Μετά από μια δεκαετία έντονης εσωστρέφειας και αναδιάρθρωσης, οι ελληνικές τράπεζες επιστρέφουν στη διεθνή σκηνή. Η στρατηγική τους πλέον δεν περιορίζεται στην εγχώρια αγορά αλλά επεκτείνεται σε χώρες με γεωγραφική και οικονομική εγγύτητα, κυρίως στην Κύπρο και τα Βαλκάνια. Η ενίσχυση των κεφαλαίων, η σταθεροποίηση της κερδοφορίας και οι αναβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους δίνουν τη δυνατότητα στις τράπεζες να κοιτάξουν ξανά προς το εξωτερικό. Ωστόσο, η διεθνοποίηση φέρνει μαζί της ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις που μπορεί να επηρεάσουν τους ισολογισμούς τους.
Ηγετικός ρόλος της Eurobank
Η Eurobank είναι η τράπεζα με το πιο έντονο εξωτερικό αποτύπωμα. Στην Κύπρο ελέγχει τη Hellenic Bank και μέσω αυτής έχει ουσιαστική παρουσία στην τοπική οικονομία, ενώ στη Βουλγαρία η θυγατρική Postbank κατατάσσεται στις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας. Η στρατηγική αυτή δεν είναι τυχαία: η Eurobank επιδιώκει να διαφοροποιήσει τις πηγές εσόδων της και να αντλήσει κέρδη από αγορές που βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης. Το γεγονός ότι η Βουλγαρία ετοιμάζεται να υιοθετήσει το ευρώ από το 2026 καθιστά την έκθεση της Eurobank εκεί ακόμη πιο ελκυστική, καθώς περιορίζεται το συναλλαγματικό ρίσκο και ανοίγονται προοπτικές για φθηνότερη χρηματοδότηση.
Η στρατηγική της Alpha Bank
Η Alpha Bank ενισχύει δυναμικά την παρουσία της στην Κύπρο, έχοντας ολοκληρώσει την εξαγορά της AstroBank. Το deal αυτό επιτρέπει στην τράπεζα να αποκτήσει μεγαλύτερο μερίδιο σε μια αγορά με σταθερό νομισματικό περιβάλλον και αυξανόμενη ζήτηση για τραπεζικές υπηρεσίες. Αντίθετα, στη Ρουμανία η Alpha προχώρησε σε συμφωνία με την UniCredit για τη συγχώνευση της εκεί θυγατρικής της, περιορίζοντας την άμεση έκθεση αλλά κερδίζοντας κεφάλαια και ευελιξία. Η επιλογή αυτή δείχνει ότι η διοίκηση προτιμά να επικεντρωθεί σε αγορές όπου υπάρχει προοπτική σταθερότητας και υψηλότερες αποδόσεις.
Η Εθνική Τράπεζα σε τροχιά αναδιάρθρωσης
Η Εθνική Τράπεζα επιδιώκει την ενίσχυση της παρουσίας της στην Κύπρο μέσω αναδιάρθρωσης της NBG Cyprus, με στόχο να δημιουργήσει μια πιο ευέλικτη και κερδοφόρα μονάδα. Το στρατηγικό πλάνο προβλέπει καλύτερη αξιοποίηση του δικτύου, εστίαση σε λιανική και επιχειρηματική τραπεζική, και πιο στενή ενσωμάτωση με τον όμιλο. Για την Εθνική, η διεθνοποίηση είναι πιο περιορισμένη, αλλά η Κύπρος παραμένει βασικός πυλώνας διαφοροποίησης εσόδων.
Η Πειραιώς…
Η Τράπεζα Πειραιώς, σε αντίθεση με τις άλλες συστημικές, έχει περιορισμένη διεθνή παρουσία. Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της προέρχεται από την Ελλάδα, γεγονός που την κάνει πιο εκτεθειμένη στις διακυμάνσεις της εγχώριας οικονομίας αλλά ταυτόχρονα την προστατεύει από εξωτερικά ρίσκα. Η διοίκηση δείχνει προς το παρόν να εστιάζει στην ενίσχυση του ψηφιακού της μετασχηματισμού και στην κερδοφορία της εγχώριας αγοράς.
