Ο αμερικανικός και ο βρετανικός στρατός εξαπέλυσαν επιδρομές εναντίον πολλών στόχων των Χούθι σε περιοχές της Υεμένης που ελέγχονται από τους Χούτι, δήλωσαν κυβερνητικοί αξιωματούχοι στο CNN αργά την Πέμπτη.
Σηματοδοτούν μια σημαντική απάντηση αφότου η κυβέρνηση Μπάιντεν και οι σύμμαχοί της προειδοποίησαν ότι η υποστηριζόμενη από το Ιράν μαχητική ομάδα θα φέρει τις συνέπειες των επαναλαμβανόμενων επιθέσεων με drone και πυραύλων σε εμπορικές θαλάσσιες μεταφορές στην Ερυθρά Θάλασσα.
Ποιοι είναι οι Χούτι;
Το κίνημα των Χούτι, γνωστό και ως Ανσαρουλάχ (Υποστηρικτές του Θεού), είναι η μία πλευρά του εμφυλίου πολέμου στην Υεμένη που μαίνεται εδώ και σχεδόν μια δεκαετία. Εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1990, όταν ο ηγέτης τους, Χουσεΐν αλ-Χούθι, ξεκίνησε το “Believing Youth” (πιστή νεολαία), ένα θρησκευτικό κίνημα αναβίωσης του ζαϊντισμού, ένα αιωνόβιο παρακλάδι του σιιτικού Ισλάμ.
Οι Ζαϊντί κυβέρνησαν την Υεμένη για αιώνες, αλλά περιθωριοποιήθηκαν υπό το σουνιτικό καθεστώς που ανέβηκε στην εξουσία μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 1962. Το κίνημα του Αλ-Χούθι ιδρύθηκε για να εκπροσωπήσει τους ζαϊντίτες και να αντισταθεί στον ριζοσπαστικό σουνιτισμό, ιδιαίτερα στις ιδέες του γουαχαμπισμού από τη Σαουδική Αραβία. Οι στενότεροι οπαδοί του έγιναν γνωστοί ως Χούθι.
Πώς απέκτησαν την εξουσία;
Ο Αλί Αμπντουλάχ Σάλεχ, ο πρώτος πρόεδρος της Υεμένης μετά την ενοποίηση της Βόρειας και της Νότιας Υεμένης το 1990, υποστήριξε αρχικά τα μέλη της Πιστής Νεολαίας. Αλλά καθώς η δημοτικότητα του κινήματος μεγάλωνε και η αντικυβερνητική ρητορική οξύνθηκε, έγινε απειλή για τον Σάλεχ. Τα πράγματα έφτασαν στο αποκορύφωμα το 2003, όταν ο Σάλεχ υποστήριξε την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ, στην οποία πολλοί Υεμενίτες αντιτάχθηκαν.
Για τον αλ Χούθι, το ρήγμα ήταν μια ευκαιρία. Αρπάζοντας την ευκαιρία που προέβαλε η δημόσια οργή, οργάνωσε μαζικές διαδηλώσεις. Μετά από μήνες αναταραχής, ο Σάλεχ εξέδωσε ένταλμα σύλληψής του.
Ο Αλ Χούθι σκοτώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2004 από τις δυνάμεις της Υεμένης, αλλά το κίνημά του συνεχίστηκε. Η στρατιωτική πτέρυγα των Χούθι μεγάλωσε καθώς περισσότεροι μαχητές εντάχθηκαν σε αυτή. Ενθαρρυμένοι από τις πρώτες διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης το 2011, πήραν τον έλεγχο της βόρειας επαρχίας Σααντά και ζήτησαν τον τερματισμό του καθεστώτος Σάλεχ.
Οι Χούθι ελέγχουν την Υεμένη;
Ο Σαλέχ συμφώνησε το 2011 να παραδώσει την εξουσία στον αντιπρόεδρό του Αμπντ-Ραμπού Μανσούρ Χάντι, αλλά αυτή η κυβέρνηση δεν ήταν πιο δημοφιλής. Οι Χούθι χτύπησαν ξανά το 2014, παίρνοντας τον έλεγχο τμημάτων της Σαναά, της πρωτεύουσας της Υεμένης, προτού τελικά εισβάλουν στο προεδρικό μέγαρο στις αρχές του επόμενου έτους.
