Δύο μέρες πριν τις εκλογές και η τελευταία δημοσκόπηση της Metron Analysis για το MECA αποτυπώνει ένα προεκλογικό τοπίο που αντανακλά την αντιφατική πολιτική και ιδεολογική συνθήκη της ελληνικής κοινωνίας.
Η Νέα Δημοκρατία ανεβάζει τη συσπείρωσή της, όμως δεν είναι βέβαιο ότι θα κατορθώσει να πιάσει το συμβολικό όριο του 33%, που ήταν το ποσοστό της στις προηγούμενες ευρωεκλογές, επιβεβαιώνοντας ότι παραμένει ο πιο συμπαγής πολιτικός χώρος, όχι όμως ένα ηγεμονικό «πλειοψηφικό» ρεύμα.
Την ίδια στιγμή η ελληνική κοινωνία παραμένει ιδιαίτερα δυσαρεστημένη και όχι ιδιαίτερα αισόδοξη, όπως έχει φανεί και από τις άλλες δημοσκοπήσεις, με σχετικά ισχυρά ποσοστά δυσαρέσκειας και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο, αυτή η δυσαρέσκεια δεν παίρνει μια ενιαία μορφή, αλλά διασπείρεται σε ένα ευρύ φάσμα κομμάτων, την ώρα – και αυτή είναι σίγουρα μια σημαντική παράμετρος – που ένα μέρος των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων βρίσκονται στο φάσμα της αδιευκρίνιστης ψήφου. Καθοριστική παράμετρος θα είναι και η αποχή, με τις ενδείξεις να παραπέμπουν σε χαμηλότερη συμμετοχή σε σχέση με το 2019, παρά την άνοδο του ενδιαφέροντος για τις ευρωεκλογές σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες.
Ως προς τα άλλα κόμματα, ο ΣΥΡΙΖΑ σταθεροποιείται στη δεύτερη θέση και το ΠΑΣΟΚ στην τρίτη, ενώ ως προς την τέταρτη η Ελληνική λύση αυτή τη στιγμή δείχνει να ξεπερνά στην εκτίμηση ψήφου το ΚΚΕ, την ώρα που τόσο η Νίκη όσο και Πλεύρη Ελευθερίας δείχνουν να έχουν δυναμική άνω του 4%.
Από την άλλη στη ζώνη του 3%, που είναι και το κρίσιμο εκλογικό κατώφλι για τη διεκδίκηση έδρας, βρίσκονται τρία κόμματα, δύο από το χώρο της Αριστεράς, το ΜέΡα25 και η Νέα Αριστερά και από τον χώρο της Ακροδεξιάς η «Φωνή της Λογικής» της Αφροδίτης Λατινοπούλου. Παράλληλα, εξαιτίας και των αλλαγών στο τρόπο κατανομής των εδρών, για πρώτη φορά υπάρχει ενδεχόμενο κόμμα με 3% να μην καταφέρει να εκλέξει ευρωβουλευτή.
Αυξάνεται το ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές αλλά παραμένει κάτω από αυτό του 2019
Ως προς το ενδιαφέρον των πολιτών για τις ευρωεκλογές, στοιχείο καθοριστικό και για το ποσοστό συμμετοχής, αυτό συνεχίζει μια αυξητική πορεία σε σχέση με προηγούμενες μετρήσεις, αλλά εξακολουθεί να είναι ελαφρά πιο κάτω από το επίπεδο του 2019.
Ως προς τη γνώμη των πολιτών για την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει ενδιαφέρον ότι παρότι αυτή τη φορά καταγράφεται το πιο υψηλό ποσοστό θετικών γνωμών των τελευταίων μηνών (53%), εντούτοις το 40% των αρνητικών εκτιμήσεων δείχνει ότι ένα μεγάλο μέρος των πολιτών κρίνει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων.
Αντίστοιχα και για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουμε μια μικρή αύξηση στις θετικές γνώμες όπως και πάλι υπάρχει ένα ποσοστό 40% που έχει αρνητική γνώμη.
