Επαναφορά στην πραγματικότητα και πολύ περισσότερο στα οικονομικά της αγοράς φυσικού αερίου συνιστούν τα αποτελέσματα της χθεσινής δημοπρασίας για το Κάθετο Διάδρομο με το τελικό αποτέλεσμα να γράφει «μηδέν εις το πηλίκο».
Ειδικότερα, το ενδιαφέρον για δέσμευση δυναμικότητας υπήρξε μηδαμινό και σε πλήρη αντίθεση με τις αρχικές εκτιμήσεις που ήθελαν την χθεσινή δημοπρασία να συνεχίζει το σερί της αμέσως προηγούμενης δημοπρασίας, χωρίς ωστόσο, αυτό να επιβεβαιώνεται από τα τελικά «νούμερα».
Υπενθυμίζεται ότι στη δημοπρασία του Νοεμβρίου για παράδοση ποσοτήτων τον Δεκέμβριο είχαν διατεθεί προς δημοπράτηση 23,18 GWh την ημέρα εκ των οποίων δεσμεύθηκε συνολικά το 60% (13,68 GWh) με την λίστα των συμμετεχόντων να διευρύνεται σε σχέση με τις προγενέστερες δημοπρασίες.
Ωστόσο, η κατάσταση επανήλθε στα προ Νοεμβρίου επίπεδα με το ενδιαφέρον των χρηστών να καταγράφεται από περιορισμένο έως και μηδενικό, όπως αποδείχθηκε στην τρέχουσα περίπτωση. Η εν λόγω εξέλιξη, αν και εκ πρώτης όψεως αρνητική και σίγουρα αναντίστοιχη με τις προσδοκίες που υπήρχαν, εντούτοις, κρίνεται βάσιμη και «επόμενη», λαμβάνοντας υπόψη τόσο την φυσιογνωμία της αγοράς φυσικού αερίου όσο και την πολυπλοκότητα του εγχειρήματος «Κάθετος Διάδρομος».
Εποχικότητα φυσικού αερίου
Ως γνωστόν, η αγορά φυσικού αερίου διακρίνεται από εποχικότητα, γεγονός που με την σειρά του καθορίζει τόσο την διαθεσιμότητα όσο και κατ’ επέκταση την ροή του καυσίμου από την μία αγορά στην αγορά. Επιπρόσθετα, η εγκαθίδρυση μιας νέας όδευσης απαιτεί χρόνο προκειμένου να ενσωματωθεί οργανικά στην λειτουργία της αγοράς πράγμα που δεν μπορεί να γίνει από την μία στιγμή στην άλλη ή πολύ περισσότερο ευκαιριακά από την μία δημοπρασία στην άλλη.
Σε αυτή την βάση, η απουσία ενδιαφέροντος στην τρέχουσα δημοπρασία, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, δεν τεκμηριώνει την «αδιαφορία» της αγοράς ή πολύ περισσότερο την «αχρηστία» του Κάθετου Διαδρόμου, όσο την ανάγκη περαιτέρω ωρίμανσης και ένταξής του στον ευρύτερο ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης.
Η «αξία» του Κάθετου Διαδρόμου, όπως υπογραμμίζουν οι ίδιες πηγές, έγκειται στο ότι συνιστά βασική διαθέσιμη εναλλακτική για τον εφοδιασμό της Ουκρανίας τους αμέσως επόμενους μήνες όταν Πολωνία και Λιθουανία δεν έχουν άλλα περιθώρια να «σπρώξουν» άλλες ποσότητες προς την γείτονα χώρα με όλη την διασυνοριακή δυναμικότητα ήδη κλεισμένη και οι λοιπές λύσεις των Ουγγαρία και Σλοβακία εμφανίζονται «ακριβότερες» επιλογές με την Ουκρανία ήδη να δανείζεται για να προμηθευτεί αέριο.
