Στις πρόσφατες συνομιλίες ΗΠΑ και Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία η επιδίωξη ήταν η διασφάλιση μίας ξεχωριστής εκεχειρίας στη Μαύρη Θάλασσα, προκειμένου να καταστεί δυνατή η επανέναρξη των εξαγωγών σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια.
Παρά τις πολύωρες διαπραγματεύσεις όμως κανένα μέρος δεν βιάστηκε να αναγγείλει το αποτέλεσμα των συζητήσεων. Μετά την ολοκλήρωση των συνομιλίων οι πλευρές δεν εξέδωσαν κοινή δήλωση – αντιθέτως, ΗΠΑ και Ρωσία προέβησαν την επόμενη ημέρα σε ξεχωριστές ανακοινώσεις. Και αυτές, παρ’ ότι είχαν αρκετά κοινά σημεία, περιείχαν ταυτοχρόνως και σημαντικές διαφορές.
Κρεμλίνο: Μερική άρση των κυρώσεων
Η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε πως Ουκρανία και Ρωσία κατέληξαν σε συμφωνία για εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα, με ταυτόχρονη παύση των επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές.
Το Κρεμλίνο από την πλευρά του επιβεβαίωσε τη συμφωνία των κρατών για διασφάλιση της ναυτιλίας στη Μαύρη Θάλασσα, αναφέροντας επίσης πως οι ΗΠΑ θα συνέβαλαν στην εκ νέου πρόσβαση των ρωσικών γεωργικών αγαθών στις παγκόσμιες αγορές. Εδώ όμως υπάρχει το εξής ζήτημα: σύμφωνα με το Κρεμλίνο, τα μέτρα αυτά θα τεθούν σε ισχύ μόνο έπειτα από τη μερική άρση των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας. Η τελευταία ζητά ειδικότερα την άρση των περιορισμών σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις εξαγωγές τροφίμων, όπως και στις τράπεζες που στηρίζουν αυτές τις επχιειρήσεις.
Το Κρεμλίνο θέλει επιπλέον να διακοπούν οι κυρώσεις στα πλοία με ρωσική σημαία που εμπορεύονται τρόφιμα και λιπάσματα, αλλά και οι περιορισμοί στις εισαγωγές αγροτικού εξοπλισμού στη Ρωσία.
Θα εκπληρωθούν τα ρωσικά αιτήματα;
Η πολιτική αναλύτρια Αλεξάντρα Φιλιπένκο εκτιμά πως οι θέσεις που αναλύονται στις ανακοινώσεις των δύο κρατών αποτελούν μικρά βήματα προόδου – εκ των οποίων το σημαντικότερο είναι η πρωτοβουλία για τη Μαύρη Θάλασσα. Μία παρόμοια συμφωνία είχε επιτευχθεί και τον Ιούλιο του 2022, από την οποία όμως η Ρωσία αποχώρησε έναν χρόνο αργότερο.
Κατά την ειδικό η συμφωνία είναι “τεχνική, προσωρινή και βασίζεται σε προϋποθέσεις”. Ως εκ τούτου δεν αποτελεί οπωσδήποτε μία καθοριστικής σημασίας εξέλιξη, αλλά είναι πάντως “ένα βήμα προς τη μείωση του κινδύνου κλιμάκωσης του πολέμου”.
Μέχρι στιγμής πάντως παραμένει ασαφές το εάν θα εκπληρωθεί το αίτημα της Ρωσίας για μερική άρση των κυρώσεων σε βάρος της.
Ο Τραμπ μάλλον δεν θα ρίξει ευθύνες στον Πούτιν
Και μόνο το γεγονός ότι η Ρωσία εξέδωσε ξεχωριστή ανακοίνωση με ξεχωριστούς όρους εξώθησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να κατηγορήσει τον Ρώσο ομόλογό του πως επιδιώκει να αποτρέψει την επίτευξη συμφωνίας.
“Τους τελευταίους μήνες η στάση του Τραμπ προς τον Πούτιν έχει αλλάξει: από εκεί που [ο Αμερικανός πρόεδρος] φαινόταν να διακατέχεται από ενός είδους θαυμασμό [προς τον Πούτιν] και να είναι πεπεισμένος πως ο Πούτιν τον σέβεται και είναι έτοιμος να συνάψει άμεσα μία συμφωνία, ο Τραμπ πλέον έχει μία πιο προσεκτική και επιφυλακτική στάση”, τονίζει η Φιλιπένκο.
Ο πολιτικός αναλυτής Άντον Μπαρμπάσιν πάντως εξακολουθεί να θεωρεί πως ο Τραμπ θα προβεί σε συμβιβασμούς προς το Κρεμλίνο. Κατά τον ίδιο ο Τραμπ δεν έχει καμία πρόθεση να επικρίνει τον Πούτιν για την απροθυμία του στην επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας: “Οι ΗΠΑ επενδύουν πολύ χρόνο στο να πετύχουν τουλάχιστον κάτι, οπότε υποθέτω πως θα συνεχίσουν να προσπαθούν να εκπληρώσουν τουλάχιστον ένα μέρος των αιτημάτων της Ρωσίας, προτού καταλήξουν να πουν ότι φταίει ο Πούτιν που δεν μπορεί να προκύψει καμία συμφωνία”.
Σύμφωνα με τον Μπαρμπάσιν η κατάσταση μάλλον ευνοεί τη Ρωσία, διότι το Κρεμλίνο δεν έχει τίποτα να χάσει από μία εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα. “Με άλλα λόγια, η Ρωσία θα μπορούσε με ελάχιστη προσπάθεια να πετύχει την άρση ορισμένων αρκετά επώδυνων κυρώσεων που θέτουν σημαντικά εμπόδια στο εμπόριό της”, αναφέρει ο ειδικός.
Ποια η στάση της Ουκρανίας;
Η Ουκρανία δεν συμμετείχε στις συνομιλίες ΗΠΑ και Ρωσίας, ωστόσο είχε διαπραγματευτεί προηγουμένως διμερώς με τις ΗΠΑ. Αν και ο Λευκός Οίκος ισχυρίστηκε πως υπήρξε συμφωνία για εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα με τον πρόεδρο Ζελένσκι, μετά την ανακοίνωση της Ρωσίας ο τελευταίος αντέδρασε έντονα, κατηγορώντας τη Μόσχα πως ψεύδεται σχετικά με τους όρους των διαπραγματεύσεων.
“Υπάρχει κάτι για το οποίο το Κρεμλίνο λέει και πάλι ψέματα: πως η εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα εξαρτάται από το ζήτημα των κυρώσεων”, δήλωσε ο Ζελένσκι. Στην πραγματικότητα, προσέθεσε, η εκεχειρία αυτή δεν τελεί σε καμία συνάρτηση με τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας. Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
Πηγή: Deutsche Welle
