Περαιτέρω επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης στο 2,5% περίπου σε ετήσια βάση, παρά την υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης λόγω αναθέρμανσης του πληθωρισμού, προβλέπει η Εθνική Τράπεζα για το 3ο τρίμηνο του 2024.
Σε ανάλυσή της, η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ διατηρεί αμετάβλητη την πρόβλεψή της για ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ +2,4% ετησίως στο σύνολο του 2024, δεδομένης της πορείας του ΑΕΠ κατά το 1ο εξάμηνο του 2024 και της εκτίμησής της για το 3ο τρίμηνο.
Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της ΕΤΕ, ο ρυθμός αύξησης του ελληνικού ΑΕΠ επιταχύνθηκε στο 2,3% ετησίως το 2ο τρίμηνο του 2024 από 2,1% το 1ο τρίμηνο του 2024, υπεραποδίδοντας συστηματικά έναντι της Ευρωζώνης την τελευταία τριετία. Η αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,1% σε τριμηνιαία βάση, με προσαρμογή για τις εποχικές επιδράσεις, ήταν η ισχυρότερη ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης και φαίνεται να βασίζεται σε ένα συνδυασμό υποστηρικτικών παραγόντων που λειτούργησαν τόσο από το σκέλος της ζήτησης όσο και από την πλευρά της παραγωγής. «Η αναπτυξιακή επίδοση κατά το 2o τρίμηνο του 2024 επιβεβαιώνει τη δυναμική των πρόδρομων δεικτών δραστηριότητας και συγκυρίας στους περισσότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, που ήταν ήδη διαθέσιμοι για αυτή την περίοδο» τονίζουν.
Κατανάλωση σε σταθερά ανοδική τροχιά με υποστήριξη από την εύρωστη αγορά εργασίας
Εξετάζοντας το ΑΕΠ από την πλευρά της τελικής δαπάνης, η ανάλυση διαπιστώνει ότι η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε σε σταθερή ανοδική τροχιά το 2o τρίμηνο του 2024, αυξανόμενη κατά 2,0% ετησίως από 2,1% ετησίως το 1o τρίμηνο του 2024, προσθέτοντας 1,4 ποσοστιαίες μονάδες στην ετήσια αύξηση του ΑΕΠ, λόγω:
- Των υποστηρικτικών συνθηκών στην αγορά εργασίας (η συνολική αμοιβή των εργαζομένων αυξήθηκε κατά 5,6% ετησίως σε ονομαστικούς όρους και κατά 3,0% ετησίως σε αποπληθωρισμένους όρους, βάσει του ΔΤΚ, το 2ο τρίμηνο του 2024) αντανακλώντας την αύξηση της απασχόλησης κατά 1,9% ετησίως την ίδια περίοδο και τη συνεχιζόμενη προσαρμογή των πραγματικών μισθών,
- - αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού το ίδιο τρίμηνο (2,6% ετησίως το 2o τρίμηνο από 3,1% ετησίως το 1o τρίμηνο του 2024), με τη μεγαλύτερη επιβράδυνση να παρατηρείται στις κατηγορίες που σχετίζονται με τρόφιμα (ετήσια αύξηση 3,5% το 2o τρίμηνο από 6,8% το 1o τρίμηνο του 2024, αντανακλώντας μικρές μειώσεις τιμών σε κάποιες βασικές κατηγορίες αγαθών), η οποία παρείχε μια μικρή ανακούφιση σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και ενίσχυσε τη ζήτηση αγαθών,
- Του αυξανόμενου μη-μισθολογικού εισοδήματος για κατηγορίες πολίτων (από ενοίκια, τόκους και μερίσματα) με ακόμη υψηλότερο ρυθμό σε σύγκριση με τις αμοιβές εργασίας,
- - επιτάχυνσης της καταναλωτικής πίστης (5,8% ετησίως τον Ιούλιο από 4,5% το Μάρτιο του 2024, με τις καθαρές ροές καταναλωτικών δανείων να καταγράφουν υψηλό 15ετίας €0,4 δισ. το επτάμηνο του 2024).
Σημαντική ανάκαμψη στην τελική κατανάλωση αγαθών
Το β’ τρίμηνο του 2024 φαίνεται ότι σημειώθηκε σημαντική ανάκαμψη στην τελική κατανάλωση αγαθών σε όλους σχεδόν τους υπο-τομείς (όπως προσεγγίζεται από την εξέλιξη του όγκου λιανικού εμπορίου που κατέγραψε ετήσια αύξηση 2,9% το 2o τρίμηνο μετά από μειώσεις 4,2% ετησίως το 1o τρίμηνο του 2024 και 3,4% το 2o εξάμηνο του 2023). Ως εκ τούτου, η αύξηση της κατανάλωσης αγαθών σε σταθερές τιμές (με περιορισμένη έμμεση ώθηση και από τον τουρισμό που δεν μπορεί να απομονωθεί πλήρως) υπερέβη την εκτιμώμενη ετήσια αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης υπηρεσιών για πρώτη φορά από το 4o τρίμηνο του 2021.
Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να παραμείνει βασική κινητήρια δύναμη της οικονομικής δραστηριότητας (εκτιμώμενη ετήσια αύξηση 2,0% στο σύνολο του 2024), υποστηριζόμενη από την ενίσχυση του συνολικού διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών (σε πραγματικούς όρους), το οποίο αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 3,0% ετησίως το 2024 (συμπεριλαμβανομένης της επίδρασης από την αύξηση της απασχόλησης). Η τάση αυτή υπεραντισταθμίζει τις απώλειες από τη μειωμένη δημόσια κατανάλωση, η οποία αφαίρεσε 1 περίπου ποσοστιαία μονάδα από την ετήσια αύξηση του ΑΕΠ 2ου τριμήνου, σημειώνοντας ετήσια μείωση 3,6% καθώς ολοκληρώνεται η απόσυρση όλων των έκτακτων δημοσιονομικών μέτρων στήριξης της προηγούμενης τετραετίας.
Επιτάχυνση των επενδύσεων σε πάγιο κεφάλαιο
Ο Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου (ΑΣΠΚ) επιταχύνθηκε στο 3,9% ετησίως από 3,1% ετησίως το 1ο τρίμηνο του 2024, παρά την αρνητική συνεισφορά της κατασκευαστικής δραστηριότητας (-2,1% ετησίως το 2ο τρίμηνο) με το ποσοστό του στο ΑΕΠ να ανέρχεται σε υψηλό 15 ετών. Οι επενδύσεις εκτός κατασκευών, ως ποσοστό στο ΑΕΠ, ανέκαμψαν σε προ κρίσης επίπεδα (αντίστοιχα του μ.ο. περιόδου 2001-2008).
Η άνοδος των εισαγωγών αντισταθμίζει τη θετική επίδραση από την ανάκαμψη των εξαγωγών
Οι καθαρές εξαγωγές είχαν και πάλι έντονα αρνητική συνεισφορά στην μεταβολή του ΑΕΠ για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο, η οποία εκτιμάται σε -3,4 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως το 2ο τρίμηνο του 2024 (-2,9 ποσοστιαίες μονάδες το 1ο τρίμηνο), με την περαιτέρω άνοδο των εισαγωγών να αντισταθμίζει τη θετική επίδραση από την ανάκαμψη των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Ωστόσο, πρέπει να τονισθεί ότι οι εξαγωγές αγαθών κατέγραψαν αξιοσημείωτη ανάκαμψη το 2ο τρίμηνο (+2,0% ετησίως και +5,2% σε τριμηνιαία βάση − εποχικά διορθωμένα στοιχεία − από -8,6% ετησίως το 1ο τρίμηνο του 2024), με τις κατηγορίες των βιομηχανικών αγαθών και των τροφίμων καθώς και των καυσίμων να παρουσιάζουν τις ισχυρότερες αυξήσεις. Η άνοδος των εξαγωγών υπηρεσιών, σε σταθερές τιμές, ανήλθε σε 2,8% ετησίως από 2,4% το 1ο τρίμηνο, με παρόμοιες συνεισφορές τόσο από τον τουρισμό όσο και από τις μεταφορικές και λοιπές υπηρεσίες.
Η ζήτηση για εισαγωγές παρέμεινε ανοδική (οι συνολικές εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 9,6% ετησίως σε σταθερές τιμές, με αρνητική συνεισφορά κατά 4,2 ποσοστιαίες μονάδες στην αύξηση του ΑΕΠ του 2ου τριμήνου), με τις εισαγωγές αγαθών να αυξάνονται κατά 10,5% ετησίως, ανερχόμενες στο ιστορικό υψηλό του 35,2% του ΑΕΠ.
Η δυναμική του τουρισμού, ο οποίος παραμένει σε τροχιά για νέο ρεκόρ το 2024 και κατά το 3ο τρίμηνο, η διαφαινόμενη εξομάλυνση της ανοδικής τροχιάς των εισαγωγών και οι υψηλότερες εξαγωγές, αναμένεται να περιορίσουν αισθητά τις εξωτερικές ανισορροπίες το 3ο τρίμηνο του 2024.
