Τη δύσκολη οικονομική πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά αποτυπώνει η ετήσια έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες διαβίωσης.
Αν και καταγράφεται συγκρατημένη βελτίωση σε σχέση με το 2023, η ακρίβεια συνεχίζει να αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την οικονομική σταθερότητα των νοικοκυριών. Το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν εισοδηματική απώλεια μπορεί να μειώθηκε (26,2% έναντι 30,7% το 2023), όμως, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι οικονομικές δυσκολίες παραμένουν ασφυκτικές.
Είναι ενδεικτικό ότι το 60% των νοικοκυριών δηλώνει ότι το εισόδημά του δεν επαρκεί για όλον το μήνα, ενώ για όσους αντιμετωπίζουν αυτή την κατάσταση, τα χρήματα αρκούν μόλις για 19 ημέρες κατά μέσο όρο.
Πάνω από 8 στους 10 δεν καταφέρνουν να βάλουν χρήματα στην άκρη
Η αδυναμία αποταμίευσης παραμένει ιδιαίτερα υψηλή, καθώς το 81,6% δεν καταφέρνει να αποταμιεύσει, ενώ πάνω από τα μισά νοικοκυριά δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε ένα έκτακτο έξοδο της τάξης των 500 ευρώ.
Ένα στα τέσσερα νοικοκυριά είδε το εισόδημά του να μειώνεται
Σύμφωνα με την έρευνα, το ποσοστό των νοικοκυριών που δήλωσε πως το εισόδημά του μειώθηκε υποχώρησε στο 26,2%, από 30,7% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2023. Αντίθετα, το 21% των νοικοκυριών δήλωσε πως το εισόδημά του αυξήθηκε (το αντίστοιχο ποσοστό το 2023 ήταν 17,1%). Σύμφωνα με το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ πρόκειται για το νέο υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί στην έρευνα εισοδήματος (από το 2011), ενώ είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά εμφανούς ανόδου του ποσοστού όσων δηλώνουν ότι το συνολικό τους εισόδημα αυξήθηκε. Το 52,6% των νοικοκυριών δήλωσε πως το εισόδημά του παρέμεινε σταθερό, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2023 ήταν 51,6%.
Με βάση τα ευρήματα της έρευνας, το 73,1% των νοικοκυριών δηλώνει ετήσιο εισόδημα έως 25.000 ευρώ, έναντι 20,3% που δηλώνει ετήσιο εισόδημα πάνω από 25.000 ευρώ. Τα νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ αποτελούν το 9,5% του συνόλου των νοικοκυριών της έρευνας.
Το 11,7% των νοικοκυριών ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας
Την ίδια στιγμή, το 11,7% των νοικοκυριών ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, αδυνατώντας να καλύψει ακόμη και τις βασικές του ανάγκες. Οι οικονομικές πιέσεις είναι εντονότερες για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, με τις πιο ευάλωτες ομάδες να δέχονται τις μεγαλύτερες επιβαρύνσεις.
Πάνω από 1 στα 2 νοικοκυριά (52,2%) δήλωσε πως χρειάζεται να κάνει περικοπές για να καλύψει τα αναγκαία. Από την άλλη μεριά, το 28,8% των νοικοκυριών δήλωσε ότι τα καταφέρνει χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, ενώ μόλις το 6,3% των νοικοκυριών δήλωσε ότι ζει άνετα.
Σε ολοένα και δυσμενέστερη θέση αυτοαπασχολούμενοι και μικροεπιχειρηματίες
Ο μισθός αποτελεί τη μοναδική ή κυρίαρχη πηγή εισοδήματος για πάνω από τα μισά νοικοκυριά, ενώ το 39,5% δεν έχει καμία επιπλέον πηγή χρημάτων. Ειδικά οι αυτοαπασχολούμενοι/ες και οι μικροεπιχειρηματίες βρίσκονται σε ολοένα και δυσμενέστερη θέση: το 53,3% των νοικοκυριών που εξαρτώνται από επιχειρηματικά έσοδα δηλώνουν ότι το εισόδημά τους δεν επαρκεί μέχρι το τέλος του μήνα, ποσοστό που αυξήθηκε δραματικά, από 42,8% το 2023.
Επιπλέον, το 47,8% των νοικοκυριών που βασίζονται σε επιχειρηματικά κέρδη έχουν ετήσιο εισόδημα έως 18.000 ευρώ, γεγονός που υποδηλώνει τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο μικρομεσαίος επιχειρηματικός κόσμος. Το ποσοστό αυτών των νοικοκυριών που δεν έχει άλλη πηγή εισοδήματος έχει μειωθεί σημαντικά, γεγονός που υποδεικνύει ότι ένα μέρος των επιχειρηματιών έχει στραφεί σε επιπλέον πηγές άντλησης εισοδήματος – πιθανότατα σε μια προσπάθεια να αντεπεξέλθει στην υψηλότερη φορολογική επιβάρυνση λόγω του νέου τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης.
Εκρηκτική άνοδος των οφειλών προς το Δημόσιο
Παράλληλα, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο σημειώνουν εκρηκτική αύξηση. Συγκεκριμένα, το 28,9% δηλώνει ότι έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο. Πρόκειται για μια αύξηση 7,2 ποσοστιαίων μονάδων συγκριτικά με το 2023 και ακόμα μεγαλύτερη συγκριτικά με τα τελευταία δέκα χρόνια.
Επιπλέον, το 16% φοβάται πως μπορεί να χάσει την κατοικία του λόγω αδυναμίας πληρωμής δανείων ή άλλων υποχρεώσεων.
«Καίει» τις τσέπες των νοικοκυριών η ακρίβεια
Στο επίκεντρο των οικονομικών πιέσεων βρίσκεται η ακρίβεια, η οποία συνεχίζει να πλήττει σχεδόν όλα τα νοικοκυριά. Οι αυξήσεις στα τρόφιμα επηρεάζουν το 72,4% των πολιτών σε τέτοιο βαθμό, ώστε να περιορίζουν δαπάνες για άλλες ανάγκες, ενώ οι δαπάνες για λογαριασμούς σπιτιού και είδη διατροφής έχουν αυξηθεί για πάνω από το 60% των νοικοκυριών. Αντίθετα, οι πολίτες μειώνουν τις εξόδους τους για ψυχαγωγία (41,9%) και αγορές ένδυσης-υπόδησης (39,2%).
Ταυτόχρονα, η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες δυσκολεύει, με διαρκώς αυξανόμενο αριθμό νοικοκυριών να καθυστερεί ή να αδυνατεί να καλύψει ιατρικά έξοδα, λογαριασμούς ρεύματος, θέρμανσης και εκπαίδευσης.
Μπροστά σε αυτό το περιβάλλον, η πλειονότητα των πολιτών θεωρεί ότι τα πιο αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισης της οικονομικής δυσχέρειας είναι η αύξηση μισθών και συντάξεων (69%), η ενίσχυση των ελέγχων στην αγορά για περιορισμό της αισχροκέρδειας (52,7%) και η μείωση φόρων και τελών (45,9%).
Σχεδόν 9 στους 10 κρίνουν ανεπαρκή τα μέτρα της κυβέρνησης
Ταυτόχρονα, η κυβερνητική πολιτική για την αντιμετώπιση της ακρίβειας αξιολογείται ακόμα πιο αρνητικά από προηγούμενες χρονιές (86,8%) γεγονός που αντανακλά τη συνεχιζόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών.
