Συγκλονίζουν τα στοιχεία που ανακοίνωσε προ ημερών η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών (UNHCR) για τους πρόσφυγες. Στα τέλη Απριλίου του 2025 περισσότεροι από 122 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο είχαν εκτοπιστεί από τις εστίες τους εξαιτίας πολέμου, βίας και διώξεων- έναντι 120 εκατομμυρίων πριν από έναν χρόνο.
Για μία ακόμη φορά η UNHCR καταγράφει ανησυχητικούς αριθμούς-ρεκόρ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην περίοδο 2015-2018, όταν όλοι μιλούσαν για “προσφυγική κρίση” και η Ευρώπη υποδεχόταν με μεγαλύτερη γενναιοδωρία τους κατατρεγμένους από τη Συρία ή το Αφγανιστάν, ο αριθμός των εκτοπισμένων δεν ξεπερνούσε τα 65-70 εκατομμύρια παγκοσμίως. Έκτοτε η εικόνα όχι μόνο δεν βελτιώνεται, αλλά επιδεινώνεται και μάλιστα ραγδαία. Φαίνεται όμως ότι είναι πλέον τόσο έντονος ο κορεσμός της δυτικής κοινής γνώμης, ώστε μερικές από τις πιο δραματικές εστίες κρίσης περνούν “στα ψιλά” ή περιορίζονται σε ειδησάρια.
Οι “παραμελημένες” κρίσεις
Ενδεικτικό παράδειγμα: Σε πρόσφατη έρευνά του, το Νορβηγικό Συμβούλιο Προσφύγων (NRC) επισημαίνει ότι ο εμφύλιος σπαραγμός που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Καμερούν εδώ και δεκαετίες θεωρείται “η πιο παραμελημένη κρίση παγκοσμίως”. Περισσότεροι από τρία εκατομμύρια άνθρωποι έχουν άμεση ανάγκη, αλλά η παροχή βοήθειας είναι περιορισμένη και η ευαισθητοποίηση μέσω των ΜΜΕ σχεδόν μηδαμινή για το Καμερούν.
Όπως συνέβαινε παλαιότερα με τη Μοζαμβίκη, την Μπουρκίνα Φάσο ή το Μαλί. Αλλά ακόμη και μία αχανής χώρα στα πρόθυρα εμφυλίου, όπως το Σουδάν, ελάχιστα συγκινεί, παρότι ο αριθμός των εκτοπισμένων στη χώρα αυτή φτάνει τα 14,3 εκατομμύρια, ξεπερνώντας πλέον τον αριθμό των Σύρων που αναζητούν προστασία (13,5 εκατομμύρια). Ο φαύλος κύκλος της προσφυγιάς και της ανάγκης εντείνεται καθώς, τη στιγμή που ο αριθμός των κατατρεγμένων συνεχώς αυξάνεται, η διάθεση των πλούσιων και ισχυρών για παροχή αναπτυξιακής βοήθειας συνεχώς περιορίζεται, αλλά και τα κονδύλια των αρμοδίων οργανισμών και υπηρεσιών συνεχώς μειώνονται. Ο σημερινός προϋπολογισμός της UNHCR δεν έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με το 2015.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ περικόπτει τον προϋπολογισμό του οργανισμού ανθρωπιστικής βοήθειας USAID, ο οποίος μάλλον θα διαλυθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, ίσως και μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Ήδη οι “Γιατροί Χωρίς Σύνορα” προειδοποιούν ότι οι δραματικές εξελίξεις στην USAID μπορεί να πυροδοτήσουν μία νέα ανθρωπιστική κρίση παγκοσμίων διαστάσεων. Οι Ευρωπαίοι όχι μόνο δεν δείχνουν πρόθυμοι να καλύψουν το κενό, αλλά προχωρούν και εκείνοι σε αντίστοιχες περικοπές.
Στη “γη της επαγγελίας”
Το αποτέλεσμα είναι εύκολα προβλέψιμο: Όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα αναζητούν καταφύγιο στην Ευρώπη και θα προσπαθούν να φτάσουν στη “γη της επαγγελίας” με κάθε τρόπο, με όλα τα μέσα. “Μα καλά”, θα αναρωτηθεί ίσως ο δυτικός αναγνώστης, “το ίδιο δεν γίνεται και σήμερα, ούτως ή άλλως;”
Κι όμως, μία προσεκτική ματιά στην έκθεση της UNHCR αποδομεί ορισμένα στερεότυπα για το μεταναστευτικό: Αυτή τη στιγμή περισσότεροι από τα 2/3 των εκτοπισμένων αναζητούν καταφύγιο σε γειτονικές χώρες, προσδοκώντας μία γρήγορη επιστροφή στην πατρίδα τους.
Το 73% παραμένει σε χώρες με “μεσαίους” ή “χαμηλούς” δείκτες ευημερίας. Σχεδόν ο 1 στους 4 έχει καταφύγει σε μία από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου. Το 60% δεν έχει καν διαφύγει σε άλλη χώρα, προτιμώντας να αναζητήσει ασφαλές καταφύγιο εντός συνόρων.
Πηγή: Deutsche Welle
