Η Τουρκία υπέστη τον απόλυτο αιφνιδιασμό με την προμήθεια και ανάπτυξη στην Κύπρο τόσο του «Iron Dome» όσο και του BARAK MX. Αναλυτές στη γείτονα χώρα κάνουν λόγο για πυραυλικά συστήματα ανώτερα των S-300 ενώ επισημαίνουν ότι Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος έχουν σφίξει τη θηλιά γύρω από την Τουρκία.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Με τίτλο «Το Ισραήλ έχει παράσχει όχι μόνο πυραύλους αλλά και δυνατότητες συλλογής πληροφοριών στη ‘Νότια Κύπρο’» η τουρκική συνδρομητική εφημερίδα Oksijen δημοσιεύει ρεπορτάζ του Metin Kaan Kurtuluş (πρώην αρθρογράφου στην αντιπολιτευόμενη ιστοσελίδα Τ24), ο οποίος επισημαίνει ότι η Τουρκία βρίσκεται υπό κλοιό συνεχούς παρακολούθησης από Κύπρο και Ισραήλ.
Αφορμή στάθηκε η προμήθεια τόσο του αντιπυραυλικού, αντιαεροπορικού συστήματος μικρού βεληνεκούς, Iron Dome, όσο και του μεσαίου – μεγάλου βεληνεκούς BARAK MX.
Από τις 7 Οκτωβρίου 2023, η επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας συνεχίζει να φέρνει πιο κοντά την Λευκωσία και το Τελ Αβίβ. «Τα ραντάρ των συστημάτων αεροπορικής άμυνας που έχει αναπτύξει το Ισραήλ στο νησί έχουν αρκετά μεγάλη εμβέλεια ώστε να παρακολουθούν τη νότια Τουρκία» επισημαίνεται στο ρεπορτάζ.
Σύμφωνα με τον Τούρκο πρέσβη επί τιμή, Selim Kuneralp, η Κύπρος προσπαθεί να εκφοβίσει την Τουρκία με τον δικό της τρόπο. Η Άγκυρα πιστεύει ότι ο εξοπλισμός του νησιού θα κάνει ακόμη πιο δύσκολη την επίτευξη μίας μόνιμης λύσης.
Η παράδοση του προηγμένου συστήματος αεροπορικής άμυνας Barak MX από το Ισραήλ στην Εθνική Φρουρά της Κύπρου την περασμένη εβδομάδα έφερε ξανά στο προσκήνιο την αυξημένη αμυντική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, των οποίων οι σχέσεις με την Τουρκία παραμένουν τεταμένες.
«Το Ισραήλ, η Ελλάδα και η ‘Νότια Κύπρος’ είναι οι τρεις χώρες που ηγούνται του μπλοκ που αντιτίθεται στην Τουρκία στην κρίση της Ανατολικής Μεσογείου εδώ και χρόνια. Οι χώρες αυτές έχουν συχνά αντιταχθεί στις συμμαχίες που η Τουρκία έχει επιδιώξει να δημιουργήσει μέσω των συμφωνιών της στη Λιβύη, σε συνεργασία μεταξύ τους. Στις 20 Μαρτίου 2023, η ‘Νότια Κύπρος’ και το Ισραήλ υπέγραψαν ένα κοινό πρόγραμμα αμυντικής συνεργασίας, αποφασίζοντας να ενισχύσουν τη συνεργασία τους. Υπογράφηκε επίσης μια τριμερής συμφωνία συνεργασίας, στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα» αναφέρει ο τέως πρέσβης.
Ο έμπειρος Τούρκος διπλωμάτης στέκεται στο γεγονός ότι η Τουρκία και το Ισραήλ είχαν καταφέρει να διατηρήσουν τις σχέσεις τους κατά κάποιον τρόπο όλα αυτά τα χρόνια, παρά τις διακυμάνσεις, είχε εμποδίσει κατά κάποιον τρόπο τη Κύπρο και το Ισραήλ να ενισχύσουν επίσημα τις σχέσεις τους. Ωστόσο, μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, το Ισραήλ ξεκίνησε έναν πόλεμο στη Γάζα που έγινε αντικείμενο προσφυγών για γενοκτονία, με αποτέλεσμα οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ να φτάσουν στο χαμηλότερο σημείο της ιστορίας τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, η Κύπρος και το Ισραήλ έφτασαν πιο κοντά.
