Παρεμβάσεις, από τις οποίες ξεχωρίζουν αυτές στο επίδομα προσωπικής διαφοράς, στην Εισφορά Αλληλεγγύης και στις συντάξεις χηρείας, επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας και αναμένεται να τις ενσωματώσει σε ένα μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο.
Στόχος είναι να στηριχθούν οι περίπου 750.000 συνταξιούχοι που αναμένεται να παραμείνουν και το 2025 εγκλωβισμένοι στην προσωπική διαφορά. Αυτό σημαίνει ότι θα χάσουν τις όποιες αυξήσεις θα δοθούν με το νέο έτος στις συντάξεις. Θα είναι η τρίτη κατά σειρά απώλεια αύξησης της σύνταξης, με την κυβέρνηση να επιδιώκει να περιορίσει το μέγεθος του προβλήματος καταβάλλοντας το ανάλογο επίδομα, όπως συνέβη και την προηγούμενη διετία. Παράλληλα, ξεχωριστή σημασία για τη νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έχουν οι αλλαγές που ετοιμάζονται σε κομβικά ζητήματα όπως είναι η Εισφορά Αλληλεγγύης. Η ρύθμιση που προωθείται αναμένεται να διατηρεί την ΕΑΣ, αλλά η επιβολή της συγκεκριμένης επιβάρυνσης δεν θα γίνεται από το πρώτο ευρώ, όπως έως σήμερα.
Στο πεδίο των συντάξεων χηρείας, θα διατηρηθεί η προγενέστερη διάταξη που προβλέπει περικοπή κατά 50% των συγκεκριμένων βοηθημάτων μετά την πάροδο της τριετίας. Το δεδομένο όμως ότι το εν λόγω μέτρο δεν έχει εφαρμοστεί για δικαιούχους οι οποίοι προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα οδηγεί αυτόματα σε αναζήτηση αναδρομικών ποσών ως αχρεωστήτως καταβληθέντων. Η νέα διάταξη που προωθείται αναμένεται να έχει σημαντικές εκπτώσεις ως προς την επιστροφή των αναδρομικών (που αφορούν περίπου 8.500 δικαιούχους), εάν αυτή γίνει εφάπαξ.
Πιο αναλυτικά, το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο -που καταβάλλονται προσπάθειες να είναι έτοιμο έως τα τέλη του τρέχοντος μήνα, αλλά το πιθανότερο είναι να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές του φθινοπώρου- θα περιλαμβάνει τις ακόλουθες παρεμβάσεις:
1. Προσωπική διαφορά: Πρόκειται για έκτακτη οικονομική ενίσχυση που αφορά όσους από τους 750.000 συνταξιούχους, εξαιτίας του συγκεκριμένου μέτρου, θα χάσουν και το 2025 την αύξηση στη σύνταξή τους. Το ανώτατο όριο που αναμένεται να τεθεί και πάλι για την καταβολή της εν λόγω ενίσχυσης θα είναι τα 1.600 ευρώ μικτές αποδοχές. Το επίδομα θα χωριστεί σε δύο ή σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με την οριστική επιλογή που θα γίνει από το οικονομικό επιτελείο, και θα κυμαίνεται από 100 έως 250 ευρώ.
2. Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων: Αφορά περισσότερους από 700.000 δικαιούχους, οι οποίοι αναμένεται να συνεχίσουν να καταβάλλουν τη συγκεκριμένη επιβάρυνση, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Ουσιαστικά, η ΕΑΣ θα πάψει να αποτελεί εισφορά που προκύπτει από το πρώτο ευρώ, αλλά θα ενεργοποιείται μόνο για ποσά άνω των 1.400 ευρώ, που είναι σήμερα το κατώτατο όριο. Όμως θα υπάρξει αναμόρφωση στα κλιμάκια (σήμερα είναι 3%-10%, ανάλογα το ύψος του μηνιαίου εισοδήματος από συντάξεις), αφού το μέτρο που θα εφαρμοστεί πρέπει να είναι δημοσιονομικά ουδέτερο.
