Αν ο Στέφανος Κασσελάκης σκεφτεί να ξαναβάλει υποψηφιότητα για πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές που θα γίνουν το επόμενο διάστημα, θα πρέπει να δει τα πράγματα εντελώς διαφορετικά. Θα πρέπει να το σκεφτεί πολύ, με θάρρος και με μπόλικη διάθεση αυτοκριτικής.
Να δει γιατί έχασε. Ίσως να διαπιστώσει ότι δεν κάνει για πολιτικός, τουλάχιστον με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την πολιτική έως σήμερα, ίσως πάλι η εναλλακτική του να είναι κάτι άλλο, π.χ. η δημιουργία ενός δικού του κόμματος που θα το φτιάξει από την αρχή όπως αυτός νομίζει.
Κίνδυνος
Πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος να κρυφτούν τα πάντα κάτω απ’ το χαλί και ο Στέφανος Κασσελάκης να πιστέψει ότι εξέπεσε από πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ εξαιτίας της «κομματικής γραφειοκρατίας», της «νομενκλατούρας» και των «κουκουλών». Αυτά είναι δικαιολογίες για τον λαό που σε ακολουθεί, ειδικά από τη στιγμή που υποδύεσαι το ρόλο του θύματος ή του μάρτυρα.
Δούλεψαν πολύ πέρυσι στη συνείδηση ενός πληγωμένου κόσμου που είδε τον ΣΥΡΙΖΑ να καταβαραθρώνεται και έλπιζε ότι το «νέο» που εκπροσωπούσε ο κ. Κασσελάκης θα ήταν καταλύτης θετικών εξελίξεων για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η ειρωνεία είναι ότι αυτά τα επιχειρήματα, όπως κι άλλα περί «υπονομευτών» του Τσίπρα και δαιμονοποίησης στελεχών της Ομπρέλας κλπ. τα διέδιδαν οι τότε υποστηρικτές του Στέφανου που σήμερα βοήθησαν σημαντικά στην πτώση του.
Ας επιχειρήσουμε ν’ απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί έχασε ο Στέφανος Κασσελάκης. Δεν είναι δα και πολύ δύσκολο.
Μιλάμε για έναν άνθρωπο εξαιρετικά επικοινωνιακό που κάνει «γκελ» στην κάμερα κι έχει αμεσότητα στον κόσμο. Δεν έχει πρόβλημα να φωτογραφηθεί με άνεση, να μιλήσει με αγνώστους, να αγκαλιάσει μια γιαγιά, να «παίξει μπάλα», επικοινωνιακά, κάνοντας τους πολίτες να αισθάνονται ότι είναι ένας απ’ αυτούς.
Πολλοί σε αυτόν είδαν τη «μετενσάρκωση» των ίδιων χαρακτηριστικών που είχε και ο Αλέξης Τσίπρας. Γι’ αυτό και οι συγκεκριμένοι τον ψήφισαν.
Απαξίωση
Η μεγάλη διαφορά ήταν ότι ο Τσίπρας πολιτικό υπόβαθρο και μεγάλωσε στην Αριστερά. Συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τις επιλογές του πρώην πρωθυπουργού, ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι ο Στέφανος Κασσελάκης είχε κάτι αντίστοιχο. Η φράση «δεν είμαι επαγγελματίας πολιτικός» μπορεί να μιλάει στην καρδιά και το μυαλό ενός κοινού που έχει μπουχτίσει από την πολιτική, αλλά το μόνο που κάνει στο πυρήνα της είναι να υποβαθμίζει ακόμα περισσότερο το πολιτικό σύστημα και να το απαξιώνει στα μάτια της κοινωνίας.
Φράξιες
Ούτε λίγο ούτε πολύ ο Στέφανος απέδωσε την πτώση του στις φράξιες του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ στην ομιλία του στην ΚΕ είπε ότι οι ίδιες φράξιες έριξαν τον Αλέξη Τσίπρα. Κατονόμασε στελέχη που έχουν αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ εδώ και μήνες, αναφέροντας ότι τους προσέφερε οφίτσια και καρέκλες και αυτοί αρνήθηκαν. Την ίδια ώρα όμως έλεγε ότι οι «αποστάτες» τα έκαναν όλα για την καρέκλα. Και ο πιο αδαής αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορούν να ισχύουν και τα δύο.
Ουδέποτε φαίνεται να κατάλαβε ότι τον προκάτοχό του, τον οδήγησε στην ήττα ο λαός. Όπως τον είχε οδηγήσει δύο φορές στη νίκη στο παρελθόν, παρά το γεγονός ότι είχε τις φράξιες στο πλευρό του. Ξεχνάει ότι μ’ αυτές κυβέρνησε, όπως και μ’ αυτές έγινε αξιωματική αντιπολίτευση του 32%. Στο πλευρό του ήταν όταν βρέθηκε σ’ ελεύθερη πτώση το 2023.