Ο Χάντι κατέφυγε στη Σαουδική Αραβία, η οποία ξεκίνησε πόλεμο κατά των Χούθι κατόπιν αιτήματός του τον Μάρτιο του 2015. Αυτό που αναμενόταν να ήταν μια γρήγορη εκστρατεία κράτησε χρόνια: Τελικά υπογράφηκε εκεχειρία το 2022. Έληξε μετά από έξι μήνες, αλλά οι εμπλεκόμενες πλευρές δεν συνέχισαν τον πλήρους κλίμακας πόλεμο.
Τα Ηνωμένα Έθνη δήλωσαν ότι ο πόλεμος στην Υεμένη έχει μετατραπεί στη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο. Σχεδόν 250.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του ΟΗΕ.
Μετά την κατάπαυση του πυρός, οι Χούθι έχουν εδραιώσει τον έλεγχό τους στο μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Υεμένης. Επιδίωξαν επίσης μια συμφωνία με τους Σαουδάραβες που θα έφερνε τον πόλεμο σε οριστικό τέλος και θα παγίωνε τον ρόλο τους ως κυβερνώντες τη χώρα.
Ποιοι είναι οι σύμμαχοί τους;
Οι Χούθι υποστηρίζονται από το Ιράν, το οποίο άρχισε να αυξάνει τη βοήθειά του προς την ομάδα το 2014 καθώς κλιμακώθηκε ο εμφύλιος πόλεμος και καθώς εντάθηκε ο ανταγωνισμός του με τη Σαουδική Αραβία. Το Ιράν παρείχε στην ομάδα όπλα και τεχνολογία, μεταξύ άλλων, για θαλάσσιες νάρκες, βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ και μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAVs ή drones), σύμφωνα με έκθεση του 2021 από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών.
Οι Χούθι αποτελούν μέρος του λεγόμενου “Άξονα Αντίστασης” του Ιράν – μια αντι-Ισραηλινή και αντιδυτική συμμαχία περιφερειακών πολιτοφυλακών που υποστηρίζονται από την Ισλαμική Δημοκρατία. Μαζί με τη Χαμάς στη Γάζα και τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, οι Χούθι είναι μία από τις τρεις εξέχουσες πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν που έχουν εξαπολύσει επιθέσεις στο Ισραήλ τις τελευταίες εβδομάδες.
Πόσο ισχυροί είναι οι Χούτι;
Αμερικανοί αξιωματούχοι παρακολουθούν επαναλαμβανόμενες βελτιώσεις στο βεληνεκές, την ακρίβεια και τη θνησιμότητα των εγχώριων πυραύλων των Χούθι. Αρχικά, τα εγχώρια όπλα των Χούθι συναρμολογήθηκαν σε μεγάλο βαθμό με ιρανικά εξαρτήματα που μεταφέρθηκαν λαθραία στην Υεμένη σε κομμάτια, δήλωσε στο CNN προηγουμένως ένας αξιωματούχος που γνωρίζει τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ.
Αλλά έχουν κάνει προοδευτικές τροποποιήσεις που έχουν προσθέσει μεγάλες συνολικές βελτιώσεις, είπε ο αξιωματούχος. Σε μια νέα εξέλιξη, οι Χούθι χρησιμοποίησαν βαλλιστικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς κατά του Ισραήλ, εκτοξεύοντας ένα σωρό βλημάτων στη νότια περιοχή του Ισραήλ, Εϊλάτ, στις αρχές Δεκεμβρίου, την οποία το Ισραήλ είπε ότι αναχαίτισε.