Υπό αυτό πρίσμα, η εικόνα δύναται να αντιστραφεί «αιφνιδίως» στις επόμενες δημοπρασίες, χωρίς, όπως σχολιάζουν πηγές της αγοράς, αυτό να τεκμηριώνει απαραίτητα και την ωρίμανση του Κάθετου Διαδρόμου δίχως να έχουν μεσολαβήσει όλα τα απαραίτητα βήματα για γίνει αυτό και τα οποία βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη από τους Διαχειριστές και την Κομισιόν.
Έγκριση δύο νέων προϊόντων
Σημειώνεται ότι πρώτο βήμα έγινε την περασμένη Παρασκευή με την έγκριση δύο νέων ειδικών προϊόντων δυναμικότητας τα λεγόμενα «Route 2» και «Route 3» και τα οποία αφορούν την δέσμευση δυναμικότητας για την μεταφορά ποσοτήτων που θα εισαχθούν από το FSRU της Αλεξανδρούπολης και από τον TAP, αντίστοιχα για να προχωρήσουν μέσω του ελληνοβουλγαρικού αγωγού κατά μήκος του Κάθετου Διαδρόμου μέχρι την Ουκρανία. Μια πρόσθετη παράμετρος που «σημάδεψε» την αποτυχία της χθεσινής δημοπρασίας αφορά στην αύξηση της εγχώριας ζήτησης, γεγονός που περιόρισε τις διαθέσιμες ποσότητες προς εξαγωγή.
Ενδεικτικά, η συνολική ζήτηση εχθές κυμάνθηκε στις 304 GWh με την ηλεκτροπαραγωγή να φτάνει τις 181 GWh, ήτοι 30-40 GWh υψηλότερα σε σχέση με τις προηγούμενες μέρες, πράγμα που οφείλεται στην περιορισμένη απόδοση των ΑΠΕ τις τελευταίες μέρες λόγω καιρικών συνθηκών.
Μάλιστα, τις τελευταίες δύο μέρες καταγράφονται εισαγωγές από τη Νέα Μεσημβρία προς κάλυψη της ζήτησης, γεγονός που επιβεβαιώνει με την σειρά του τους λόγους για τους οποίους δεν προέκυψε ενδιαφέρον για προώθηση ποσοτήτων προς βορρά όταν μάλιστα δεν υπάρχουν και σχετικές εμπορικές συμφωνίες για κάτι τέτοιο.
Κατά πάγια πρακτική, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, το κλείσιμο της δυναμικότητας και κατά συνέπεια οι συστηματικές εξαγωγές προς μια κατεύθυνση έπονται σχετικών εμπορικών συμφωνιών με το εναλλακτικό σενάριο να διαμορφώνεται στη βάση της διακύμανσης της αγοράς όπως συνέβη στη τρέχουσα περίπτωση με την εγχώρια ζήτηση να αυξάνει και να «ακυρώνει» εν τοις πράγμασι την προοπτική των εξαγωγών.
Μηνιαίες δημοπρασίες έως και τον Μάρτιο
Υπενθυμίζεται ότι οι εμπλεκόμενοι Διαχειριστές, κατόπιν σχετικής έγκρισης από τις αρμόδιες Ρυθμιστικές Αρχές, έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν σε μηνιαίες δημοπρασίες μέχρι και τον Μάρτιο του 2026 για δέσμευση δυναμικότητας στο Κάθετο Διάδρομο, προχωρώντας παράλληλα σε συνεννόηση με την Κομισιόν επιμέρους παρεμβάσεις και βελτιώσεις προκειμένου να οριστικοποιήσουν ένα πιο συγκροτημένο και συμπαγές πλαίσιο λειτουργίας που θα «ξεφεύγει» από το έκτακτο της κατάστασης.
Σε αυτή την κατεύθυνση, οι Διαχειριστές εξετάζουν να λανσάρουν μακροπρόθεσμα προϊόντα δέσμευσης δυναμικότητας τρίμηνης διάρκειας για τα δύο τελευταία τρίμηνα του έτους αερίου, δηλαδή Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος και Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος, σε μια προσπάθεια να προσεγγίσουν τα «θέλω» της αγοράς για μεγαλύτερης διάρκειας προϊόντα, γεγονός που αναμένεται να μεταφραστεί και σε μεγαλύτερες δεσμεύσεις.
