Άνοδος παρατηρήθηκε κατά τον πρώτο μήνα του 2025 στις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, στο πλαίσιο ενός γενικότερου ράλι τιμών στην αγορά άνθρακα.
Ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι μέσες μηνιαίες τιμές χονδρικής day-ahead τον Ιανουάριο του 2024 αυξήθηκαν στις περισσότερες αγορές, όπως αναφέρεται σε ανάλυση του ουκρανικού think tank GMK.
Σύμφωνα με την Ember, την οποία επικαλείται το GMK, οι τιμές ανήλθαν σε:
Ιταλία – 141,36 €/MWh (+4,6% σε ετήσια βάση),
Γαλλία – 102,45 €/MWh (+4,3%),
Γερμανία – 114,22 €/MWh (+7,9%),
Ισπανία – 96,59 €/MWh (-13,2%),
Σουηδία – 50,45 €/MWh (+13).
Τάσεις Ιανουαρίου
Όπως σημείωσε η AleaSoft, τον Ιανουάριο οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν στις περισσότερες μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, σε ορισμένες από τις οποίες έφτασαν στον υψηλότερο μηνιαίο μέσο όρο από τον Μάρτιο του 2023. Αυτό ήταν σύμφωνο με την τάση αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου (μηνιαίος μέσος όρος 48,32/MWh) και των τιμών CO₂ (η μέση τιμή για την περίοδο ήταν 78,2 €/t και έκλεισε στις 31 Ιανουαρίου στα 83,8 €/t). Επιπλέον, η άνοδος των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας οδήγησε σε αύξηση της ζήτησης.
Τον πρώτο μήνα του έτους, η αγορά άνθρακα σημείωσε έντονο ράλι τιμών. Η κατάσταση οδηγήθηκε από τις υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου στον κόμβο TTF και την αλλαγή των θέσεων των επενδυτών.
Ειδικότερα, την εβδομάδα που έληξε στις 17 Ιανουαρίου, τα επενδυτικά κεφάλαια συσσώρευσαν συνολική θέση αγοράς άνω των 79 εκατ. EUA, την υψηλότερη των τελευταίων τριών ετών. Ταυτόχρονα, μείωσαν τις καθαρές βραχυπρόθεσμες θέσεις τους σε 37 EUA (το χαμηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 2023).
Οι αναλυτές σημειώνουν ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στις προσδοκίες ότι η αγορά θα μεταβεί σε ετήσιο έλλειμμα το 2026 λόγω της μείωσης των δωρεάν δικαιωμάτων και της ολοκλήρωσης των πωλήσεων πρόσθετων μη κατανεμημένων δικαιωμάτων από το MSR (αποθεματικό σταθερότητας της αγοράς) για τη χρηματοδότηση του σχεδίου REPowerEU (υποστηρίζει τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων). Επιπλέον, ο τομέας της ναυτιλίας θα κάνει το ντεμπούτο του στο ΣΕΔΕ της ΕΕ το 2025.
Οι τάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Στα τέλη Ιανουαρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια στρατηγική για μια καινοτόμο και φιλική προς το περιβάλλον οικονομία της ΕΕ – την Πυξίδα της Ανταγωνιστικότητας. Περιλαμβάνει τρεις κύριους τομείς δράσης: καινοτομία, απαλλαγή από τον άνθρακα και ασφάλεια.
Στο πλαίσιο του πυλώνα της απαλλαγής από τον άνθρακα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί τις υψηλές και ασταθείς τιμές της ενέργειας ως βασικό ζήτημα και προσδιορίζει τομείς παρέμβασης για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε καθαρή και οικονομικά προσιτή ενέργεια.
Ένα από τα στοιχεία της νέας στρατηγικής είναι ένα σχέδιο δράσης για την προσιτή ενέργεια με στόχο τη στήριξη του βιομηχανικού τομέα και των νοικοκυριών στην ενεργειακή μετάβαση, το οποίο θα παρουσιαστεί στις 26 Φεβρουαρίου μαζί με τη συμφωνία για την καθαρή βιομηχανία. Νωρίτερα, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η βάση του μελλοντικού σχεδίου για τη μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι ένα εκσυγχρονισμένο υπερδίκτυο της ΕΕ.
Παράλληλα, στο Reuters σημειώνεται ότι η αυξανόμενη ένταση στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας έχει εστιάσει την προσοχή στη Γαλλία ως τον πιο αξιόπιστο και ολοκληρωμένο εξαγωγέα καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή. Το βασικό πλεονέκτημα της χώρας είναι η πυρηνική ενέργεια.
Το καθεστώς αυτό, εξηγεί, μπορεί να γίνει ακόμη πιο σημαντικό μετά την πρόσφατη απώλεια ενός βασικού εταίρου του συνασπισμού από την κυβέρνηση της Νορβηγίας, ενός άλλου μεγάλου εξαγωγέα, σε μια διαμάχη για την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Η Γερμανία χαρακτηρίζεται επίσης ιδιαίτερα εξαρτημένη από τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας εντός της ηπειρωτικής Ευρώπης, η οποία πέρυσι εισήγαγε ποσότητες σχεδόν εξαπλάσιες από τον μέσο ετήσιο όγκο από το 2015 έως το 2021.