Χαμηλότερη πρόθεση συμμετοχής στις ευρωεκλογές
Ως προς τη πρόθεση συμμετοχής στις εκλογές οι απαντήσεις «σίγουρα ναι» παρέμειναν στο 68%, ένα ποσοστό χαμηλότερο από από αυτό του Μαΐου 2019 όταν ήταν στο 81%. Όπως έχει φανεί και σε προηγούμενες έρευνες, η πιο δύσπιστη γειοά, αυτή με τη μικρότερη βεβαιότητα ότι θα ψηφίσει είναι η Gen Z, οι ηλικίες 17-24, όπου η απάντηση «σίγουρα ναι» είναι μόλις στο 41%. Ενδιαφέρον, ότι με την εισαγωγή της επιστολικής ψήφου, πλέον καταγράφεται σε έρευνα και το «έχω ήδη ψηφίσει».
Πάντως για συγκριτικούς λόγους αξίζει να έχουμε υπόψη μας και το πώς ιστορικά έχει διαμορφωθεί η συμμετοχή στις ευρωεκλογές:
Ως προς το μήνυμα των ευρωεκλογών για την Ευρώπη η πλειοψηφία πιστεύει ότι θα είναι μήνυμα υποστήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως υπάρχει ένα ισχυρό πόσοστό 37% που πιστεύει ότι θα βγάλουν μήνυμα αποδοκιμασίας.
Κατά τα άλλα όπως και σε προηγούμενες έρευνες οι ψηφοφόροι προτιμούν να δουν καινούρια πρόσωπα και νέες ιδέες στην Ευρωβουλή, με μόνη εξαίρεση του ψηφοφόρους ηλικίας 79 ετών και άνω που προτιμούν τα δοκιμασμένα πρόσωπα με γνώσεις.
Εκλογές στο φόντο έντονης δυσαρέσκειας
Η δυσαρέσκεια αποτυπώνεται και σε αυτή τη δημοσκόπηση. Η κυβέρνηση έχει 29% θετικές γνώμες και 63% αρνητικές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ότι όσοι κατατάσσονται στην αδιευκρίνιστη ψήφο έχουν υψηλότερο ποσοστό αρνητικής γνώμης (66%) και χαμηλότερο ποσοστό θετικής γνώμης (18%) για την κυβέρνηση.
Βεβαίως, την ιδια στιγμή καταγράφεται ακόμη μεγαλύτερη αρνητική γνώμη και για την αξιωματική αντιπολίτευση, πράγμα που εξηγεί γιατί δεν είναι ένας χώρος μαζικής υποδοχής της δυσαρέσκειας.
Γι’ αυτό τον λόγο και εκτίμηση των ερωτώμενων είναι ότι οι εκλογές κατά βάση θα στείλουν μήνυμα αποδοκιμασίας της κυβέρνησης, αφού αυτό πιστεύει το 60% ενώ μόνο το 32% εκτιμά ότι θα είναι μήνυμα στήριξης της κυβέρνησης. Ενδιαφέρον ότι το μικρότερο ποσοστό εκτίμησης ότι θα υπάρξει μήνυμα υποστήριξης το έχει ακριβώς το κομμάτι της αδιευκρίνιστης ψήφου.
Η κοινωνική δυσαρέσκεια αποτυπώνεται ιδίως σε σχέση με την οικονομία. Εκεί οι αρνητικές αξιολογήσεις φτάνουν το 65% (73% στους αναποφάσιστους και συνολικά την αδιευκρίνιστη ψήφο)και οι θετικές αξιολογήσεις περιορίζονται στο 15% (μόνο 8% για την αδιευκρίνιστη ψήφο.).
Ως προς τη δημοτικότητα των πολιτικών αρχηγών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται στο 39%, έχοντας πολύ κοντά τον Δημήτρη Κουτσούμπα και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, με τον Νίκο Ανδρουλάκη να ακολουθεί, ενώ ο Στέφανος Κασελάκης βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με τον Μάιο.
