, Πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ), εξήγησε πως «όλα αυτά τα χρόνια στη συνεργασία που είχαμε με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε μια πολύ καλή βάση ανάπτυξης και πιστοποίησης διαστημικής τεχνολογίας στην Ελλάδα.
Έχουμε καταφέρει να φτιάξουμε το οικοσύστημα και την αλυσίδα που χρειάζεται μια χώρα από τις Startups, τη βιομηχανική ένωση και το κομμάτι του clustering που συνδέει τη βιομηχανία με τον ακαδημαϊκό χώρο. Έχουμε το πρώτο fund του Φαιστού, το οποίο χρηματοδότησε ενέργειες, επενδυτικά προγράμματα και δραστηριότητες για το διάστημα στην Ελλάδα. Έχουμε επενδύσεις ξένων εταιρειών στη χώρα μας, οι οποίες αξιοποίησαν το Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων και την επένδυση που έχει γίνει. Γύρισαν Έλληνες επιστήμονες από το εξωτερικό και έφτιαξαν Startups στην Ελλάδα, οι οποίες ασχολούνται με το διάστημα».
Μια πολύ σημαντική εξέλιξη σύμφωνα με τον κ. Πότση είναι το γεγονός ότι το εγχώριο οικοσύστημα έχει καταφέρει να περάσει πλέον από το επίπεδο του component, του υποσυστήματος δηλαδή και της υπηρεσίας, στην παραγωγή ολοκληρωμένων διαστημικών λύσεων.
Από την πλευρά του, ο Dr. Jorge-A. Sanchez-P., Διευθυντής της ESA BIC Greece και Πρόεδρος του si-Cluster, σχολίασε πως η «Ελλάδα όχι μόνο έχει σταθεροποιήσει τη θέση της στο διεθνές οικοσύστημα, αλλά διεκδικεί πλέον και έναν ουσιαστικό ρόλο».
Παράλληλα, με αφορμή την εκτόξευση του πρώτου ελληνικού μικροδορυφόρου DUTHSat-2, ο ίδιος ανέφερε ότι τον επόμενο χρόνο αναμένονται νέες εξελίξεις, ενώ όπως τόνισε κάθε ευρώ επένδυσης στο πρόγραμμα αναμένεται να δημιουργήσει πάνω από 7 ευρώ προστιθέμενης αξίας στην οικονομία.
Η συνεργασία Ελλάδας-ΗΑΕ
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε και ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, ο οποίος δήλωσε ότι: «Μπορούμε να δούμε το τεράστιο εύρος των δυνατοτήτων που μας δίνουν οι διαστημικές τεχνολογίες για να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο, μια καλύτερη Ευρώπη, μια καλύτερη Ελλάδα, μαζί με τους ανθρώπους και τα κράτη που νιώθουμε κοντά μας, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες δυνάμεις της λογικής και της ειρήνης. Το παράθυρο που ανοίγεται με τα συστήματα διττής χρήσης είναι τεράστιο».
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Πρέσβης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) στην Ελλάδα, Dr. Ali Obaid Al Dhaheri, ο οποίος επισήμανε πως «τα διαστημικά προγράμματα δεν είναι μόνο επιστημονικά. Επεκτείνονται σε όλη την οικονομική και την κοινωνική διάσταση, προσφέροντας πολλά οφέλη. Τα τελευταία 20 χρόνια τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν γίνει ένας πολύ σημαντικός παίκτης στη βιομηχανία διαστήματος με στρατηγικές επενδύσεις και με τη δέσμευση στην καινοτομία. Κάτι που κάποτε φάνταζε ένα όνειρο, γίνεται πλέον πραγματικότητα.
Η βιομηχανία του διαστήματος μας δίνει ευκαιρία για πολλά τεχνολογικά ταξίδια, αλλά και συνεργασίες και συνέργειες σε διεθνές επίπεδο. Το DubaiSat το 2009 ήταν το πρώτο ορόσημο της παρουσίας μας και μέχρι σήμερα έχουν γίνει εκτοξεύσεις 25 δορυφόρων και 10 δισ. έχουν επενδυθεί στον τομέα. Τώρα έχουμε δορυφόρους που κάνουν παρακολούθηση, τηλεπικοινωνίες και επιστημονική έρευνα».