Την Ιστορία δεν μπορείς να τη βλέπεις και να τη χρησιμοποιείς κατά πως σε βολεύει προς χάριν του όποιου αφηγήματος θες να κατασκευάσεις για να δημιουργήσεις εχθρούς και ν΄ απαλλάξεις τον εαυτό σου απ’ την οποιαδήποτε ευθύνη.
Το πιο σημαντικό όμως εδώ, είναι ότι και ο ίδιος ο κ. Κασσελάκης λειτούργησε με λογική φράξιας, από τη στιγμή που ανέλαβε πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά δεν το ομολογεί. Κι όμως, οι άνθρωποι και οι βουλευτές του πρώην –πλέον- προέδρου ήταν πολύ συγκεκριμένοι και όλοι γνώριζαν πως λειτουργούσαν. Ήταν πάνω, κάτω γνωστό ποιος βρισκόταν στην «αυλή» του προέδρου, ποιος έκανε νέα είσοδο ή ποιος υπέπιπτε σε δυσμένεια.
Όφειλε επίσης να γνωρίζει ότι όταν αποφάσισε να μπει στην πολιτική και να εμπλακεί με τον ΣΥΡΙΖΑ, θα ερχόταν αντιμέτωπος με διαφορετικές ιδέες, προσεγγίσεις, ακόμα και με φθόνο. Παντού συμβαίνει αυτό, σε όλο τον πολιτικό κόσμο, δεν αποτελεί πρωτοτυπία του ΣΥΡΙΖΑ. Η πολιτική δεν είναι ένας κόσμος αγγελικά πλασμένος.
Φράξιες και συμμαχίες
Η αλήθεια είναι ότι η φράξια του αποδείχθηκε τελικά η ασθενέστερη όλων, γι’ αυτό και η μεγάλη διαφορά στην ψηφοφορία της ΚΕ. Τα περί «απονομιμοποίησης» του οργάνου επειδή εκλέχτηκε σε άλλη εποχή είναι αστεία πράγματα. Οι ίδιοι συμμετέχοντες τον χειροκροτούσαν επί ένα χρόνο τώρα και ενέκριναν τις εισηγήσεις του μέχρι πρόσφατα.
Οι συμμαχίες του ήταν επίσης αδύναμες και συγκυριακές, χωρίς να έχει την ικανότητα διατήρησης των ισορροπιών. Ο Παύλος Πολάκης, ο άνθρωπος που τον έφερε στην Ελλάδα και τον σύστησε στον ΣΥΡΙΖΑ, βοήθησε σε μεγάλο βαθμό στην πτώση του. Την ίδια ώρα έχασε τη στήριξη από αρκετά μέλη του περιβάλλοντος Τσίπρα –ακόμα και από συγγενείς του πρώην πρωθυπουργού – οι οποίοι στήριξαν με όλες τους τις δυνάμεις την εκλογή του.
Στρατηγική και τακτικισμοί
Ο Στέφανος δεν είχε πολιτική στρατηγική, πράγμα λογικό αν δούμε ποιοι τον πλαισίωναν, τουλάχιστον οι φανεροί εξ αυτών, καθώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν είχε μυστικούς συμβούλους.
Όποιος δεν έχει στρατηγική, επιδίδεται στον τακτικισμό. Αλλά ως γνωστόν αυτός δεν μπορεί να σε πάει μακριά. Για παράδειγμα, καρατόμηση του Σωκράτη Φάμελου πριν λίγες μέρες και η αντικατάστασή του από τον Νίκο Παππά ήταν ένα ολέθριο λάθος τακτικισμού, το οποίο πλήρωσε ακριβά στη συνέχεια.
Στο ίδιο πλαίσιο καλό κι άγιο είναι το Τικ Τοκ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά αν δεν παράγεις πολιτικό λόγο ή –ακόμα χειρότερα- αν παράγεις περισσότερο παραπολιτικό λόγο, παρά πολιτικό, τα ψωμιά σου δεν είναι πολλά. Ένα χρόνο τώρα η κοινωνία έμαθε τον Στέφανο όχι για τις πολιτικές του, αλλά για το life style του, τα σπίτια του, τη σχέση του, την οικονομική του κατάσταση με αυτό το απίστευτο σίριαλ του πόθεν έσχες, τη στρατιωτική του θητεία και οτιδήποτε άλλο που δεν ήταν πολιτικό.
