Του Κώστα Ράπτη
Δεν ήταν εντός 24ώρου, όπως κόμπαζε προεκλογικά. Και πιθανότατα δεν θα είναι ούτε εντός εξαμήνου, όπως το θέλουν κατοπινότερες, περισσότερο προσγειωμένες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Η υλοποίηση της επιθυμίας του Αμερικανού προέδρου για τερματισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία προσκρούει σε μια πραγματικότητα περισσότερο σύνθετη από όσο ο ίδιος είχε φανταστεί.
Ό,τι ξεκίνησε ορμητικά με την τηλεφωνική επικοινωνία Πούτιν-Τραμπ και τις πρώτες συναντήσεις αμερικανικών και ρωσικών αντιπροσωπειών στο Ριάντ, μοιάζει να έχει επί της ουσίας κολλήσει σε έναν βάλτο. Ακριβώς όπως το αμερικανικό τεθωρακισμένο που, κατά τρόπο τόσο συμβολικό, βρέθηκε αυτές τις μέρες να βυθίζεται στα έλη της Λιθουανίας, κατά τη διάρκεια άσκησης κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία, παρασέρνοντας στον θάνατο τα τέσσερα μέλη του πληρώματός του.
Σκληρές “κόκκινες γραμμές”
Επί του εδάφους λίγα πράγματα έχουν αλλάξει, καθώς στην πράξη δεν τηρείται ούτε η δέσμευση της 18ης Μαρτίου για αποφυγή των εκατέρωθεν πληγμάτων σε ενεργειακές υποδομές, με την Ουκρανία και τη Ρωσία να αλληλοκαταγγέλλονται σχετικά σε επιστολές τους προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ.
Οι δε “κόκκινες γραμμές” της Μόσχας έχουν καταστεί σαφέστερες μετά τη δήλωση του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Ριάμπκοφ, ότι “δεν μπορούν να γίνουν δεκτά στη σημερινή τους μορφή τα μοντέλα λύσης που προτείνουν οι Αμερικανοί”, διότι δεν καλύπτεται σήμερα το κύριο αίτημα της ρωσικής πλευράς, δηλαδή “η επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονται με τις βαθύτερες αιτίες αυτής της σύγκρουσης”.
Πρόκειται για άλλη μία έμμεση παραπομπή στα δύο οιονεί τελεσίγραφα τα οποία απηύθυνε η Ρωσία τις παραμονές της εισβολής στην Ουκρανία προς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, υπό μορφήν σχεδίων διεθνών συμφωνιών για μια νέα “αρχιτεκτονική συλλογικής ασφαλείας” στην Ευρώπη, με επιστροφή στις θέσεις που κατείχε η Ατλαντική Συμμαχία το 1997, πριν εκκινήσει την προς Aνατολάς διεύρυνσή της.
Είναι στο ίδιο πλαίσιο που ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε “τσαντισμένος” (pissed off) με τον Πούτιν, αφότου ο τελευταίος, αποφασισμένος να απονομιμοποιήσει τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, λάνσαρε την ιδέα μιας μεταβατικής διοίκησης στην Ουκρανία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, επιφορτισμένης με τη διεξαγωγή εκλογών και τη σύναψη μόνιμης ειρήνης. Μάλιστα ο Αμερικανός πρόεδρος απείλησε με την επιβολή δευτερογενών κυρώσεων στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου (λ.χ. προς Ινδία και Κίνα) εάν οι ειρηνευτικές προσπάθειες αποτύχουν με ευθύνη της Ρωσίας.
Η αποστολή Ντμίτριεφ
Βέβαια, η οργή του Τραμπ δεν κράτησε πολύ, ιδίως αφότου ο Πούτιν απέστειλε στην Ουάσινγκτον τον (ουκρανογεννημένο, αμερικανοσπουδαγμένο, αλλά προωθημένο στον στενό κύκλο του Κρεμλίνου) Κίριλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής του Κρατικού Επενδυτικού Ταμείου της Ρωσίας, ως κομιστή υποσχέσεων συνεκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Αρκτική και σπάνιων γαιών στο Ντονμπάς. Πόσω μάλλον όταν, την ίδια στιγμή, ο Ζελένσκι δηλώνει απρόθυμος να υπογράψει το αναθεωρημένο σχέδιο συμφωνίας με τις ΗΠΑ για τα ουκρανικά ορυκτά.
