Ένας “μεγάλος συνασπισμός” όχι όπως της Μέρκελ

Στις 3 Οκτωβρίου του 2025 συμπληρώνονται 35 χρόνια από την Επανένωση των δύο Γερμανιών το 1990, στη σκιά τότε τεκτονικών αλλαγών στον παγκόσμιο χάρτη, μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

35 χρόνια μετά ο κόσμος είναι εντελώς διαφορετικός, η Ρωσία ωστόσο παραμένει και σήμερα παράγοντας-κλειδί που θέτει εν αμφιβόλω την ασφάλεια και την ειρήνη στην Ευρώπη.

Στην Επανενωμένη Γερμανία η κοινοβουλευτική παράδοση συνέχισε να επιτάσσει κυβερνήσεις συνασπισμών, συγκλίσεων και συναπόφασης για μια τόσο σημαντική χώρα για την Ευρώπη και τον κόσμο. Σε αυτή την περίοδο η Γερμανία γνώρισε τρεις φορές κυβερνήσεις του λεγόμενου “μεγάλου συνασπισμού”, των δύο αδελφών κομμάτων της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) και των Σοσιαλδημοκρατών υπό την καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ: το 2005, το 2013 και το 2018. Μόνη παρένθεση το 2009, με την τότε συγκυβέρνηση Χριστιανικής Ένωσης και Φιλελευθέρων.

Οι αρραγείς “μεγάλοι συνασπισμοί” Μέρκελ

Η επιτυχία της μακρόχρονης συνύπαρξης της Χριστιανικής Ένωσης με τους Σοσιαλδημοκράτες υπό την Μέρκελ, έγκειται, σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές και ιστορικούς, στη ίδια την καγκελάριο Μέρκελ.

Στη συνειδητή επιλογή της για εγκόλπωση βασικών σοσιαλδημοκρατικών θεωρητικών προταγμάτων και πολιτικών πρακτικών στη συντηρητική ατζέντα.

Αποκορύφωμα, η στάση της στο μεταναστευτικό την κομβική χρονιά του 2015, με το περίφημο “Θα τα καταφέρουμε!”, ανοίγοντας τότε τα γερμανικά σύνορα σε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Μια στάση που επικρίθηκε σφοδρά και από ομοϊδεάτες της, oι οποίοι πρόκριναν ήδη από τότε μια πολιτική των κλειστών γερμανικών θυρών.

Η Γερμανία στις 6 Μαΐου αποκτά ξανά Χριστιανοδημοκράτη καγκελάριο, τον Φρίντριχ Μερτς, τον “αντι-Mέρκελ”, όπως πολλοί τον αποκαλούν. Θα είναι ο τέταρτος “μεγάλος συνασπισμός” Χριστιανικής Ένωσης και Σοσιαλδημοκρατών, αν και με ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε αντίθεση με την περίοδο Μέρκελ. Ο Μερτς έχει στο παρελθόν συγκρουστεί με την Μέρκελ, η Μέρκελ τον κράτησε εκτός των κυβερνήσεών της και προσφάτως, με αφορμή την δημόσια επανεμφάνισή της μετά την έκδοση των απομνημονευμάτων της, επέκρινε την σκληρή μεταναστευτική του γραμμή.

Ο Μερτς ήδη έδωσε ένα πρώτο στίγμα για την καγκελαρία του με τις επιλογές του στα κρίσιμα υπουργικά πόστα: λομπίστες, CEOs, ένας υπ. Εσωτερικών που στη πρώτη δήλωσή του έκανε λόγο για άμεσες απελάσεις στα σύνορα, ένας υπ. Εξωτερικώνπου εμφανίζεται σκληρός λέγοντας ότι δεν θα κάνει τη χάρη στο Κρεμλίνο να αποκαλύψει τη γερμανική στρατηγική για τους πυραύλους Taurus, κι ένα αφανισμένο υπ. υπουργείο Οικογενείας, Τρίτης Ηλικίας, Γυναικών και Νεολαίας (θεωρείται ίσως περιττή πολυτέλεια και συγχωνεύεται με το υπ. Παιδείας). Ιστορική υποσημείωση: από το τότε υπ. Γυναικείων Υποθέσεων και Νεολαίας ξεκίνησε την υπουργική της καριέρα η Άγκελα Μέρκελ, στην πρώτη κυβέρνηση του Χέλμουτ Κολ μετά τη Γερμανική Επανένωση με έδρα στη Βόννη (1991-1994).

Ο Μερτς δεν είναι Μέρκελ

Ο Μερτς δεν είναι όμως Μέρκελ. Οι θέσεις του δεν συγκλίνουν με εκείνες του παραδοσιακού πυρήνα του ιστορικού κόμματος των Σοσιαλδημοκρατών για την κοινωνική πολιτική, τη στήριξη των αδύναμων στρωμάτων, για μια μεταναστευτική πολιτική πιο ανεκτική και για ένα κατηγορηματικό όχι στην αποστολής πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς στο Κίεβο.

Η νέα κυβέρνηση δεν ξεκινά κατά γενική ομολογία με τους καλύτερους οιωνούς. Οι δημοσκοπήσεις είναι απογοητευτικές, με μία εκ των τελευταίων (Ινστιτούτο Forsa για λογαριασμό του ntv/RTL) να δίνει προβάδισμα δύο μονάδων στην ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία προς το παρόν παραμένει συγκρατημένη, πλην όμως δεν έχουν αρχίσει ακόμη οι πραγματικές κοινοβουλευτικές μάχες. Γεγονός είναι επίσης ότι ο επόμενος καγκελάριος έχει ήδη βάλει νερό στο κρασί του, υποχωρώντας στο θέμα της αναθεώρησης του συνταγματικού κανόνα του χρεόφρενου. Μόνο αν προχωρήσει σε επίπονες υποχωρήσεις με τους Σοσιαλδημοκράτες, ο Φρίντριχ Μερτς θα έχει την ευκαιρία να υλοποιήσει τα σχέδιά του.