3. Συντάξεις χηρείας: Η ενεργοποίηση της διάταξης που θέλει μείωση του εν λόγω βοηθήματος κατά 50% για δικαιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα, πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Για να περιοριστούν οι αντιδράσεις που μπορεί να προκύψουν, θα υπάρχει μέριμνα ώστε τα αναδρομικά ποσά που θα αναζητηθούν να καταβληθούν με σημαντικές εκπτώσεις. Στην περίπτωση μάλιστα που τα ποσά αυτά επιστραφούν εφάπαξ στα Δημόσια Ταμεία, εξετάζεται το ενδεχόμενο η έκπτωση να κυμανθεί από 50% έως 80% στο ανώτατο επίπεδο.
4. ΕΦΚΑ – Ενιαίος Κανονισμός Παροχών: Θα υπάρξει ενοποίηση, που αφορά τα προνοιακά επιδόματα και τις παροχές σε είδος. Θα τεθούν αυστηρότερες προϋποθέσεις χορήγησης, που αναμένεται να οδηγήσουν σε περικοπές παροχών, ειδικά για δικαιούχους που προέρχονται από τα πρώην «ευγενή Ταμεία», δηλαδή ΟΤΕ, ΔΕΗ, τράπεζες, ΔΕΚΟ.
5. Συνταξιούχοι με αναπηρία: Θα διορθωθεί κενό που δημιουργήθηκε στο αμέσως προηγούμενο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Έτσι, όσοι συνταξιούχοι με αναπηρία επιθυμούν να εργάζονται, δεν θα πρέπει, για να λάβουν την αναπηρική τους σύνταξη, να διακόψουν την εργασία τους και να επαναπροσληφθούν, όπως παραδόξως ισχύει σήμερα…
6. ΤΕΚΑ: Στο νέο μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο αναμένεται να ενσωματωθεί ειδική ρύθμιση που αφορά το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), με την οποία θα παρέχεται η δυνατότητα επενδυτικής αξιοποίησης των εισφορών των ασφαλισμένων σε αυτό. Ουσιαστικά θα γίνεται άρση των όποιων περιορισμών υπάρχουν για τα υπόλοιπα Ταμεία κύριας και επικουρικής υποχρεωτικής ασφάλισης.
Τα πλασματικά έτη
Αντίθετα, προς τα πίσω μεταφέρεται η παρέμβαση που ετοιμάζεται για την αναγνώριση πλασματικών ετών, στον δρόμο για τη συνταξιοδότηση. Ουσιαστικά, ο στόχος που έχει τεθεί είναι να περιοριστούν οι κατηγορίες πλασματικών ετών από 12, που είναι σήμερα, ακόμα και σε πέντε. Υπενθυμίζεται ότι για το Δημόσιο οι κατηγορίες μπορεί να ανέλθουν σε έως 12, ενώ στις επτά βρίσκονται για όσους επιθυμούν να κάνουν χρήση πλασματικών ετών και προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα. Επίσης, είναι πιθανό να μην επιτρέπεται η αναδρομική αναγνώριση πλασματικού χρόνου, που αποτελεί προϋπόθεση κατοχύρωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, για χρόνο ασφάλισης και όρια ηλικίας που ίσχυαν έως το 2012. Ο στόχος που έχει τεθεί είναι να υπάρξει εξορθολογισμός του συστήματος, αλλά και να δυσκολέψει έως έναν βαθμό η πρόωρη έξοδος προς τη συνταξιοδότηση. Η εν λόγω διαδικασία, όμως, κρίνεται ότι χρήζει περαιτέρω επεξεργασίας και είναι πιθανό να μεταφερθεί για το τέλος της τρέχουσας χρονιάς ή για τις αρχές της επόμενης.
Επισημαίνεται ότι κατά κύριο λόγο χρήση πλασματικών ετών γίνεται από τη στρατιωτική θητεία του δικαιούχου και από τις σπουδές του, ενώ κατά περίπτωση συνήθως αξιοποιούνται ο χρόνος επιδοτούμενης ανεργίας και επιδοτούμενης ασθένειας, εάν υπάρχει.
