Του Κώστα Ράπτη
Τι μπορεί να κρύβει μια χειραψία; Ενδεχομένως το άγχος που, μετά τις τελευταίες μεσανατολικές εξελίξεις, έχει κατακυριεύσει την Άγκυρα ως προς το παντοτινό υπαρξιακό της ζήτημα: το Κουρδικό.
Κατά τη φθινοπωρινή έναρξη των εργασιών της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, ο ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) Ντεβλέτ Μπαχτσελί έκανε κάτι ασυνήθιστο: κατευθύνθηκε προς τα έδρανα του φιλοκουρδικού Κόμματος Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών (DEM) και αντάλλαξε χειραψία με τους επικεφαλής του.
Το MHP και το DEM (μετεξέλιξη του υπό απαγόρευση HDP) αποτελούν το κατεξοχήν “αταίριαστο ζευγάρι” της τουρκικής πολιτικής, καθώς ο επικεφαλής των “Γκρίζων Λύκων” και σύμμαχος του Ερντογάν πλειοδοτεί σε αντικουρδικές εξάρσεις.
Εκ των υστέρων, σε δύο διαφορετικές περιστάσεις ο Μπαχτσελί τόνισε ότι η κίνησή του στην Εθνοσυνέλευση ήταν σκόπιμη και αποσκοπούσε στη διασφάλιση της ειρήνης στην Τουρκία, ενόσω η ευρύτερη περιοχή φλέγεται λόγω του πολέμου της Γάζας και της ισραηλινής στρατιωτικής επίθεσης στον Λίβανο.
“Το χέρι που απλώνω είναι ευχή και προσφορά στο όνομα της χιλιόχρονης αδελφοσύνης μας: ελάτε να γίνετε τμήμα της Τουρκίας, έλα να αντισταθούμε στην τρομοκρατία”, είπε την περασμένη εβδομάδα και πρόσθεσε: “Δεν απλώνουμε το χέρι μας χαρούμενα, από ευχαρίστηση, από πλήξη, από στιγμιαίες παρορμήσεις”.
Αλλά και ο πρόεδρος Ερντογάν σε ξεχωριστή δήλωση το Σαββατοκύριακο υποστήριξε τον Μπαχτσελί, λέγοντας ότι η κυβέρνησή του ήταν πάντα έτοιμη να επιλύσει ζητήματα.
Όλα αυτά εντείνουν τη φημολογία εντός Τουρκίας ότι οι κυβερνώντες προσανατολίζονται σε μια νέα πρωτοβουλία επίλυσης του Κουρδικού, παρόμοια με αυτήν που παρ’ ολίγο να καρποφορήσει την προηγούμενη δεκαετία, μέχρις ότου η στιγμιαία απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από το κυβερνών κόμμα στις πρώτες εκλογές του 2015, κυρίως λόγω της εμφάνισης του HDP, καθώς και η σύγκρουση Ερντογάν-Γκιουλέν οδήγησαν στην αναζήτηση συμμαχιών με τους εθνικιστές και σε αναζωπύρωση της δια των όπλων αντιμετώπισης της αναταραχής στις κουρδικές νοτιοανατολικές επαρχίες.
Ήδη δύο κορυφαίοι βουλευτές του DEM διαμήνυσαν ότι, αν οι κυβερνώντες επιθυμούν να εγκαινιάσουν μια νέα διαδικασία διαλόγου, αυτή περνά μέσα από την άρση της απομόνωσης του κρατούμενου στη νήσο Ιμραλί ιστορικού ηγέτη του εκτός νόμου ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτζαλάν, ο οποίος έχει 44 μήνες να επικοινωνήσει με τον αδελφό ή τον δικηγόρο του.
Τι ερμηνεύει αυτή την αλλαγή κλίματος; Πολύ απλά, ο φόβος ότι η κλιμάκωση της μεσανατολικής κρίσης, την οποία σηματοδοτεί η ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο, ανοίγει μία φάση αποσταθεροποίησης κρατών της περιοχής και ενδεχόμενων αλλαγών συνόρων. Ιδιαίτερα ανησυχητική για την Άγκυρα είναι η πιθανότητα στοχοποίησης της Συρίας του Άσαντ, με τον οποίο ο Ερντογάν έχει δρομολογήσει μια διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων. Σημειώνεται ότι σε κάποιες από τις κουρδοκρατούμενες περιοχές της βορειοανατολικής Συρίας η δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλλα έγινε δεκτή με πανηγυρισμούς, ενώ η βαθιά διείσδυση του Ισραήλ στο αυτόνομο Ιρακινό Κουρδιστάν αποτελεί κοινό μυστικό. Εάν δε η σύγκρουση των ΗΠΑ και του Ισραήλ με το Ιράν γίνει ευθέως πολεμική, τότε η Τουρκία απειλείται με την εμφάνιση και τρίτης κουρδικής οντότητας στα σύνορά της.
Αυτό εξηγεί και τη φιλολογία του Ερντογάν και των συμμάχων του περί φιλοδοξιών του Ισραήλ να επιβουλευθεί την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας. “Σήμερα το θέμα δεν είναι η Βηρυτός, αλλά η Άγκυρα. Η κρυφή ατζέντα είναι η τουρκική πατρίδα. Το επόμενο στάδιο των πυραύλων και των δολοφονιών στη Μέση Ανατολή είναι η Ανατολία”, υποστήριξε πρόσφατα ο Μπαχτσελί σε συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής του ομάδας, στρέφοντας αμέσως μετά τη συζήτηση στα ερωτήματα της εθνικής ομοιογένειας και ακεραιότητος της Τουρκίας: “Το όνομα αυτού του τόπου είναι Δημοκρατία της Τουρκίας και το όνομα του έθνους είναι τουρκικό έθνος. Είτε αυτός ο τόπος και οι κάτοικοί του θα ζήσουν ως ένα και ενιαίο σύνολο είτε το τουρκικό έθνος θα σβηστεί από την ιστορία”.
