Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Κριστίν Λαγκάρντ, παρουσίασε στο φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός τις τελευταίες εκτιμήσεις και παρατηρήσεις της σχετικά με την πορεία των τραπεζών, της νομισματικής πολιτικής, αλλά και τους κινδύνους που απειλούν την οικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη της ευρωζώνης μέσα από τη διεθνή συγκυρία. Η παρουσία της Λαγκάρντ ήταν για ακόμα μία φορά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, τονίζοντας τόσο την πρόοδο που σημειώνεται στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού όσο και τις προκλήσεις που παραμένουν για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, σε ένα περιβάλλον μεγάλης γεωπολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας.
Σημαντικά βήματα για τον πληθωρισμό, αλλά όχι αρκετά
Η Λαγκάρντ ξεκίνησε υπογραμμίζοντας ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στη μείωση του πληθωρισμού, επισημαίνοντας ότι η διαδικασία αποκλιμάκωσης βρίσκεται «σε καλό δρόμο». Στόχος της ΕΚΤ είναι να σταθεροποιήσει τον πληθωρισμό γύρω από το μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προβλέψεις, ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,4% το 2024, 2,1% το 2025, 1,9% το 2026 και θα φτάσει ξανά στο 2,1% το 2027 .
Παρόλο που οι αριθμοί αυτοί δείχνουν μια σαφή τάση σταθεροποίησης, η Λαγκάρντ ξεκαθάρισε ότι η αποστολή της ΕΚΤ δεν έχει ολοκληρωθεί. «Πλησιάζουμε πιο κοντά στον στόχο», είπε χαρακτηριστικά, αλλά «απέχουμε ακόμα από το να πούμε ότι έχουμε φτάσει σε ένα βιώσιμο επίπεδο σταθερότητας». Εξάλλου, η νομισματική πολιτική παραμένει σε ρυθμίσεις που χαρακτηρίζονται από αυστηρότητα, και οι αποφάσεις για τα επιτόκια θα συνεχίσουν να λαμβάνονται σε κάθε συνεδρίαση με βάση το μακροοικονομικό περιβάλλον και τα εισερχόμενα δεδομένα .
Οι τράπεζες και το σύστημα δανεισμού υπό πίεση
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι τράπεζες της ευρωζώνης βρίσκονται σε δύσκολη θέση, καθώς πρέπει να διατηρήσουν τη ροή ρευστότητας προς την πραγματική οικονομία, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν τις πιέσεις που προκύπτουν από τις αλλαγές στη νομισματική πολιτική. Η Λαγκάρντ τόνισε ότι μία σειρά από παράγοντες, όπως η αύξηση των γεωπολιτικών εντάσεων και η επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης, μπορεί να καταστήσουν ακόμη πιο ευάλωτο το τραπεζικό σύστημα.
Σε αυτό το σκηνικό, εξηγεί η Λαγκάρντ, η προσοχή της ΕΚΤ εστιάζεται στην προσαρμογή του συστήματος στις αλλαγές των επιτοκίων, διασφαλίζοντας ότι οι τράπεζες παραμένουν ισχυρές και ανθεκτικές. Οι συνεχιζόμενες γεωπολιτικές κρίσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, επιτείνουν την πίεση στην ενέργεια και το εμπόριο, γεγονός που επηρεάζει άμεσα το τραπεζικό σύστημα και αυξάνει το ρίσκο συστημικών κλυδωνισμών .
Αν και οι τράπεζες στην Ευρώπη είναι σε μεγάλο βαθμό καλά κεφαλαιοποιημένες, η επιβράδυνση στην οικονομική δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να παρέχουν δάνεια, ενώ η αύξηση των επισφαλών δανείων αποτελεί μία ακόμη ανησυχία για την ΕΚΤ. Σε αυτό το πλαίσιο, η Λαγκάρντ προειδοποίησε ότι η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αλλά απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και ευελιξία από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς .
Επιβράδυνση της ανάπτυξης και καθοδικοί κίνδυνοι
Αναφορικά με την πορεία της οικονομικής ανάπτυξης, η Λαγκάρντ έκρουσε καμπανάκι κινδύνου. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΚΤ, προβλέπεται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της ευρωζώνης θα είναι μόλις 0,7% το 2024, 1,1% το 2025, 1,4% το 2026 και 1,3% το 2027. Οι εκτιμήσεις αυτές έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω σε σχέση με τις προηγούμενες προβλέψεις, και η Λαγκάρντ σημείωσε ότι οι προοπτικές παραμένουν αβέβαιες εξαιτίας παραγόντων, όπως οι εμπορικοί δασμοί και η εύθραυστη παγκόσμια οικονομία .
Η μεταποίηση συνεχίζει να συρρικνώνεται, ενώ ο τομέας των υπηρεσιών που στο παρελθόν κατέγραφε σταθερή ανάπτυξη εμφανίζει πλέον σημάδια επιβράδυνσης. Η Λαγκάρντ επισήμανε ότι, παρά μία μικρή ανάκαμψη στο τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους, η συνολική εικόνα της ανάπτυξης παραμένει απογοητευτική, καθιστώντας κρίσιμο τον ρόλο της ΕΚΤ για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης χωρίς να διακυβεύεται ο στόχος του πληθωρισμού .
Απαντώντας στις γεωπολιτικές προκλήσεις
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, κατά τη Λαγκάρντ, είναι η συνεχής αστάθεια στο διεθνές περιβάλλον. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η γεωπολιτική πίεση στη Μέση Ανατολή και οι διαρκείς εντάσεις στις εμπορικές σχέσεις, όπως τα μέτρα που λαμβάνει ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, δημιουργούν ένα δυσμενές πλαίσιο για την οικονομία της ευρωζώνης .
Η Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, πέρα από τις άμεσες ενεργειακές και εμπορικές συνέπειες, μπορεί να έχουν και αντίκτυπο στην εμπιστοσύνη των αγορών, καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολη την προσπάθεια ανάκαμψης. Σε απάντηση αυτών των προκλήσεων, η ΕΚΤ δεσμεύεται να προσαρμόσει τις πολιτικές της ανάλογα με τα δεδομένα που προκύπτουν από το διεθνές περιβάλλον, χωρίς να δεσμεύεται από εκ των προτέρων αποφάσεις, διατηρώντας μια ευελιξία που θεωρείται κρίσιμη σε περιόδους αβεβαιότητας .
Το μήνυμα της Λαγκάρντ: Επαγρύπνηση και προσαρμοστικότητα
Η ομιλία και οι τοποθετήσεις της Λαγκάρντ στο Νταβός έστειλαν ένα σαφές μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις: η ΕΚΤ παραμένει αφοσιωμένη στον στόχο της οικονομικής σταθερότητας και ανάπτυξης, αλλά η πορεία προς την ανάκαμψη υπό τις τρέχουσες συνθήκες είναι γεμάτη προκλήσεις. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες καλούνται να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, ενώ η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ θα συνεχίσει να εξελίσσεται, λαμβάνοντας υπόψη τις δυναμικές της αγοράς και τις οικονομικές προβλέψεις.
Με βασικούς άξονες τη νομισματική αυστηρότητα, την παρακολούθηση των κινδύνων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του τραπεζικού συστήματος, η Λαγκάρντ τόνισε την ανάγκη διαρκούς επαγρύπνησης. Σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από γεωπολιτική και οικονομική αστάθεια, η σταθερότητα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις καλούνται να συνεργαστούν προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι στόχοι που τίθενται σήμερα θα επιτευχθούν με αποτελεσματικότητα .
Το Νταβός, ως πλατφόρμα διαλόγου, ανέδειξε για άλλη μια χρονιά πόσο σημαντική είναι η συλλογική δράση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία. Η παρέμβαση της Λαγκάρντ υπενθύμισε ότι η Ευρώπη διαθέτει τα εργαλεία και τη βούληση να ανταποκριθεί στις δυσκολίες, αλλά το ταξίδι προς την οικονομική σταθερότητα παραμένει μακρύ και απαιτητικό.