Ο κύριος κίνδυνος για τους μεγαλύτερους Ευρωπαίους εισαγωγείς είναι μια πιθανή μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Γαλλία και σε άλλες μεγάλες εξαγωγικές χώρες, όπως η Ελβετία και η Δανία. Η συνολική κατάσταση της ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να επηρεαστεί από τη μείωση της υδροηλεκτρικής ενέργειας στην Ελβετία και την Αυστρία και τη συνέχιση της τρέχουσας περιόδου με ταχύτητες ανέμου κάτω του κανονικού στην περιοχή.
Η κατάσταση στην Ουκρανία
Στην Ουκρανία, η μέση σταθμισμένη τιμή για την αγορά και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στο DAM τον Ιανουάριο του 2025, σύμφωνα με τον Λειτουργό της Αγοράς, μειώθηκε κατά 2,5% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα – σε 5817,56 UAH/MWh (133,5 €/MWh με βάση τη μέση μηνιαία συναλλαγματική ισοτιμία της γρίβνας προς το ευρώ).
Η ζήτηση για DAM κατά την υπό εξέταση περίοδο μειώθηκε κατά 2,08% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, ενώ η προσφορά αυξήθηκε κατά 9,24% σε μηνιαία βάση.
Τον πρώτο μήνα του 2025, η Ουκρανία μείωσε τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας κατά 56% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα – σε σχεδόν 189 χιλιάδες MWh, σύμφωνα με τα στοιχεία παρακολούθησης της ExPro Electricity. Σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2024, αυξήθηκε κατά περισσότερο από 50%. Τα στοιχεία του Ιανουαρίου οφείλονται, μεταξύ άλλων, στη βελτίωση της κατάστασης στο ουκρανικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Πολωνία κατείχε το μεγαλύτερο μερίδιο στη διάρθρωση των εισαγωγών κατά την υπό εξέταση περίοδο (30%), ακολουθούμενη από την Ουγγαρία (25,5%) και τη Σλοβακία (σχεδόν 25%).
Πληρότητα των εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου αλλά η πίεση παραμένει
Σύμφωνα με την πλατφόρμα AGSI, οι ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου ήταν πλήρεις κατά 53,12% την 1η Φεβρουαρίου 2025 (έναντι 69,6% την ίδια ημερομηνία το 2024).
Επί του παρόντος, η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου συνεχίζει να δέχεται πιέσεις από τις ανησυχίες για ταχύτερη από την αναμενόμενη μείωση των αποθηκευτικών όγκων της ΕΕ. Ωστόσο, το μπλοκ κατάφερε να επιτύχει τον ενδιάμεσο στόχο για τον εν λόγω δείκτη – πλήρωση τουλάχιστον 50% έως την 1η Φεβρουαρίου.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου έγχυσης, οι αναλυτές πιστεύουν ότι η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει περισσότερη δουλειά. Επί του παρόντος, μια νέα τάση αναδύεται στην αγορά. Επιπλέον, η καλοκαιρινή περίοδος, παραδοσιακά μια ήσυχη περίοδος για τους εμπόρους, σημειώνει το Bloonberg, φαίνεται να έχει πάψει να είναι τέτοια. Η δημιουργία αποθεμάτων μπορεί να αποτελέσει πρόκληση λόγω της αβεβαιότητας της προσφοράς, και τα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου του καλοκαιριού διαπραγματεύονται με premium.
Προσθέτοντας στη νευρικότητα της αγοράς, τον Ιανουάριο, ο γερμανικός φορέας Trading Hub Europe ανέφερε συνομιλίες με το γερμανικό υπουργείο Οικονομίας και τη ρυθμιστική αρχή σχετικά με τη δυνατότητα να λαμβάνουν οι εργολάβοι δυναμικές επιδοτήσεις με βάση το spread για την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης. Οι επενδυτές ανησυχούν ότι οι γερμανικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης δεν γεμίζουν επαρκώς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, με τις διαφορές τιμών μεταξύ των εποχών να αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα.
Λίγο νωρίτερα, ο γερμανικός όμιλος INES δήλωσε ότι οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης μπορούν να γεμίσουν πλήρως για την περίοδο 2025/2026 σύμφωνα με οποιοδήποτε σενάριο, αλλά ζήτησε αυξημένα οικονομικά κίνητρα για να ενθαρρυνθούν οι εταιρείες να τις κλείσουν.
Με αφορμή την έκθεση του Trading Hub Europe και τους φόβους ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα παραμείνουν υψηλές για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Ιταλία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αυξήσει τα αποθέματά της πριν από την επίσημη περίοδο αποθήκευσης.
Σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενεργειακής Ασφάλειας Gilberto Pichetto Fratin κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής ακρόασης τον Ιανουάριο, η χώρα σχεδιάζει να ανακοινώσει δημοπρασίες για την αποθήκευση φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα τον Φεβρουάριο. Είπε επίσης ότι η κυβέρνηση εστιάζει στη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού της για να μειώσει την εξάρτηση από μεμονωμένους προμηθευτές. Συνήθως, η περίοδος αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη αρχίζει τον Απρίλιο και διαρκεί έως τα τέλη Οκτωβρίου.
Τέλος σημειώνεται ότι τον Ιανουάριο, οι προθεσμιακές τιμές του ολλανδικού TTF κυμαίνονταν μεταξύ 45-50 €/MWh και την τελευταία ημέρα του μήνα αυξήθηκαν στα 53,2 €/MWh.
