Στο 70% του εκάστοτε κατώτατου ημερομίσθιου, δηλαδή σήμερα στα 648 ευρώ, θα εκκινεί το νέο επίδομα ανεργίας, σύμφωνα με την πιλοτική εφαρμογή του, που τίθεται σε ισχύ.
Εν συνεχεία θα μειώνεται κλιμακωτά, λειτουργώντας ως κίνητρο για να επιστρέψουν οι άνεργοι στην αγορά εργασίας. Η σχετική Υπουργική Απόφαση που υπεγράφη από την Υπουργό Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, περιγράφει μια διαδικασία που θα περιλαμβάνει και πρόσθετο μπόνους ανάλογα με τα έτη ασφάλισης του ανέργου, αλλά και το μέσο μισθό που λάμβανε όταν εργαζόταν.
Το νέο μοντέλο του επιδόματος ανεργίας, θα ακολουθεί τις εξής βασικές προδιαγραφές:
1. Σταθερό μέρος επιδότησης: Υπολογίζεται βάσει των αποδοχών του δικαιούχου. Εκκινεί από επιδότηση 70% του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου ή του μέσου ημερομισθίου του δικαιούχου (εάν οι αποδοχές του ήταν μικρότερες από τον κατώτατο μισθό) και μειώνεται σταδιακά στο τέλος της περιόδου επιδότησης. Προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 175 ημερών ασφάλισης κατ’ ελάχιστο κατά τους 14 μήνες πριν από την ένταξη στην επιδότηση εξαιρουμένων των δύο τελευταίων μηνών. Το επίδομα στο ανώτατο πεδίο θα χορηγείται για 24 μήνεςΜε δεδομένο ότι σήμερα, ο κατώτατος μισθός βρίσκεται στα 830 ευρώ (μικτά) και το κατώτατο ημερομίσθιο είναι 37,07 ευρώ, αυτό σημαίνει ότι η νέα αφετηρία του επιδόματος ανεργίας, ορίζεται αρχικά στα 648,72 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα το επίδομα ανεργίας είναι 509 ευρώ για 12 μήνες, στο ανώτερο επίπεδο.
H διαστρωμάτωση του επιδόματος θα γίνεται ως εξής:
- 70% του νομοθετημένου κατώτατου ημερομίσθιου για το α’ τρίμηνο: 648 ευρώ.
- 60% του κατώτατου ημερομίσθιου για το β’ τρίμηνο: 556 ευρώ.
- 50% του κατώτατου ημερομίσθιου για το γ’ τρίμηνο: 463 ευρώ.
- 40% του κατώτατου ημερομίσθιου για το δ’ τρίμηνο: 370 ευρώ.
- 30% του κατώτατου ημερομίσθιου για το α’ εξάμηνο του β’ 12άμηνου: 278,25 ευρώ.
- 20% του κατώτατου ημερομίσθιου για το β’ εξάμηνο του β’ 12άμηνου: 185,35 ευρώ.
2. Μεταβλητό μέρος επιδότησης («μπόνους» σε όσους έχουν μακρύτερο ασφαλιστικό βίο): Εξαρτάται από τα έτη ασφάλισης του δικαιούχου (καταμετρώνται από το 4ο έως και το 20ο έτος ασφάλισης) και τον μέσο όρο αποδοχών του (όταν είναι μεγαλύτερος από τον κατώτατο μισθό). Ο υπολογισμός γίνεται με τον πολλαπλασιασμό των συντελεστών που αντιστοιχούν στα έτη ασφάλισης και τον μέσο όρο αποδοχών με το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο. Υπενθυμίζεται ότι το επίδομα ανεργίας είναι ανταποδοτικής φύσης (δηλ. προκύπτει από καταβληθείσες εισφορές ανεργίας κατά τον εργασιακό βίο) και όχι προνοιακής φύσης. Προϋποθέσεις για τη χορήγηση του μπόνους είναι οι εξής:
α) Ένταξη στην τακτική επιδότηση.
β)Κατ’ ελάχιστο πρέπει να υπάρχουν 900 ημέρες ασφάλισης κατά τους 50 μήνες πριν από την ένταξη στην επιδότηση εξαιρουμένων των δύο τελευταίων μηνών.
γ) Αποδοχές ίσες ή μεγαλύτερες από τον κατώτατο μισθό κατά τους 14 μήνες πριν την ένταξη στην επιδότηση εξαιρουμένων των δύο τελευταίων μηνών.
