Του Νίκου Κωτσικόπουλου
Σήμα για παύση των μειώσεων επιτοκίων κατά την επόμενη Σύνοδο του ΔΣ της ΕΚΤ τον Απρίλιο, στέλνει η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, με τις δηλώσεις και τις απαντήσεις που έδωσε στην συνέντευξη τύπου η οποία ακολούθησε την τελευταία απόφαση του οργάνου για μείωση επιτοκίων στο 2,50% που θα έχει ισχύ από τις 12 Μαρτίου.
Ήδη οι αγορές εκλαμβάνουν ως βασικό σενάριο τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα τη στάση αυτή και η εκτίμηση απεικονίστηκε άμεσα στο επιτόκιο Euribor τριμήνου το οποίο σημείωσε οριακή άνοδο κατευθείαν στα επίπεδα του 2,504% δηλαδή κλάσματα μεν, αλλά πάνω από το “φράγμα” του 2,50% κι όχι κάτω από αυτό, ως προεξόφληση προς μία νέα απόφαση για μείωση επιτοκίων ΕΚΤ τον Απρίλιο. Βεβαίως είναι αγορά και επηρεάζεται από συνθήκες προσφοράς και ζήτησης και από τις νέες εκτιμήσεις και τα δεδομένα, άρα μπορεί αυτό να αλλάξει γρήγορα.
Αυτό καταρχήν σημαίνει ότι τα επιτόκια είναι πιο φιλικά για όλους τους δανειζόμενους και όσους προτίθενται να δανεισθούν. Είναι κάτι που επισημαίνεται από την κ. Λαγκάρντ και είναι γεγονός, όπως επίσης όμως ότι δεν έχουν ακόμα περάσει στις αγορές οι προηγούμενες μειώσεις, αντίθετα να συνεχίζεται η επίπτωση από τις προηγούμενες αυξήσεις επιτοκίων στα ανεξόφλητα υπόλοιπα δανείων όπως είπε.
Και τα δύο στοιχεία ισχύουν και η αγορά εκτιμά ότι υπάρχει περιθώριο για την θετική επίπτωση από τις τελευταίες μειώσεις.
Συγκεκριμένα η κ. Λαγκάρντ έδωσε τα εξής στοιχεία για το μέσα επιτόκια στην Ευρώπη: “Το μέσο επιτόκιο των νέων δανείων προς τις επιχειρήσεις μειώθηκε στο 4,2 τοις εκατό τον Ιανουάριο, από 4,4 τοις εκατό τον Δεκέμβριο. Αντίθετα, το κόστος των εταιρειών για την έκδοση χρέους με βάση την αγορά αυξήθηκε στο 3,7%, 0,2 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το επίπεδο του Δεκεμβρίου. Την ίδια περίοδο, το μέσο επιτόκιο των νέων στεγαστικών δανείων μειώθηκε στο 3,3%, από 3,4%.
Ο ρυθμός αύξησης του τραπεζικού δανεισμού προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε στο 2,0 τοις εκατό τον Ιανουάριο, από 1,7 τοις εκατό τον Δεκέμβριο, λόγω της μέτριας μηνιαίας ροής νέων δανείων. Η αύξηση των χρεογράφων που εκδίδονται από εταιρείες αυξήθηκε στο 3,4% σε ετήσια βάση. Τα στεγαστικά δάνεια συνέχισαν να αυξάνονται σταδιακά, αλλά παρέμειναν συγκρατημένα συνολικά, με ετήσιο ρυθμό αύξησης 1,3%”.
Η κ. Λαγκάρντ, είπε ότι η ΕΚΤ δεν δεσμεύεται πλέον για τις επόμενες αποφάσεις οι οποίες θα λαμβάνονται σε στενή συνάρτηση με τα δεδομένα που θα λαμβάνει το ΔΣ.
