Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει ανάψει η συζήτηση για το κατά πόσο ήταν ναζιστικός ο χαιρετισμός του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, του Έλον Μασκ, κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας Τραμπ. Ο ίδιος ο Μασκ «κρύφτηκε» πίσω από μια δικαιολογία του τύπου «η επίθεση με το «όλοι είναι Χίτλερ» έχει κουράσει πολύ».
Βλέποντας την εικόνα του χαιρετισμού και διαβάζοντας την αντίδραση Μασκ, μοιραία έρχεται στο μυαλό ένας άλλος, παρόμοιος χαιρετισμός. Εκείνος του πρώην αρχηγού της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής, Νίκου Μιχαλολιάκου. Η αλήθεια είναι ότι ο καταδικασμένος χρυσαυγίτης είχε προκαλέσει ουκ ολίγες φορές την κοινή γνώμη χαιρετώντας ναζιστικά.
Μια απ’ αυτές έλαβε χώρα στο Γουδί, τον Οκτώβριο του 2013. Μιλώντας στη νεολαία της Χρυσής Αυγής, στο τέλος, ο Μιχαλολιάκος χαιρέτισε ναζιστικά. Οι αντιδράσεις ήταν πάρα πολλές τις επόμενες μέρες, με τον Μιχαλολιάκο να σπεύδει να δικαιολογηθεί λέγοντας «αυτά τα χέρια μπορεί καμιά φορά να χαιρετάνε ναζιστικά, αλλά είναι καθαρά χέρια. Δεν είναι βρόμικα, δεν έχουν κλέψει».
Η δικαιολογία που πάσχει
Για να επανέλθουμε στον Μασκ, δυστυχώς η δικαιολογία του πάσχει από πολλές πλευρές, ειδικά από τη στιγμή που αποφάσισε να πάρει συνέντευξη από την Άλις Βάιντελ, την υποψήφια καγκελάριο του ακροδεξιού κόμματος AfD στη Γερμανία, ν’ ακούσει όσες ανοησίες η ίδια εκστόμισε σχετικά με τον Χίτλερ (όπως το ότι ήταν Αριστερός και κομμουνιστής), να μην αντιδρά καν σ’ αυτές, αντιθέτως να επιμένει πως οι ιδεολογικοί απόγονοι των Ναζί, είναι η καλύτερη λύση για τις γερμανικές εκλογές. Ας αφήσουμε στην άκρη το γεγονός ότι είναι ένας ευηπόληπτος επιχειρηματίας που απ΄όσο γνωρίζουμε έχει κι αυτός «καθαρά χέρια» και δεν έχει κλέψει κανέναν.
Το επιχείρημα Μιχαλολιάκου μπορούν να το επικαλεστούν όλοι οι Μασκ αυτού του κόσμου. Είναι βασικό χαρακτηριστικό της ρητορικής και της στρατηγικής των ακροδεξιών απανταχού γης, μαζί με τον «αντισυστημισμό» που πουλάει ως ιδεολογία και ο οποίος εξαντλείται προεκλογικά προς άγραν ψήφων, αλλάζοντας δραματικά στη συνέχεια.
Υπερασπιστής της Δημοκρατίας ο Μασκ;
Είναι τουλάχιστον αστείο να πιστεύει κανείς ότι ο Έλον Μασκ ξαφνικά κόπτεται για την «ελευθερία του λόγου». Ομοίως, είναι τουλάχιστον αφελές, να πιστεύει κανείς ότι ο πλουσιότερος επιχειρηματίας του πλανήτη επένδυσε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στον Τραμπ και την προεκλογική του εκστρατεία, μόνο και μόνο επειδή «καίγεται» για την ποιότητα της δημοκρατίας.
Ορισμένα απ’ τα πρώτα διατάγματα που υπέγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ άμα τη αναλήψει των καθηκόντων του αφορούσαν έμμεσα ή άμεσα τον Έλον Μασκ και επιχειρηματίες του δικού του βεληνεκούς. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε διάταγμα με το οποίο αίρονται τα όποια μέτρα προφύλαξης και οι δικλείδες ασφαλείας που αφορούσαν την τεχνολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης, τα οποία είχαν παρθεί επί Μπάιντεν. Χαράς ευαγγέλια –και κέρδη – για τον Μασκ και τις εταιρείες του που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο τομέα, καθώς όπως υποστηρίζει το ρεπουμπλικανικό κόμμα του Τραμπ «είμαστε υπέρ της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης που βασίζεται στην ελευθερία του λόγου και στην ανθρώπινη άνθιση».
Ομοίως, η δέσμευση Τραμπ κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας του ότι οι Αμερικανοί «θα φτάσουν στον Άρη» ήταν σαφές μήνυμα υπέρ του Μασκ, ο οποίος και έχει σχεδιάσει ένα τέτοιο ταξίδι με σκάφη της εταιρείας του Space X, καθώς θεωρεί ότι το μέλλον του ανθρώπινου είδους σχετίζεται άμεσα με τον κόκκινο πλανήτη.
Οικονομία και ηθική
Το ζήτημα του Μασκ δεν είναι μόνο οικονομικό, όπως ενδεχομένως πιστεύουν πολλοί, είναι ηθικό. Έλεγχοι, προφυλάξεις, ασφάλεια που αφορούν σε ζητήματα που ο ίδιος δραστηριοποιείται είναι παρελθόν, η ηθική διάσταση της τεχνολογίας και των επιτευγμάτων της έρχεται σε δεύτερη και τρίτη μοίρα πλέον, καθώς με τον Τραμπ στην κατάλληλη θέση και με τη μεγαλομανία του συνθήματος Make America Great Again να φωτίζει το δρόμο, αποκαλύπτεται ότι σε αυτόν το δρόμο δεν υπάρχουν πλέον όρια.
Από εκεί και πέρα, σε πολιτικό αλλά και συμβολικό επίπεδο, το γεγονός ότι έχουμε φτάσει στο σημείο να μην μας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση ένας ναζιστικός χαιρετισμός σημαίνει ότι η ακροδεξιά έχει πετύχει σε μεγάλο βαθμό το στόχο της. Για ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας έχει πάψει να είναι ο «μπαμπούλας» και έχει μετατραπεί σ’ ένα mainstream πολιτικό φορέα που αν δεν έχεις να φοβηθείς κάτι απ’ αυτό (π.χ. δεν είσαι πρόσφυγας, μετανάστης, μέλος της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας κλπ.) δεν πρόκειται να ασχοληθεί μαζί σου.