Πώς διαμορφώνονται οι κομματικοί συσχετισμοί
Ως προς την πρόθεση ψήφου, η ΝΔ έχει μια μικρή άνοδο κατά 0,9% σε σχέση με τον Μάιο, ο ΣΥΡΙΖΑ μια μικρή υποχώρηση κατά 0,3% αλλά παραμένει δεύτερο κόμμα, το ΠΑΣΟΚ μια υποχώρηση κατά 0,9%, το ΚΚΕ κατά 1,2%, ενώ ανεβαίνει στην τέταρτη θέση η Ελληνική Λύση με 6,9%. Νίκη και Πλεύση Ελευθερίας ανεβάζουν ελαφρά τα ποσοστά τους, το ΜέΡΑ25 και η Νέα Αριστερά έχουν σταθερή πρόθεση ψήφου στο 2.5%, ενώ άνοδο έχει η «Φωνή της Λογικής».
Η αδιευκρίνιστη ψήφος, δηλαδή το άθροισμα των αναποφάσιστων και όσων επιλέγουν να μην απαντήσουν είναι στο 11.3% και η ανάλησή της δείχνει ότι το μεγαλύτερο τμήμα της είναι από όσους είτε δεν ψήφισαν στις προηγούμενες εκλογές είτε δεν απάντησαν και ακολουθεί με 14% της αδιευκρίνιστης ψήφου η ΝΔ, ένα ποσοστό που αναλογικά μπορεί να κάνει τη διαφορά σε σχέση με τον στόχο του 33%.
Σε αυτή τη βάση είναι που διαμορφώνεται η εκτίμηση ψήφου της Metron Analysis.
Η εκτίμηση για τη ΝΔ είναι στο 32%, δηλαδή άνοδος αλλά όχι ικανότητα επίτευξης του στόχου του 33%. Ο ΣΥΡΙΖΑ στο 15,5% σαφώς μπροστά από το 12% του ΠΑΣΟΚ. Η Ελληνική Λύση στην τέταρτη θέση με 8,5% και το ΚΚΕ στο 7.5%. Νίκη και Πλεύση Ελευθερίας στο 4,5% και από εκεί πέρα η εκτίμηση δίνει 3% σε τρία κόμματα: το ΜέΡΑ25, τη Νέα Αριστερά και τη Φωνή της Λογικής. Αναλόγως του αθροίσματος των ψήφων των κομμάτων που δεν θα πιάσουν το όριο, καθώς αυτό επηρεάζει το πώς λειτουργεί το μέτρο και με βάση τις αλλαγές στον τρόπο κατανομής, για πρώτη φορά διαμορφώνεται το ενδεχόμενο να υπάρξει κόμμα που να πάρει 3% και να μην εκλέξει έδρα.
Σε κάθε περίπτωση οι ευρωεκλογές φαίνεται ότι θα αποτυπώσουν ακριβώς τα χαρακτηριστικά της περιόδου, δηλαδή ταυτόχρονα την παγίωση ενός κομματικού συσχετισμού με χαρακτηριστικά που είδαμε ήδη από τις εκλογές του 2023, δηλαδή την απουσία ενός ισχυρού πόλου μέσα στην αντιπολίτευση που δίνει την εντύπωση της κυριαρχίας της ΝΔ. Όμως, την ίδια στιγμή θα αποτυπωθούν και οι δυναμικές μιας κοινωνικής δυσαρέσκειας και έλλειψης εμπιστοσύνης σε αυτό που προτείνεται ως κατεύθυνση για τη χώρα, δυναμικές που θα αποτελέσουν και την αφετηρία μετασχηματισμών στο πολιτικό τοπίο, το περίγραμμα των οποίων αυτή τη στιγμή είναι παραπάνω από ασαφές.
Η ταυτότητα της έρευνας