Μάλιστα ο Ντμίτριεφ δήλωσε την Πέμπτη, στον απόηχο των διήμερων συνομιλιών που είχε με τον Αμερικανό προεδρικό απεσταλμένο Στιβ Ουίτκοφ, ότι κάποιες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία μπορεί να είναι αποδεκτές – αποκλειομένης βέβαια της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Τα σχόλια του Ντμίτριεφ αποτελούν μια απόκλιση από τη συνήθη στάση του Κρεμλίνου. Ο Πούτιν έχει πει ότι η ειρήνη θα είναι δυνατή μόνο εάν η Ουκρανία υποστεί “αποστρατιωτικοποίηση”, ενώ ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε ότι η Μόσχα αντιτίθεται “κατηγορηματικά” σε ευρωπαϊκά ειρηνευτικά στρατεύματα.
Ανώνυμες πηγές από τη Μόσχα που επικαλείται το Bloomberg αναφέρουν ότι το Κρεμλίνο δεν ανησυχεί για τις απειλές του Τραμπ σε σχέση με το ενδεχόμενο επιβολής νέων κυρώσεων στο ρωσικό πετρέλαιο, ενώ τονίζουν ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν συνειδητοποιεί πως ο Τραμπ αντιπροσωπεύει την καλύτερη ευκαιρία που έχει για να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, σημείωσε ότι η Ρωσία “θα επιθυμούσε να συνεχίσει κάποιες αμοιβαίες προσπάθειες για να αναζητηθεί μια διευθέτηση”. “Οποιοσδήποτε θα προτιμούσε να μην πολεμάει και όχι μόνο να μιλάει, αλλά και να ακούγεται, αυτό είναι που έχουμε με την τωρινή αμερικανική κυβέρνηση”, σημείωσε.
Οι Ευρωπαίοι ζητούν να τεθεί διορία
Όσοι, με πρώτους τους Ευρωπαίους, στάθηκαν εξαρχής επιφυλακτικοί στα ανοίγματα του Τραμπ προς τη ρωσική πλευρά και προειδοποιούσαν ότι ο Πούτιν απλώς αγοράζει χρόνο, αισθάνονται τώρα δικαιωμένοι και επιχειρούν να ωθήσουν τα πράγματα προς μια λήξη των διαπραγματεύσεων. Αποφεύγουν, ωστόσο, να αρθρώσουν ευκρινώς το τι αναμένουν να συμβεί σε περίπτωση που η διπλωματία ναυαγήσει.
Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, θα μπορούσε να αποδεχθεί τώρα την προτεινόμενη κατάπαυση πυρός με την Ουκρανία, αλλά συνεχίζει να καθυστερεί, δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, προσερχόμενος στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες για συνάντηση με τους ομολόγους του από τα κράτη-μέλη της συμμαχίας.
Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ, δήλωσε ότι η συζήτηση του Πούτιν για διαπραγματεύσεις δεν είναι “παρά κενές υποσχέσεις” και κατηγόρησε τον Ρώσο ηγέτη ότι “παίζει με τον χρόνο, εγείροντας συνεχώς νέες απαιτήσεις”.
Η Ρωσία οφείλει στις ΗΠΑ μια γρήγορη απάντηση στην πρότασή τους για κατάπαυση πυρός στην Ουκρανία, τόνισε και ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, ενώ η Καναδή υπουργός Εξωτερικών, Μέλανι Τζολί, ζήτησε να οριστεί προθεσμία για τη ρωσική απάντηση, ειδάλλως θα πρέπει να υπάρξουν “επιπτώσεις”. Αλλά το ποιος είναι σε θέση να απευθύνει τελεσίγραφα σε ποιον είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα…
Στα όπλα 160.000 νέοι
Στην ίδια συνεδρίαση ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Αντρίι Σιμπίχα, προέτρεψε τα μέλη του ΝΑΤΟ να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στη Μόσχα. Παρότι η Ουκρανία συμφώνησε στο αμερικανικό σχέδιο για άνευ όρων εκεχειρία 30 ημερών, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, “θέτει όρους και απαιτήσεις”, είπε ο Σιμπίχα στον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε.
Τη Δευτέρα ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, υπέγραψε διάταγμα για την επιστράτευση 160.000 νέων, ήτοι τη μεγαλύτερη της τελευταίας 15ετίας. Σχολιάζοντας την κίνηση αυτή, ο Σιμπίχα υποστήριξε πως το ερώτημα δεν είναι αν ο Πούτιν σχεδιάζει να επιτεθεί σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, “το ερώτημα είναι αν θα είμαστε προετοιμασμένοι ή όχι”. “Αυτή είναι μια ιστορική και καθοριστική στιγμή για το μέλλον της Ουκρανίας και της Ευρώπης”, τόνισε.