Ενώ οι Χούθι μπορεί να μην είναι σε θέση να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για το Ισραήλ, η τεχνολογία τους μπορεί να προκαλέσει όλεθρο στην Ερυθρά Θάλασσα. Έχουν χρησιμοποιήσει drone και πυραύλους κατά πλοίων για να στοχεύσουν εμπορικά πλοία – μερικά από τα οποία πιστεύεται ότι δεν συνδέονται με το Ισραήλ – ωθώντας το USS Carney, ένα πολεμικό πλοίο στην Ερυθρά Θάλασσα, να ανταποκριθεί σε κλήσεις κινδύνου.
Γιατί οι Χούθι επιτίθενται σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα;
Ενώ, μέσω ενός συνδυασμού γεωγραφίας και τεχνολογίας, οι Χούθι μπορεί να στερούνται τις δυνατότητες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, τα χτυπήματά τους σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα μπορεί να προκαλέσουν άλλου είδους πόνο στο Ισραήλ και τους συμμάχους του.
Η παγκόσμια οικονομία έχει λάβει μια σειρά από οδυνηρές υπενθυμίσεις για τη σημασία αυτού του στενού τμήματος της θάλασσας, που εκτείνεται από τα στενά Μπαμπ-ελ-Μαντέμπ στα ανοιχτά της Υεμένης έως τη Διώρυγα του Σουέζ στη βόρεια Αίγυπτο – και μέσω της οποίας το 12% παγκόσμιες εμπορικές ροές, συμπεριλαμβανομένου του 30% της παγκόσμιας κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων.
Το 2021, ένα πλοίο με το όνομα Ever Given προσάραξε στη Διώρυγα του Σουέζ, εμποδίζοντας τη ζωτική εμπορική αρτηρία για σχεδόν μια εβδομάδα – μπλοκάροντας την κίνηση ως και 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων φορτίου κάθε μέρα – και προκαλώντας διακοπές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού που διήρκεσαν πολύ περισσότερο.
Εκφράζονται φόβοι ότι οι επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη των Χούθι και πυραύλων εναντίον εμπορικών πλοίων, που γίνονται σχεδόν καθημερινά από τις 9 Δεκεμβρίου, θα μπορούσαν να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερο σοκ στην παγκόσμια οικονομία.
Τέσσερις από τις πέντε μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες του κόσμου – Maersk, Hapag-Lloyd, CMA CGM Group και Evergreen – μαζί με πετρελαϊκούς γίγαντες όπως η BP έχουν σταματήσει τη ναυτιλία μέσω της Ερυθράς Θάλασσας εν μέσω φόβων για επιθέσεις των Χούθι – κινήσεις που προκάλεσαν άνοδο των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Οι επιθέσεις θα μπορούσαν να αναγκάσουν τα πλοία να ακολουθήσουν μια πολύ μεγαλύτερη διαδρομή γύρω από την Αφρική και να προκαλέσουν αύξηση του κόστους ασφάλισης. Οι εταιρείες θα μπορούσαν να μετακυλίσουν το αυξημένο κόστος της μεταφοράς των προϊόντων τους στους καταναλωτές, αυξάνοντας ξανά τις τιμές σε μια εποχή που οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται να δαμάσουν τον πληθωρισμό μετά την πανδημία.
Τα χτυπήματα των Χούθι θα μπορούσαν να έχουν σκοπό να προκαλέσουν οικονομικό πόνο στους συμμάχους του Ισραήλ, με την ελπίδα ότι θα το πιέσουν να σταματήσει τους βομβαρδισμούς του θύλακα.
Η υπεράσπιση της παλαιστινιακής υπόθεσης θα μπορούσε επίσης να είναι μια προσπάθεια να αποκτήσουν νομιμότητα στο εσωτερικό και στην περιοχή καθώς επιδιώκουν να ελέγξουν τη βόρεια Υεμένη. Θα μπορούσε επίσης να τους δώσει το πάνω χέρι ενάντια στους Άραβες αντιπάλους τους, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τους οποίους κατηγορούν ότι είναι λακέδες των ΗΠΑ και του Ισραήλ.