Για την ώρα η πτωτική πορεία των επιτοκίων της ΕΚΤ δεν έχει ανατραπεί, όπως το είπε η κ. Λαγκάρντ. Η πορεία είναι για χαμηλότερα επιτόκια, αλλά αυτό δεν είναι σε πρώτο πλάνο, λόγω της κρισιμότητας του επόμενου διαστήματος το οποίο θα καθορίσει και τις επόμενες αποφάσεις. Όπως είπε η κ Λαγκάρντ, δύο είναι οι πιθανές εκδοχές για τις επόμενες βραχυπρόθεσμες κινήσεις:
– Στάση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και παραμονή των επιτοκίων στα επίπεδα αυτά,
– Νέα μείωση των επιτοκίων, αλλά πιθανόν αργότερα.
Τις αποφάσεις του ΔΣ κινεί πρωτίστως η περιρρέουσα αβεβαιότητα, για την οποία η κ. Λαγκάρντ έκανε πολλές αναφορές. Υπάρχουν τέσσερα στοιχεία που η ΕΚΤ φαίνεται να λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη της κι έχουν επηρεάσει την αλλαγή στάσης η οποία διαπνέει το κείμενο των γραπτών και προφορικών δηλώσεων της κ. Λαγκάρντ:
Πρώτον, η αβεβαιότητα για την επίπτωση των δημοσιονομικών μέτρων που προτίθεται να λάβει ο κ. Μερτς στη Γερμανία και έχουν υπαγορεύσει μία άτεγκτη στάση από πλευράς των μελών του ΔΣ της ΕΚΤ που προέρχονται από τη χώρα αυτή. Για την ώρα τα μέτρα δεν έχουν καν αποφασισθεί, αλλά η πιθανότητα λήψης τους με ευρεία αποδοχή είναι πολύ πιθανή. Τα μέτρα αυτά που υπολογίζεται να έχουν κόστος 500 δισ. ευρώ, μπορούν να τονώσουν την ανάκαμψη και να προκαλέσουν πληθωρισμό.
Δεύτερον, είναι οι αποφάσεις από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, τις οποίες τα μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ ανέμεναν και είναι πάλι στην κατεύθυνση, πακέτων δαπανών για την άμυνα και για ρήτρα διαφυγής. Πάλι η επίπτωση είναι τονωτική για την οικονομία και έχει πληθωριστικές επιπτώσεις.
Τρίτον είναι ο αντίκτυπος της αγοράς που έσπευσε να ανεβάσει έντονα τις αποδόσεις των ομολόγων με αποτέλεσμα να θορυβήσει την ΕΚΤ και ιδιαίτερα τα μέλη της από τη Γερμανία που είδαν την απόδοση-επιτόκιο της δευτερογενούς αγοράς για τα δεκαετή γερμανικά ομόλογα, να εκτινάσσεται πάνω από το 2,9% πριν χαμηλώσει στις παρυφές του 2,8% μετά τις δηλώσεις. Είναι πολύ μεγάλη άνοδος παρά το γεγονός ότι τα spreads δεν μεταβλήθηκαν όπως παρατήρησε η κ. Λαγκάρντ (ούτε για το ελληνικό δεκαετές).
Τέταρτον, η αβεβαιότητα που προκαλούν οι πολιτικές Τραμπ με τους δασμούς για το διεθνές εμπόριο συνολικά, σε συνδυασμό επίσης με την ανησυχία και την αβεβαιότητα για τις τιμές της ενέργειας οι οποίες είχαν την πρώτη επίπτωση στα στοιχεία για τον πληθωρισμό πρόσφατα.
Η άνοδος των αποδόσεων σχετίζεται τόσο με το κόστος των νέων εκδόσεων αλλά και με τα ομόλογα που έχουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους, όπως επίσης και τα ασφαλιστικά ταμεία, pension funds κλπ και επηρεάζει εμμέσως πλην σαφώς το κόστος δανεισμού γενικότερα.
Συμπερασματικά με το κλείσιμο ενός χρόνου από την πρώτη μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ το Σεπτέμβριο 2024 στο 3,75% από 4% η ΕΚΤ είναι σε σταυροδρόμι και κλίνει προς την απόφαση να κάνει στάση, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή επίπτωση των πακέτων ενίσχυσης Άμυνας – υποδομών.