Ο Selim Kuneralp επισημαίνει ότι εδώ υπάρχει η νοοτροπία «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου».
Ενεργειακή συνεργασία
Μεταξύ των μέτρων που ελήφθησαν μετά τις 7 Οκτωβρίου είναι η σημαντική αύξηση της ενεργειακής συνεργασίας. Αποφάσισαν να αυξήσουν τα κοινά έργα το 2024. Τα σχέδια για την ηλεκτρική διασύνδεση του Ισραήλ με το νησί της Κύπρου μέσω υποβρύχιων καλωδίων ηλεκτρικής ενέργειας πήραν φόρα. Στην ατζέντα βρίσκεται επίσης ένα έργο αγωγού. Παρά τις αυξανόμενες εντάσεις, η Λευκωσία δεν έχει κλείσει σε κανένα σημείο τον εναέριο χώρο της προς το Ισραήλ.
«Μια σημαντική δυνατότητα για το Ισραήλ»
Το πιο σημαντικό στοιχείο της αυξανόμενης αμυντικής συνεργασίας μεταξύ του Ισραήλ και της Κύπρου είναι τα συστήματα αεροπορικής άμυνας Barak. Χάρη στο 3D ραντάρ των συστημάτων Barak, οι δυνατότητες παρατήρησης και συλλογής πληροφοριών είναι επίσης κορυφαίες. Με εμβέλεια 460 χιλιομέτρων, τα ραντάρ Barak μπορούν να παρακολουθούν ένα σημαντικό τμήμα της νότιας Τουρκίας.
Ο Τούρκος εμπειρογνώμονας, ειδικός σε θέματα άμυνας Arda Mevlütoğlu δήλωσε στην αξιολόγησή του στον λογαριασμό του στο X: «Αυτό το σύστημα είναι πολύ πιο επικίνδυνο από το S-300, το οποίο η ‘Νότια Κύπρος’ παρήγγειλε από τη Ρωσία το 1997 και δεν μπόρεσε να παραλάβει λόγω της έντονης στρατιωτικής και διπλωματικής πίεσης από την Τουρκία. Αποτελεί επίσης μια σημαντική ικανότητα για το Ισραήλ ως δίκτυο πληροφοριών με το ραντάρ του 3D MMR εξοπλισμένο με AESA».
Το 1997, η προσπάθεια της Κύπρου να αποκτήσει δύο συστήματα αεροπορικής άμυνας S-300 από τη Ρωσία έφερε την Άγκυρα με την Λευκωσία στο χείλος του πολέμου. Η Τουρκία δήλωσε ότι θα μπορούσε να επιτεθεί στο νησί εάν τα S-300 δεν επέστρεφαν στη Ρωσία. Η κρίση έληξε με τη μεταφορά των S-300 από την Κύπρο στην Κρήτη.
Η Άγκυρα δεν έχει ακόμη κάνει επίσημη δήλωση σχετικά με τους πυραύλους Barak, ούτε η Κύπρος έχει κάνει καμία ανακοίνωση σχετικά με νέες προμήθειες. Ωστόσο, είναι κατανοητό ότι υπάρχει ανησυχία στην Άγκυρα για την κατάσταση. Διπλωματικές πηγές που μίλησαν στην Oksijen δήλωσαν: «Η συσσώρευση όπλων στο νησί δεν διευκολύνει την επίλυση του κυπριακού προβλήματος». Μιλώντας στην Oksijen, ο Kuneralp στην εκτίμησή του για το ζήτημα επέστησε την προσοχή στις διαφορές για την υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο, λέγοντας: «Η ‘Νότια Κύπρος’ προσπαθεί επίσης να εκφοβίσει με τον δικό της τρόπο. Στέλνει το μήνυμα ότι θα υπερασπιστεί τον εαυτό της».
