Από το απόγευμα της Δευτέρας βρίσκεται στην Αθήνα ο μεγάλος γιος του Χαλίφα Χάφταρ. Ο 45χρονος Αλ Σαντίκ Χάφταρ, που κατά πολλούς θεωρείται ως ο επικεφαλής της διπλωματίας της κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης, έφτασε με ιδιωτική πτήση μέσω τζετ στην Αθήνα, υπό άκρα μυστικότητα και κατέλυσε σε μεγάλο ξενοδοχείο. Το παρασκήνιο με τις μυστικές συναντήσεις.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Ο μεγάλος γιος του Στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ και ηγέτη της Ανατολικής Λιβύης, που ελέγχει τα ¾ των εδαφών της χώρας και το κοινοβούλιο, βρίσκεται στην Ελλάδα.
Με πτήση μέσω ιδιωτικού τζετ – με διπλωματική άδεια και διακριτικά αεροσκάφους P4-JIMI – που προσγειώθηκε στις 7.00 το απόγευμα της Δευτέρας στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος της Αθήνας, ο Αλ Σαντίκ Χάφταρ μετέβη σε μεγάλο ξενοδοχείο, υπό άκρα μυστικότητα και διακριτικά πλην όμως με ισχυρά μέτρα ασφαλείας. Οι πληροφορίες διίστανται, με κάποιες να αναφέρουν ότι έχει καταλύσει σε κεντρικό ξενοδοχείο σε απόσταση αναπνοής από τη Βουλή και άλλες να επιμένουν ότι βρίσκεται σε πολυτελές ξενοδοχείο της παραλιακής, όπου διαμένει σε καμπάνα.
Σε κάθε περίπτωση, διπλωματικοί κύκλοι που μίλησαν στο enikos.gr υπό το καθεστώς της ανωνυμίας, διατείνονται ότι πρόκειται για ιδιωτική επίσκεψη στην Αθήνα και σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται με τις τελευταίες εξελίξεις, που φέρουν τον Στρατάρχη Χάφταρ να έχει δώσει σε τεχνικό κλιμάκιο την εξέταση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, ώστε να διαπιστωθεί αν έχει νομική βάση ώστε να επικυρωθεί από το κοινοβούλιο. Είναι όμως έτσι;
Η Λιβύη είναι διχασμένη σε δύο μέρη, με την υπηρεσιακή κυβέρνηση της Τρίπολης να μην αναγνωρίζεται από την Ελλάδα από το 2022, δεδομένου ότι έχει λήξει η θητεία της και θα έπρεπε να είχε ήδη προκηρύξει εκλογές. Και ποιος δεν θυμάται το σοβαρό διπλωματικό επεισόδιο που σημειώθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022, στο αεροδρόμιο της Τρίπολης, με τον τότε υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, ο οποίος ήταν να συναντηθεί με τον πρόεδρο του Λιβυκού Κοινοβουλίου Μοχάμεντ Αλ Μέμφι όπως είχε συμφωνηθεί και τελικά στο αεροδρόμιο βρέθηκε η Υπουργός Εξωτερικών της προσωρινής κυβέρνησης της Λιβύης, Νάιλα Αλ Μανγκούς η οποία επιχείρησε εκβιαστικά να δει τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών.
Ο κυριότερος λόγος άρνησης του Νίκου Δένδια να συναντηθεί με την Μανγκούς ήταν διότι το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο έφερε την υπογραφή της, που το λιβυκό κοινοβούλιο ουδέποτε επικύρωσε.
Ο Νίκος Δένδιας τότε αναχώρησε με το κυβερνητικό αεροσκάφος για την Βεγγάζη, όπου συνταντήθηκε τελικά με τον Στρατάρχη Χάφταρ, δωρίζοντας περίπου 200.000 εμβόλια για την καταπολέμηση του covid.
Το τηλεφώνημα
Έναν χρόνο μετά, στις 9 Αυγούστου 2023, ο Γιώργος Γεραπετρίτης, ως διάδοχος του Νίκου Δένδια στο υπουργείο Εξωτερικών, επιχείρησε τη διάνοιξη απευθείας διαύλων επικοινωνίας μιλώντας τηλεφωνικά με την Μάνγκους, στο πλαίσιο της απόφασης της Ελλάδας να αναβαθμίσει τη διπλωματική της εκπροσώπηση στη Λιβύη με τη διαπίστευση Έλληνα πρέσβη στην Τρίπολη. Όπως έγινε γνωστό τότε από διπλωματικές πηγές, αμφότεροι οι υπουργοί αναφέρθηκαν στους ιστορικούς δεσμούς των δύο λαών και συμφώνησαν να συναντηθούν από κοντά στην Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Το τηλεφώνημα εκείνο φαίνεται ότι έφερε «πάγωμα» στις σχέσεις Αθήνας – Βεγγάζης, με τον Χάφταρ ουσιαστικά να αισθάνεται τρόπον τινά αποκομμένος.
Συμπτωματικά, μετά την επικοινωνία Γεραπετρίτη – Μάνγκους, από τον Σεπτέμβριο του 2023 κι ένθεν η Κρήτη άρχισε να γίνεται συστηματικά προορισμός μεταναστευτικών ροών, που αποπλέουν από το Τομπρούκ, το λιμάνι που ελέγχεται από της δυνάμεις του Χάφταρ.
Ο Σαντάμ Χάφταρ
Υπό αυτά τα δεδομένα, στις 22 Οκτωβρίου 2024, ο μικρότερος γιος του Χάφταρ, Σαντάμ Χάφταρ επισκέφθηκε την Τουρκία στο πλαίσιο της έκθεσης αμυντικού υλικού Saha Expo, όπου συναντήθηκε στην Κωνσταντινούπολη με τον υπουργό άμυνας της Τουρκίας Γιασάρ Γκιουλέρ.