Ο ίδιος το αναγνώρισε αυτό ως λάθος λέγοντας ότι όντας προερχόμενος από τις ΗΠΑ όπου η κουλτούρα ήταν διαφορετική, εξυπηρετούσε με αυτόν τον τρόπο τη διαφάνεια ως προς το πρόσωπό του. Πώς ακριβώς εξυπηρετείς τη διαφάνεια όταν κάθε λίγο και λιγάκι έχεις πιάσει στασίδι στα πρωϊνάδικα μιλώντας για τα πάντα και ελάχιστα για πολιτική και μάλιστα με τρόπο που δείχνει ότι δεν βγαίνει από «μέσα σου»;
Πολλές φορές παραπονέθηκε ότι τον αποκαλούν «αμερικανάκι». Αυτό που δεν κατάλαβε ένα χρόνο όμως ήταν ότι αν θέλεις να πολιτευτείς στην Ελλάδα και να ζήσεις στην Ελλάδα θα πρέπει να δουλέψεις με τον ελληνικό τρόπο και όχι μ’ εκείνον των ΗΠΑ.
Η μνήμη
Δυστυχώς για τον ίδιο, η αντίληψή του για το πως γίνονται τα πράγματα ήταν made in USA. Ακριβώς αυτή η λογική ήταν η αιτία που δεν αντιλήφθηκε ποτέ το DNA της Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ούτε και την έννοια του πολιτικού κόμματος και δη Αριστερού. Και για να λέμε και του στραβού το δίκιο, δεν ήθελε και να τα μάθει επειδή πολύ απλά δεν είχε και εξακολουθεί να μην έχει καμία σχέση με όλα αυτά.
Αντιθέτως, προσπάθησε να υποκριθεί το αντίθετο λέγοντας ότι «μαθαίνει γρήγορα», κάνοντας ένα βίντεο στη Μακρόνησο παρέα με τον ναύαρχο Αποστολάκη και μπερδεύοντας τον Μπελογιάννη με τον Πλουμπίδη. Κι αν για τον ίδιο όλα αυτά μοιάζουν «πουμαρό», η συλλογική μνήμη της Αριστεράς που είναι γραμμένη με πόνο, εξορία και αίμα παραμένει ζωντανή και κοιτάζει με απορία: Όχι τον Στέφανο, αλλά όλους εκείνους τους Αριστερούς που τον πλαισίωναν και δεν τον μάζεψαν από την αρχή, δίνοντάς του να καταλάβει που ήρθε και τι εκπροσωπεί ο χώρος που προεδρεύει.
Διάλυση
Την ίδια ώρα ο Στέφανος Κασσελάκης ποτέ δεν θεώρησε αναγκαίο να εξηγήσει για ποιους λόγους θα ήταν «ο καλύτερος υπουργός στην κυβέρνηση Μητσοτάκη» (όπως ανέφερε ο ίδιος σε συνέντευξή του πριν λίγους μήνες σε ιταλική εφημερίδα) ή τι εξυπηρετούσε η ομολογία του γενικού διευθυντή του Μανόλη Καπνισάκη, να λέει σε συνέντευξη στο Documento ότι το 2019 είχε δεχθεί πρόταση υπουργοποίησης από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ομοίως, αντί να προσπαθήσει να συνθέσει το κόμμα, από την πρώτη στιγμή επιχείρησε να το διοικήσει με εμπορικούς όρους λες και ήταν κάποια εταιρεία. Επί της ουσίας επιχείρησε να το διαλύσει θεωρώντας ότι έχει τη γνώση για τη «Σύγχρονη Αριστερά».
Αλήθεια, από πού και πότε αποκτήθηκε αυτή η γνώση; Σε ποια πολιτικά μετερίζια έδωσε μάχες πριν βρεθεί στην Ελλάδα ως υποψήφιος πρόεδρος ενός κόμματος της Αριστεράς; Ποια ιδεολογική κατάρτιση είχε; Κάποια στιγμή είπε κάτι εξαιρετικά σωστό: «Αν ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούσε σωστά δεν θα είχε εκλεγεί ποτέ πρόεδρός του». Ήταν η μεγαλύτερη αλήθεια, το βάθος της οποίας ουδέποτε αντιλήφθηκε. Είναι αυτό που λέμε «αν ήξερες τι είπες τώρα….».
Όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, δεν ήξερε. Γιατί μπορεί να γνώριζε την αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ καταστατικά, δεν αντιλαμβανόταν όμως και τη δική του πολιτική ανεπάρκεια.
Μεγαλωμένος σε μια κοινωνία που έχει ευαγγέλιο στην καθημερινότητά της την «ποσότητα» και το «μέγεθος», αλλά όχι την ουσία των πραγμάτων και τους συμβολισμούς και τη σημασία τους στη συλλογική μνήμη, θεώρησε ότι επειδή κέρδισε τις εκλογές είναι παντοδύναμος και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, όπως το θέλει.