Τα βασικά ρίσκα της διεθνοποίησης
Η αύξηση της διεθνούς έκθεσης των τραπεζών συνοδεύεται από κινδύνους που δεν πρέπει να υποτιμώνται:
- Συναλλαγματικό ρίσκο: Στην Κύπρο δεν υπάρχει ζήτημα καθώς χρησιμοποιείται το ευρώ, ενώ στη Βουλγαρία το ρίσκο περιορίζεται λόγω της ισοτιμίας που είναι συνδεδεμένη με το κοινό νόμισμα. Με την υιοθέτηση του ευρώ το 2026, το ρίσκο αυτό θα μηδενιστεί. Αντίθετα, σε αγορές εκτός ΕΕ το ρίσκο είναι υψηλότερο, αλλά οι ελληνικές τράπεζες έχουν περιορίσει την παρουσία τους εκεί.
- Πολιτική αστάθεια: Τα Βαλκάνια αποτελούν περιοχή με συχνές αναταράξεις. Μια πολιτική κρίση ή μια απότομη αλλαγή κανονιστικού πλαισίου μπορεί να επηρεάσει την κερδοφορία των θυγατρικών.
- Ρυθμιστικές μεταβολές: Η ευθυγράμμιση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο μειώνει τις αβεβαιότητες, αλλά κάθε χώρα έχει ιδιαιτερότητες που μπορεί να επηρεάσουν τις τραπεζικές δραστηριότητες.
Τι σημαίνει για τους ισολογισμούς
Σε περίπτωση που υπάρξει επιδείνωση στην περιοχή, οι ισολογισμοί των ελληνικών τραπεζών θα δεχτούν πολλαπλές πιέσεις:
- Αύξηση προβλέψεων: Περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα οδηγήσουν σε υψηλότερες προβλέψεις, μειώνοντας την κερδοφορία.
- Επιβάρυνση κεφαλαιακών δεικτών: Η αύξηση του κινδύνου θα ανεβάσει τα σταθμισμένα στοιχεία ενεργητικού και θα πιέσει τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας.
- Ρευστότητα: Ένα τοπικό σοκ μπορεί να αυξήσει το κόστος χρηματοδότησης, ειδικά αν επηρεάσει την εμπιστοσύνη στις τοπικές αγορές ομολόγων.
- Κερδοφορία θυγατρικών: Οι μονάδες σε Κύπρο και Βουλγαρία συμβάλλουν ουσιαστικά στα κέρδη των ομίλων. Τυχόν κάμψη στις οικονομίες αυτών των χωρών θα έχει άμεσο αντίκτυπο στα αποτελέσματα.
Η θετική πλευρά της διεθνοποίησης
Από την άλλη πλευρά, η διεθνοποίηση αποτελεί σημαντική ασπίδα διαφοροποίησης. Η ανάπτυξη της Κύπρου και η προοπτική της Βουλγαρίας με το ευρώ προσφέρουν σταθερά έσοδα και ευκαιρίες για περαιτέρω πιστωτική επέκταση. Επιπλέον, η πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κεφάλαια, όπως οι εγγυήσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, μειώνει το κόστος χρηματοδότησης και επιτρέπει πιο ανταγωνιστικές χορηγήσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η στάση των αναλυτών
Οι διεθνείς οίκοι βλέπουν θετικά τη στρατηγική αυτή, εκτιμώντας ότι οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να απορροφήσουν πιέσεις χάρη στη βελτιωμένη κερδοφορία τους. Οι αξιολογήσεις από Fitch, S&P και Moody’s δείχνουν ότι τα ισχυρά κεφαλαιακά αποθέματα και οι σταθερές ταμειακές ροές προσφέρουν άνεση ακόμα και σε σενάρια εξωτερικών αναταράξεων. Ωστόσο, η προσοχή στρέφεται στην ισορροπία μεταξύ δυναμικής ανάπτυξης και προσεκτικής διαχείρισης κινδύνων.
Συμπέρασμα
Οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται σε φάση αναγέννησης και η εξωτερική τους έκθεση λειτουργεί ως μοχλός ανάπτυξης αλλά και ως πηγή πιθανών αναταράξεων. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από την ικανότητά τους να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες σε Κύπρο και Βουλγαρία, να περιορίσουν τα ρίσκα και να ενσωματώσουν τη διεθνή τους στρατηγική σε ένα πλαίσιο σταθερής και βιώσιμης κερδοφορίας. Η πρόκληση είναι σαφής: περισσότερη εξωστρέφεια, αλλά με την απαραίτητη πειθαρχία ώστε να μην επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος.