Μία συνάντηση που επαναλήφθηκε στις 7 Απριλίου 2025, αυτή τη φορά στην Άγκυρα. Εκτός από τον Γκιουλέρ, συναντήθηκε και με τον αρχηγό των Χερσαίων Δυνάμεων, στρατηγό Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου.
Στην ανακοίνωση δεν έγινε καμία αναφορά στο περιεχόμενο των επαφών του στην τουρκική πρωτεύουσα, αλλά η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Turkiye εφιστούσε την προσοχή στη χρονική συγκυρία της επίσκεψη, σχολιάζοντας ότι αυτή συνέπεσε με την αναδιαμόρφωση των πολιτικών ισορροπιών στη Λιβύη καθώς και στο γεγονός ότι εξελίσσεται ο διάλογος μεταξύ της ανατολικής Λιβύης και της Τουρκίας.
Μόλις πριν από 10 ημέρες, ήρθε η επιβεβαίωση του ρεπορτάζ της τουρκικής εφημερίδας, με τον Στρατάρχη Χάφταρ να ζητά τεχνική έκθεση για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, ώστε αν γίνεται να το φέρει προς ψήφιση στη Βουλή.
Και μπορεί η μερική οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου να έχει ουσιαστικά ακυρώσει το παράνομο και ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο, μία κατοχύρωση όμως της συμφωνίας αυτής από το σύνολο των δυνάμεων της Λιβύης, που είναι και αντιμαχόμενες επί του πεδίου, αναμφίβολα θα παράξει νέα δεδομένα και πονοκεφάλους για την ελληνική διπλωματία.
Κατά ορισμένες πηγές, η Τουρκία φαίνεται να παίζει διπλό παιχνίδι με Χάφταρ και τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό Ντμπέιμπα, ο οποίος έχει καταθέσεις εκατομμυρίων στις τουρκικές τράπεζες και φέρεται να έχει αναπτύξει και επιχειρηματικούς δεσμούς.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι η Τουρκία παίζει το ισχυρό χαρτί της εγγυήτριας δύναμης, που μπορεί να φέρει τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές κοντά, να γεφυρώσει το χάσμα και να στηρίξει ουσιαστικά, μέσω της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στη Μεσόγειο και επενδύσεις στα ηπειρωτικά για την οικονομική ανάταση της χώρας.
Ο Σαντάμ Χάφταρ, κατά την επίσκεψή του στην Άγκυρα την τελευταία φορά, φέρεται να ζήτησε πρόσβαση στην παραγωγή των drones bayraktar, δημιουργώντας εγκαταστάσεις συναρμολόγησης στην Λιβύη.
Όπως έχουμε επισημάνει στο enikos.gr, η Τουρκία μέσω των drones έχει δημιουργήσει μία διαφορετική δυναμική με ισχυρό διπλωματικό αποτύπωμα, χτίζοντας ισχυρούς δεσμούς, όπως με την Ουκρανία και Ιταλία, όπου επένδυσε σε εγκαταστάσεις παραγωγής.
Ο Σαντάμ Χάφταρ αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Άγκυρα, βρέθηκε στις 28 Απριλίου 2025 στη συνεδρίαση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ στην Ουάσινγκτον.
Στο πλαίσιο μιας προσπάθειας ενεργοποίησης της διπλωματικής δυναμικής για την επίτευξη τερματισμού του αδιεξόδου στη Λιβύη, ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι υποδέχτηκαν τη Δευτέρα τον Αντιστράτηγο Σαντάμ Χάφταρ, αρχηγό του επιτελείου των χερσαίων δυνάμεων στην ανατολική και νότια Λιβύη, υπό την ιδιότητά του ως ειδικού απεσταλμένου του πατέρα του, Στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, γενικού διοικητή του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA).
Στη συνάντηση στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ παρευρέθηκαν ο ανώτερος αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τις υποθέσεις Εγγύς Ανατολής, Τιμ Λέντερκινγκ, ο ανώτερος σύμβουλος Μασάντ Μπούλος και ο ειδικός απεσταλμένος Ρίτσαρντ Νόρλαντ, σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Και οι δύο πλευρές «συμφώνησαν ότι μια ασφαλής, ενωμένη και ευημερούσα Λιβύη, με ισχυρούς τεχνοκρατικούς θεσμούς, συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου και της Κεντρικής Τράπεζας της Λιβύης, θα είναι σε θέση να συνεργάζεται καλύτερα με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις αμερικανικές εταιρείες», σύμφωνα με την ανακοίνωση.
Η επίσκεψη του Αλ Σαντίκ
H παρουσία του Αλ Σαντίκ Χάφταρ, στην Αθήνα, ο οποίος διορίστηκε από τον πατέρα του επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας για την Εθνική Συμφιλίωση στην χώρα, σίγουρα δεν είναι τυχαία. Η μυστική διπλωματία βρίσκεται σε έξαρση και οι συνομιλίες για την αναστροφή του κλίματος με την προσφορά ανταλλαγμάτων θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Και ίσως αυτή να είναι η τελευταία ευκαιρία της Αθήνας, αφού ο Αλ Σαντίκ ηγείται της προσπάθειας προσέγγισης της Βεγγάζης με την Τρίπολη, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας με επικεφαλής τον Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, ανανεώνοντας την έκκλησή του προς όλες τις περιοχές της Λιβύης να συμμετάσχουν στο σχέδιό τους που αποσκοπεί στη δημιουργία αυτού που χαρακτήρισε ως «πραγματικό κράτος».