Ανθεκτική ζήτηση – ισχυρή επιχειρηματική δραστηριότητα
Οι παραπάνω τάσεις, όπως αναφέρεται στην ανάλυση της ΕΤΕ ερμηνεύουν, επίσης, τη νέα σημαντική αύξηση των αποθεμάτων των επιχειρήσεων, η οποία συνεισέφερε κατά 3,8 ποσοστιαίες μονάδες στην ετήσια αύξηση του ΑΕΠ το 2ο τρίμηνο του 2024, από 2,7 ποσοστιαίες μονάδες το 1ο τρίμηνο. Η ισχυρή εγχώρια ζήτηση, οι αυξανόμενες παραγγελίες και η ομαλοποίηση των τιμών των εμπορευμάτων, σε συνδυασμό με τη συνέχιση των γεωπολιτικών εντάσεων σε περιοχές που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή εφοδιαστική αλυσίδα, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για έναν υψηλότερο από το συνηθισμένο ρυθμό συγκέντρωσης αποθεμάτων από τις ελληνικές επιχειρήσεις. Επίσης, σημαντικά κατασκευαστικά και άλλα επενδυτικά έργα που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης επηρεάζουν προσωρινά την πορεία και στατιστική καταγραφή των αποθεμάτων.
Σε ιστορικό υψηλό η συνεισφορά της βιομηχανίας στην εγχωρίως παραγόμενη Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία
Τα στοιχεία από την πλευρά της παραγωγής συμβάλλουν περαιτέρω στην ερμηνεία των τάσεων του ΑΕΠ, αποκαλύπτοντας τον κομβικό ρόλο της βιομηχανίας στην αύξηση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας («ΑΠΑ»). Πράγματι, η ΑΠΑ που παράγεται από τον κλάδο της βιομηχανίας (που απαρτίζεται κυρίως από τη μεταποίηση καθώς και τους κλάδους εξορύξεων και παροχής ενέργειας) το 2ο τρίμηνο του 2024 είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην ετήσια μεταβολή της συνολικής ΑΠΑ για τα τελευταία 25 έτη (1,6 ποσοστιαίες μονάδες επί της συνολικής αύξησης της ΑΠΑ κατά 2,0% ετησίως). Αντιστοίχως, το μερίδιο της βιομηχανίας στο συνολικό επίπεδο της ΑΠΑ σε σταθερές τιμές αυξήθηκε στο ιστορικό υψηλό του 16,3% (εξαιρουμένων των ετών 2020-21, όταν οι επιδράσεις του Covid-19 και οι περιορισμοί που εφαρμόστηκαν στις υπηρεσίες δημιούργησαν στρεβλώσεις στις συνεισφορές των επιμέρους κλάδων) έναντι του μέσου όρου των τελευταίων 20 ετών της τάξης του 14,6%.
Σύμφωνα με την ανάλυση της ΕΤΕ, οι πρόδρομοι δείκτες προοιωνίζουν επιτάχυνση της ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ το 3ο τρίμηνο:
- Συγκεκριμένα, η επιχειρηματική εμπιστοσύνη στους τομείς των υπηρεσιών, του λιανικού εμπορίου και των κατασκευών παρέμεινε σε επίπεδα επέκτασης − σημαντικά πάνω από το διαχρονικό μέσο όρο τους και σε γενικές γραμμές στο μέσο όρο του 1ο τριμήνου του 2024.
- Επιπλέον, ο βαθμός χρήσης του παραγωγικού δυναμικού στη βιομηχανία παρέμεινε ισχυρός στο 78,2 το 3ο τρίμηνο του 2024, από 81,1 το 2ο τρίμηνο, (σύμφωνα με την τελευταία τριμηνιαία έρευνα του δείκτη οικονομικού κλίματος για το βιομηχανικό κλάδο).
- Ο μεταποιητικός PMI προοιωνίζει μια σταθερή ανοδική δυναμική στη μεταποιητική παραγωγή, ανερχόμενος στο 53,1 κατά μέσο όρο τον Ιούλιο-Αύγουστο, από 54,7 το 2ο τρίμηνο του 2024 και παραμένοντας ο υψηλότερος στην ευρωζώνη. Αντιστοίχως, ο δείκτης μεταποιητικής παραγωγής σημείωσε επιταχυνόμενη ετήσια αύξηση 10,2% ετησίως τον Ιούλιο.
- Όσον αφορά τους δείκτες οικονομικής συγκυρίας, τα έσοδα από ΦΠΑ (εξαιρουμένων των προϊόντων καυσίμων) επιταχύνθηκαν στο 14,5% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο του 2024 από 13,5% σε ετήσια βάση το 2ο τρίμηνο.
- Οι διεθνείς αφίξεις στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών συνέχισαν να παρουσιάζουν διψήφια αύξηση κατά 11,5% ετησίως, κατά μέσο όρο, το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου του 2024.
- Η πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα επιταχύνθηκε περαιτέρω, σημειώνοντας αύξηση κατά 6,4% ετησίως τον Ιούλιο από 6,1% ετησίως τον Ιούνιο.
- Οι αναμενόμενες αποφάσεις της ΕΚΤ για σταδιακή ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής αναμένεται να ενθαρρύνουν τις επενδυτικές αποφάσεις του ιδιωτικού τομέα.