Η συγκυρία είναι διαφορετική
Τονίζοντας ότι η συγκυρία στην κρίση των S-300 ήταν πολύ διαφορετική από τη σημερινή, ο Kuneralp δήλωσε: «Εκείνη την εποχή, η ‘Νότια Κύπρος’ δεν ήταν μέλος της ΕΕ και οι διαπραγματεύσεις ήταν σε εξέλιξη. Οι διαπραγματεύσεις για την Κύπρο ήταν σε εξέλιξη και το Σχέδιο Annan ήταν στην ημερήσια διάταξη. Φαινόταν ότι υπήρχε ένας οδικός χάρτης».
Αναφερόμενος στη σιωπή, ο Kuneralp είπε: «Δεν υπάρχει διάλογος με το Ισραήλ, οπότε δεν έχει νόημα να φωνάζουμε και να ουρλιάζουμε. Αν φωνάζουμε και ουρλιάζουμε στους Ευρωπαίους, θα μας πουν: ‘Επιστρέψτε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την Κύπρο’. Επομένως, ούτε εκεί είναι δυνατόν να επιτευχθεί κάποιο αποτέλεσμα».
Με τίτλο «Τι συμβαίνει στην Κύπρο; Πώς θα αντιμετωπιστεί το βρώμικο σχέδιο του Ισραήλ;» δημοσιεύεται [18.09.2025] στο κανάλι youtube της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας – ευρείας κυκλοφορίας Sabah βίντεο συνέντευξης φερόμενου ‘ειδικού συμβούλου’ ‘Προέδρου’ ‘ΤΔΒΚ’ Hüseyin Işıksal, ο οποίος υποστηρίζει:
– Δημοσιογράφος: Πρώτα, θέλω να μιλήσω για την αυξανόμενη απειλή του Ισραήλ στην Κύπρο. Έχουν συμβεί αρκετές σημαντικές εξελίξεις εκεί. Από τη μία πλευρά, το ισραηλινό σύστημα Iron Dome έχει παραδοθεί στη ‘Νότια Κύπρο’. Έχει επίσης τεθεί το ζήτημα του εναέριου χώρου. Πρώτον, ποια είναι η άποψή σας για την ισραηλινή απειλή εδώ, ως κάτοικος της Κύπρου και μέλος της ‘προεδρίας’;
Işıksal: Λοιπόν, η Παλαιστίνη βρίσκεται υπό κατοχή, τα Υψώματα του Γκολάν βρίσκονται υπό κατοχή, το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας βρίσκεται υπό κατοχή και, δυστυχώς, όπως μπορείτε να δείτε, αυτή η επιθετική πολιτική του Ισραήλ, από το Ιράν έως το Κατάρ και την Υεμένη, δεν γνωρίζει σχεδόν κανένα όριο. Και καθώς βλέπουμε όλα αυτά, δυστυχώς, και μιλώ εδώ ως ακαδημαϊκός, ο κίνδυνος σύγκρουσης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ αυξάνεται καθημερινά. Και αυτό, δυστυχώς, έχει αρχίσει να αναδύεται ως μια οδυνηρή πραγματικότητα. Έχει ήδη γίνει αυτό που ονομάζουμε πόλεμος δια αντιπροσώπων – όχι μια αντιπαράθεση ένας προς έναν, αλλά ένας πόλεμος δια αντιπροσώπων με διαφορετικές πτυχές. Επειδή γνωρίζουμε επίσης την υποστήριξη του Ισραήλ, ειδικά προς το PKK και το YPG. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να κατανοήσουμε την πολιτική του Ισραήλ. Επειδή το Ισραήλ προετοιμάζει πρώτα μια κάλυψη για αυτήν την επιθετική πολιτική. Ας πούμε, λοιπόν, ότι προετοιμάζει πρώτα το περιβάλλον. Για το σκοπό αυτό, το βλέπουμε να χρησιμοποιεί συχνά τη δύναμή του, τα λόμπι του και τη δύναμη των μέσων ενημέρωσης του στις δυτικές χώρες. Και από αυτήν την άποψη, έχουμε δει πρόσφατα ιδιαίτερα σοβαρές προκλήσεις εναντίον της Τουρκίας, και η Κύπρος έχει πρόσφατα πάρει τη θέση της σε αυτή την εξίσωση.