3. Πρόσθετες παροχές ή προσαυξήσεις: Σε αυτές περιλαμβάνεται το δώρο Χριστουγέννων, το δώρο Πάσχα, ενώ θα υπάρχουν και προσαυξήσεις λόγω προστατευόμενων μελών και μονογονεϊκότητας. Είναι η πρώτη φορά που λαμβάνεται υπόψη η ιδιότητα του μονογονέα που θα ενισχύεται με ένα επιπλέον ποσό.
Επίσης, στις αλλαγές που πρόκεινται να γίνουν, συγκαταλέγεται και η συγχώνευση της
τακτικής επιδότησης με το επίδομα μακροχρονίως ανέργων. Η μέγιστη διάρκεια επιδότησης θα φτάνει έως τα δύο χρόνια (24 μήνες), ακολουθώντας εξατομικευμένη προσέγγιση για το ύψος του επιδόματος.
Σε κάθε περίπτωση, μαζί με όλες τις προσαυξήσεις το ανώτατο όριο του επιδόματος δεν μπορεί να είναι το διπλάσιο του 70% του κατώτατου ημερομίσθιου, δηλαδή 1.296 ευρώ.
Τόσο η ένταξη στην επιδότηση, όσο και η διάρκεια της επιδότησης, θα υπολογίζονται στη βάση συγκεκριμένης αναλογίας. Αυτή θα είναι δύο μήνες απασχόλησης για κάθε ένα μήνα επιδότησης για το πρώτο έτος της επιδότησης και τρεις μήνες απασχόλησης για κάθε ένα μήνα επιδότησης για το δεύτερο έτος.
14.000 άνεργοι στο πιλοτικό πρόγραμμα
Στο πιλοτικό πρόγραμμα αναμένεται να συμμετέχουν έως 14.000 άνεργοι από όλη την Ελλάδα, με την εκκίνηση να οριοθετείται του πρώτους μήνες του νέου έτους και η ολοκλήρωσή του να πραγματοποιείται μετά από 16 μήνες. Η επιλογή των ωφελούμενων θα πραγματοποιηθεί τυχαία μέσω αυτοματοποιημένου συστήματος (μεθοδολογία RCT), από το σύνολο των αιτήσεων που υποβάλλονται για ένταξη στην τακτική επιδότηση ανεργίας, εφόσον διαπιστωθεί ότι πληρούνται οι νέες προϋποθέσεις επιλεξιμότητας. Το νέο πιλοτικό πρόγραμμα αφορά σε όσους δεν έχουν πάρει τακτική επιδότηση τα προηγούμενα τέσσερα έτη από τη λύση της εργασιακής τους σχέσης.
Δεν θα απαιτείται ξεχωριστή αίτηση για ένταξη στο πιλοτικό πρόγραμμα, αφού θα αξιοποιείται η ίδια αίτηση που υποβάλλεται για το υπάρχον πρόγραμμα τακτικής επιδότησης, μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών της ΔΥΠΑ. Τα δικαιολογητικά παραμένουν, επίσης, τα ίδια και αναζητούνται αυτεπάγγελτα. Προβλέπεται μόνο ένα επιπλέον δικαιολογητικό για τη διαπίστωση της ιδιότητας του μονογονέα, το οποίο θα επισυνάπτεται στην αίτηση, καθώς μόνο για αυτό το δικαιολογητικό δεν υπάρχει δυνατότητα αυτεπάγγελτης αναζήτησης.
Το πιλοτικό πρόγραμμα υλοποιείται έπειτα από εκπόνηση μελέτης της ΔΥΠΑ σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και στο πλαίσιο έργου τεχνικής βοήθειας της DG REFORM και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Συμπληρώνει το επίδομα εργασίας που θεσμοθετήθηκε το 2022 (ν. 4921), που προβλέπει ότι οι επιδοτούμενοι άνεργοι που βρουν εργασία πριν από την ολοκλήρωση της επιδότησης, δικαιούνται το 50% της υπόλοιπης επιδότησης επιπλέον του μισθού τους.
Η μεταρρύθμιση του επιδόματος ανεργίας κρίθηκε απαραίτητη επειδή το ισχύον θεσμικό πλαίσιο διαμορφώθηκε στη δεκαετία του 1950. Κρίθηκε συνεπώς αναγκαία η επικαιροποίησή του.
Το πρόγραμμα θα αξιολογηθεί μετά το πέρας της πιλοτικής εφαρμογής, και με βάση τα πορίσματα της τελικής αξιολόγησης, θα τροποποιηθεί αναλόγως και θα εφαρμοσθεί καθολικά στο σύνολο των ανέργων.
