Με ένα θετικό έληξε το άτυπο δείπνο Χριστοδουλίδη – Τατάρ στη Νέα Υόρκη με οικοδεσπότη τον Αντόνιο Γκουτέρες. Την απόφαση να συνεχιστεί η προσπάθεια επανέναρξης του διαλόγου για το Κυπριακό. Τόσο με άτυπες συναντήσεις στις οποίες θα συμμετέχουν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο), υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, όσο με επαφές των δύο ηγετών που θα έχουν αντικείμενο την προώθηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Νέα σημεία διέλευσης
Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, αναμένεται να συναντηθεί με τον τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ στην Κύπρο για να εξεταστεί το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέα σημεία διέλευσης.
Επί του παρόντος η τουρκική πλευρά και η τουρκοκυπριακή ηγεσία φαίνεται να επιμένουν στη σκληρή γραμμή των δύο κρατών
Πιο συγκεκριμένα ο Ερσίν Τατάρ ζήτησε για μία ακόμα φορά το άνοιγμα του οδοφράγματος της Μιας Μηλιάς, ενώ ο Χριστοδουλίδης ζήτησε μαζί με αυτό να ανοίξει επίσης το οδόφραγμα στο Πυρόι ή στα Κόκκινα. Ως πιθανό ΜΟΕ ο Χριστοδουλίδης, όπως αναφέρει το ΚΥΠΕ έθεσε και το ενδεχόμενο δημιουργίας Επιτροπής Αλήθειας, που απορρίφθηκε από τον Τατάρ όπως κα η πρόταση για δημιουργία τεχνικής επιτροπής για θέματα νεολαίας.
Ο Τατάρ δεν θέλει την Ολγκίν
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι ο Τατάρ φέρεται να διαφώνησε με τον διορισμό της Μαρία Άνγκελα Ολγκίν, θεωρώντας πως δεν έφερε εις πέρας αυτά τα οποία ζητά η τ/κ πλευρά για τα τρία «απευθείας» (εμπόριο, πτήσεις, επαφές), κάτι που σημαίνει πως ο ΓΓ του ΟΗΕ θα προχωρήσει σε ανάθεση δρομολόγησης αυτών των διευρυμένων επαφών σε άλλο πρόσωπο, ενδεχομένως στη βοηθό ΓΓ Ρόζμαρι Ντι Κάρλο.
Ο τουρκοκύπριος ηγέτης φέρεται να επανέλαβε τις πάγιες θέσεις της κατοχικής πλευράς μιλώντας για κυριαρχική ισότητα και έκανε αναφορά στην ομιλία Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Ζήτησε δε για μία ακόμα φορά απευθείας εμπόριο, πτήσεις και σχέσεις για τους Τ/Κ. Ο Τατάρ φέρεται να αναφέρθηκε και στην ιδέα των δύο κρατών εντός της ΕΕ, κάτι που η ε/κ πλευρά επέμεινε πως δεν μπορεί να γίνει.
Τα αδιαπραγμάτευτα της ελληνοκυπριακής πλευράς
Την ίδια στιγμή η ελληνοκυπριακή πλευρά επέμεινε πως θεωρεί ως αδιαπραγμάτευτα στοιχεία την διασφάλιση των τριών singles (ενιαία κυριαρχία, ενιαία προσωπικότητα, ενιαία ιθαγένεια), τη διασφάλιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη λειτουργικότητα του κράτους, κάτι που είναι αναγκαίο για ένα κράτος μέλος της ΕΕ. Επανέλαβε επίσης πως η ε/κ πλευρά δεν συζητά κάτι άλλο από τερματισμό των εγγυήσεων, ή τη θέση για πλήρη αποχώρηση στρατευμάτων με sunset clause αντί για ρήτρα αναθεώρησης.
Περιουσίες
Ο Τατάρ φέρεται να έθεσε και το θέμα των διώξεων κατά προσώπων που εμπλέκονται σε σφετερισμό ε/κ περιουσιών, ζητώντας παρέμβαση Χριστοδουλίδη. Ο Χριστοδουλίδης απάντησε πως η εκτελεστική εξουσία δεν επηρεάζει τη δικαστική, και πως μάλιστα είχε παρόμοιο αίτημα από τον Ισραηλινό Πρόεδρο στον οποίο έδωσε ανάλογη απάντηση, ενώ παρέπεμψε σε κοινή ανακοίνωση ε/κ και τ/κ κομμάτων κατά της παράνομης χρήσης περιουσιών.
Ο Γκουτέρες ζήτησε να γίνει μία συζήτηση «έξω από το κουτί», αποφεύγοντας αντιπαραθέσεις των ηγετών, εκφράζοντας την εκτίμηση πως αν και υπάρχει διαφορά στο σημείο εκκίνησης, με τον ένα ηγέτη να μιλά για την κυριαρχική ισότητα και τον άλλο για τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, μπορούν σταδιακά να βρεθούν κάποια στοιχεία που να συζητηθούν πέρα από τους τίτλους.
Επιμονή στις ίδιες θέσεις
Ο Τατάρ σε δηλώσεις του, σύμφωνα με το Ανατολού υποστήριξε ότι ο Γκουτέρες έχει καταλάβει ότι η κατοχική πλευρά «δεν θα παραιτηθεί από το κράτος και την κυριαρχία του και ότι η λύση είναι λύση δύο κρατών». Ο τουρκοκύπριος ηγέτης δήλωσε ότι χωρίς κυριαρχική ισότητα δεν υπάρχει επιστροφή στις επίσημες διαπραγματεύσεις.
«Δεν άκουσα κάτι καινούριο» σημείωσε από την πλευρά του ο Νίκος Χριστοδουλίδης στις δηλώσεις του σημειώνοντας ωστόσο την ικανοποίηση του για το ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ αποφάσισε να συνεχιστούν οι άτυπες συναντήσεις σε διευρημένη μορφή με τη συμμετοχή και των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Στη συνάντηση φαίνεται να απορρίφθηκε και η απαίτηση Τατάρ για τετραμερής συναντήσεις, δηλαδή χωρίς τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου.
Όσον αφορά το θέμα της κυριαρχικής ισότητας που ζητεί η τουρκοκυπριακή πλευρά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι «δεν ξεπεράστηκε» και ότι «δεν υπήρξε πρόοδος επί θεμάτων ουσίας».
Συνέχεια του διαλόγου
Επί του παρόντος η τουρκική πλευρά και η τουρκοκυπριακή ηγεσία φαίνεται να επιμένουν στη σκληρή γραμμή των δύο κρατών. Το αν αυτές οι άτυπες συναντήσεις ανοίγουν μία χαραμάδα έστω αισιοδοξίας θα φανεί το επόμενο διάστημα.
Το ότι ο Γκουτέρες κινήθηκε στο Κυπριακό εν μέσω δύο πολέμων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, σίγουρα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τυχαίο.
Το αδιέξοδο για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων δεν δείχνει να μπορεί να σπάσει ακόμα, με ερώτημα να παραμένει αν η Άγκυρα το επόμενο διάστημα θα θελήσει να αλλάξει στάση και με τι αντάλλαγμα. Σε μία τέτοια περίπτωση ίσως να θεωρηθεί απαραίτητη και η αλλαγή ηγεσίας στα κατεχόμενα, με τον Τουφάν Ερχιουμάν του CTP να είναι για πολλούς μία εναλλακτική που θα μπορούσε να ανατρέψει το σκηνικό αδιαλλαξίας που έχει δημιουργήσει ο Τατάρ.