«Με τους φίλους μας εδώ στην Ελλάδα έχουμε τη δυνατότητα να φτάσουμε πολύ μακριά στα αστέρια και έχουμε πολλές ευκαιρίες να συνεργαστούμε στα διαστημικά προγράμματα. Είμαστε δεσμευμένοι με τους συνεργάτες μας στην Ελλάδα να δουλέψουμε μαζί για να διασφαλίσουμε ένα ειρηνικό μέλλον στο διάστημα για όλη την ανθρωπότητα», πρόσθεσε ο ίδιος μιλώντας για τη συνεργασία Ελλάδας- ΗΑΕ.
Οι ευκαιρίες και οι στόχοι από το Εθνικό Διαστημικό Πρόγραμμα
Όσον αφορά τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από το Εθνικό Διαστημικό Πρόγραμμα, ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων, Κωνσταντίνος Καράντζαλος, δήλωσε πως «το ελληνικό οικοσύστημα πολλά χρόνια τώρα παράγει τεχνολογία. Έχουμε συμμετοχή σε σημαντικές ευρωπαϊκές αποστολές και όχι μόνο. Τώρα όντως υπάρχει μια δυναμική, έχουμε αρκετά έργα που γίνονται αυτή τη στιγμή στη χώρα και παράγουν τεχνολογία».
Μιλώντας για τα στόχους για το μέλλον, ο κ. Καράντζαλος υπογράμμισε ότι το ελληνικό οικοσύστημα θέλει να αυξήσει τη συμμετοχή του στην ESA.
Ακόμα, σύμφωνα με τον ίδιο αυτή τη στιγμή όλοι οι πολίτες χρησιμοποιούν καθημερινά με κάποιον τρόπο ή επωφελούνται από προϊόντα και υπηρεσίες διαστημικής τεχνολογίας, ενώ όπως είπε υπάρχει τεχνολογία, δεδομένα και προϊόντα που μπορούν να κάνουν πιο εύκολη την καθημερινότητα πολλών υπουργείων.
Όπως επισήμανε ο ΓΓ Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων η απόδοση της επένδυσης που έχει κάνει η ελληνική κυβέρνηση έρχεται σε μεγάλο βαθμό από την αξιοποίηση αυτών των δεδομένων και από τις υπηρεσίες.
«Σε συντονισμό με όλα τα υπουργεία θέλουμε να δούμε τι χρηματοδοτούμε και από ποια πηγή», τόνισε ο κ. Καράντζαλος, ενώ πρόσθεσε πως ένας ακόμη στόχος είναι τα προϊόντα και τα δεδομένα να φτάσουν να χρησιμοποιούνται οριζόντια σε όλο το δημόσιο.
Η άμυνα στο επίκεντρο
Με τη σειρά του ο Αθανάσιος Πότσης σχολίασε ότι η βιομηχανία πρέπει να βγει από μόνη της και να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που δημιουργούνται στην αγορά. Όπως είπε «αυτή τη στιγμή οι ευκαιρίες είναι συγκεκριμένες. Προέρχονται κυρίως από τον χώρο της άμυνας, όπου πλέον η Ευρώπη έχει αποφασίσει να περάσει σε ένα καινούριο κομμάτι επανεξοπλισμού και το διάστημα έχει αποδείξει ότι παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Άρα τη δεδομένη στιγμή βλέπουμε ότι υπάρχει μια ευκαιρία να οργανώσουμε το οικοσύστημα μας και με όλες τις δυνατότητες που έχουμε να διεκδικήσουμε συγκεκριμένο κομμάτι από τον χώρο της αξιοποίησης της άμυνας στο διάστημα».
Συγχρόνως, σύμφωνα με τον κ. Πότση είναι εξίσου σημαντικό το να μεταγγιστούν οι τεχνολογίες που αναπτύσσονται για το διάστημα σε άλλος τομείς. Ένας τέτοιος τομέας είναι η ναυτιλία, καθώς όπως ανέφερε υπάρχει απαίτηση για νέα προϊόντα, υλικά και τεχνολογίες που σχετίζονται με τη ρομποτική, τους αυτοματισμούς, την ασφάλεια πλοήγησης κλπ.
«Είναι τεχνολογίες που τις έχουμε αναπτύξει ήδη στην Ελλάδα ή έχουμε συγκεκριμένη βιομηχανική βάση που δραστηριοποιείται ήδη», υπογράμμισε ο ίδιος.
