Του Κώστα Ράπτη
Το “ρεπουμπλικανικό μέτωπο” άντεξε – και μάλιστα ανέτρεψε τα προγνωστικά. Ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά βρέθηκε από την κεφαλή της κατάταξης κατά τον πρώτο γύρο των γαλλικών βουλευτικών εκλογών, στην τρίτη θέση κατά τον δεύτερο γύρο, όπου και κρίνεται η κατανομή των εδρών. Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο της γαλλικής αριστεράς κατέκτησε την πρώτη θέση, πέρα από κάθε πρόβλεψη των δημοσκόπων και των μέσων ενημέρωσης, ενώ και η προσκείμενη στον πρόεδρο Μακρόν παράταξη Ensemble, μετρίασε την ταπείνωση του πρώτου γύρου των εκλογών (και των ευρωεκλογών που είχαν προηγηθεί) αποσπώντας έναν συγκριτικώς ικανοποιητικό αριθμό εδρών και τη δεύτερη θέση.
Βέβαια (κατά τρόπο εν μέρει ανάλογο με το πρόσφατο βρετανικό εκλογικό αποτέλεσμα) αυτό που αποτυπώνεται ως “αριστερή στροφή” σε επίπεδο κοινοβουλευτικών συσχετισμών υποκρύπτει, όπως έδειξε ο πρώτος γύρος, αναμφισβήτητη δεξιά στροφή σε επίπεδο λαϊκής ψήφου. Ενδιαμέσως το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα σε δύο γύρους και πρωτίστως η κουλτούρα του “πανδημοκρατικού φραγμού στην ακροδεξιά” έκανε τη διαφορά.
Αρκεί να αναλογισθούμε ότι όταν στις βουλευτικές εκλογές του 2017 ο Εθνικός Συναγερμός κατακτούσε επτά έδρες, η Γαλλία βίωνε “σοκ”. Τώρα η λέξη-κλειδί είναι η “ανακούφιση” που η λεπενική ακροδεξιά δεν πέρασε την πύλη της εξουσίας.
Ο προαλειφόμενος για την πρωθυπουργία, πλην ατυχήσας, Ζορντάν Μπαρντελά έκανε λόγο για “ατιμωτική” και “αφύσικη” συμμαχία των αντιπάλων του, η οποία στέρησε από τον Εθνικό Συναγερμό τη νίκη. Προσποιείται ότι δεν αντιλαμβάνεται πως παρά τη συμφιλίωση μεγάλου μέρους των επιχειρηματικών και μιντιακών ελίτ με την προοπτική μιας κυβέρνησης της ακροδεξιάς, στο λαϊκό σώμα ο φόβος που γεννά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, άρα και οι σχετικές αντιστάσεις, διατηρούν την ισχύ τους.
Η ίδια η Λεπέν, πάλι, υποστηρίζει, κάνοντας “τα πικρά, γλυκά”, ότι το χθεσινό αποτέλεσμα απλώς μεταθέτει για το 2027, έτος διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών, τη νίκη της παράταξής της και μάλιστα την καθιστά πιο σίγουρη. Έχει ένα δίκιο στον βαθμό που το δικό της κόμμα παραμένοντας στην αντιπολίτευση δεν θα αποτελεί μέρος του προβλήματος για το επόμενο διάστημα. Και το πρόβλημα είναι η επαναλαμβανόμενη αποδοκιμασία του προέδρου Μακρόν, η οποία εξελίσσεται σε κρίση του μοντέλου της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας.
Αναδεικνύοντας μια Εθνοσυνέλευση με τρεις κύριους πόλους, χωρίς αυτοδυναμία κανενός και χωρίς φιλική στον πρόεδρο πλειοψηφία, οι Γάλλοι πολίτες επέβαλαν πρακτικά την ανάδυση ενός κοινοβουλευτικού μοντέλου. Ο ένοικος των Ηλυσίων θα πρέπει να επιστρατεύσει όλη του την τακτική δεξιοτεχνία για να αναδειχθεί και πάλι κυρίαρχος των εξελίξεων.
Οι δύο χώροι, Κέντρο και Αριστερά, που μπόρεσαν να κλείσουν τον δρόμο στη Λεπέν και τον Μπαρντελά, δεν δείχνουν ικανοί να οργανώσουν από κοινού την επόμενη μέρα της διακυβέρνησης της χώρας. Άλλωστε δίνουν διαφορετικές μάχες: το Νέο Λαϊκό Μέτωπο συγκροτήθηκε ακριβώς για να αποκρούσει την ακροδεξιά. Η προεδρική παράταξη όμως δίνει μάχη “απέναντι στα άκρα”, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρότερης συνιστώσας του Νέου Λαϊκού Μετώπου, ήτοι της Ανυπότακτης Γαλλίας του Ζαν-Λικ Μελανσόν, με την οποία και διαμηνύει (λ.χ. διά στόματος του Στεφάν Σεζουρνέ) ότι δεν πρόκειται να συγκυβερνήσει.
Αριθμητικές προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός “μετώπου της λογικής”, όπως θα παρουσιάζεται, με κορμό το Ensemble και τους Σοσιαλιστές από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, υπάρχουν. Οι πολιτικές προϋποθέσεις όμως δεν μοιάζει να είναι παρούσες. Οι Σοσιαλιστές, όσο και αν ανταγωνίζονται τον Μελανσόν, δεν έχουν σοβαρούς λόγους να διασπάσουν έναν συνασπισμό που μόλις αναδείχθηκε πρώτη δύναμη για να γίνουν μέρος του “προβλήματος Μακρόν”. (Οι δε Ρεπουμπλικανοί της δεξιάς μόλις κατέστησαν σαφές ότι δεν πρόκειται να προσφέρουν την ανοχή τους σε ένα τέτοιο σχήμα). Με αυτήν την έννοια, ο γρίφος της επόμενης μέρας παραμένει: οι πιέσεις που θα ασκεί το ενδεχόμενο της “ακυβερνησίας” ασφαλώς θα εντείνονται, ενώ οι συνταγματολόγοι θα αναζητούν ευφάνταστες λύσεις.
Κάτι τέτοιο δεν μπορεί παρά να προκαλεί ανησυχία στους εταίρους και συμμάχους της Γαλλίας, ιδίως σε μία συγκυρία γεωπολιτικής κρίσης. Άλλωστε το θέμα της θέσης της Γαλλίας στον κόσμο, που δεν συζητήθηκε ιδιαίτερα κατά την προεκλογική περίοδο, είναι και το κρισιμότερο ερώτημα πίσω από τους πολιτικούς ελιγμούς: εξηγεί λ.χ. τη δαιμονοποίηση στα μίντια της Ανυπόκτακτης Γαλλίας.
Η “ανακούφιση” της χθεσινής βραδιάς αφορά και τις Βρυξέλλες ή άλλες ξένες πρωτεύουσες. Αλλά μία Γαλλία με τσαλακωμένο πρόεδρο, ο οποίος δεν θα είναι σε θέση να παίρνει μεγάλες πρωτοβουλίες, αποτελεί εκρηκτική προσθήκη στο μείγμα που ήδη σχηματίζει η πιθανότητα επιστροφής του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η ουγγρική προεδρία στην Ε.Ε. και τα πολλά μεγάλα ή μικρά αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν οι λοιπές δυτικές δυνάμεις.