Η πτώση
Ως άλλος Ίκαρος ο Στέφανος πλησίασε πολύ τον ήλιο. Και όταν τα φτερά του άρχισαν να λιώνουν δεν φάνηκε να το αντιλαμβάνεται. Η εμπιστοσύνη του στο «αδιαμεσολάβητο», αυτή τη σχέση που διαφήμιζε με τον κόσμο εξαντλήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Στέφανος ποτέ δεν έκανε ένα κάλεσμα έξω από τη Βουλή ώστε να διαπιστώσει η κοινωνία ποια ήταν η πραγματική απήχηση που είχε σ’ αυτήν και ειδικά στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ. Αφορμές του δόθηκαν: Τέμπη, υποκλοπές, ακρίβεια κλπ. Και εννοείται πως δεν τον ψήφισαν 150.000 άνθρωποι όπως ακούστηκε να λέει, αλλά περίπου οι μισοί.
Η πιο θλιβερή εικόνα ήταν η αποχώρησή του από την ΚΕ. Απ΄ έξω δεν ήταν συγκεντρωμένα πλήθη χιλιάδων υποστηρικτών της περίφημης «βάσης» που τον στηρίζει, αλλά καμιά δεκαριά κυρίες και κύριοι οι οποίοι τον ακολούθησαν ως τις σκάλες φωνάζοντας «είσαι ο αρχηγός μας».
Γιατί δεν κέρδισαν οι άλλοι
Ουδείς δικαιούται να επιχαίρει στον ΣΥΡΙΖΑ για την πτώση του Στέφανου Κασσελάκη. Πρώτον επειδή δυνητικά και σύμφωνα με το καταστατικό μπορεί να εκλεγεί ξανά πρόεδρος και τότε θα πρέπει να βρουν τρύπα να κρυφτούν. Δεύτερον επειδή συνηγόρησαν –οι περισσότεροι εξ αυτών, όχι όλοι- είτε με την ψήφο τους, είτε με την ανοχή τους, είτε με τη σιωπή τους στο να συντελεστεί επί ένα χρόνο η μεγαλύτερη γελοιοποίηση πολιτικού κόμματος όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά ίσως και στον κόσμο ολόκληρο.
Η προεδρεία του Στέφανου Κασσελάκη ξεγύμνωσε τον ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύοντας ότι το άγχος για τις καρέκλες βρισκόταν εντός του κόμματος και όχι εκτός αυτού. Το «εκτός πλαισίου» έχει πάντα τον κίνδυνο του αγνώστου, της ασάφειας, της ήττας και της απώλειας οφιτσίων και μισθών. Η ανοχή, ο συμβιβασμός, η συνήθεια είναι σαφώς πιο ασφαλείς επιλογές στο όνομα μιας ιδεολογίας και μιας ενότητας που δεν είναι αποτελεί παρά μόνο άλλοθι για μια καλή έξωθεν μαρτυρία.
Ο Αλέξης Τσίπρας, με ευθύνες κι αυτός, τις οποίες και πήρε παραιτούμενος, αποτελούσε τη συγκολλητική ουσία του κόμματος. Μόλις έφυγε ο ΣΥΡΙΖΑ άρχισε να διαλύεται αργά, βασανιστικά, σαδιστικά, σε τέτοιο σημείο που το οικοδόμημα της Πρώτης Φοράς Αριστερά που κυβέρνησε πριν λίγα χρόνια να θυμίζει ένα γκροτέσκο συνονθύλευμα χωρίς αρχή, μέση και τέλος. Όχι ένα κόμμα εν κινήσει, αλλά ένα κόμμα σε κώμα όπου γύρω του είναι παραταγμένοι οι συγγενείς και ουδείς διανοείται να βγάλει το μηχάνημα υποστήριξης από την πρίζα.
Στην επόμενη μέρα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης καλείται να εκπροσωπηθεί στη ΔΕΘ από τον Νίκο Παππά με τους ψίθυρους να γίνονται κραυγές για τον «13-0» που έφτασε να εκπροσωπεί το κόμμα στο ανώτερο επίπεδο σε αυτή τη συγκυρία.
Με τον Παύλο Πολάκη να γκρεμίζει τον Στέφανο Κασσελάκη με την ίδια ευκολία που τον στήριξε πριν ένα χρόνο, διχάζοντας τον κομματικό στρατό που ταΐζει εδώ και χρόνια και που μόνιμα διψάει για πολιτικό αίμα, είτε δεξιό, είτε «συντροφικό», και να παίρνει την απόφαση που δεν τόλμησε να λάβει πέρυσι: να διεκδικήσει το κόμμα.
Με τους 87 χαμένους ακόμα στην αναζήτηση υποψήφιου για την προεδρία του κόμματος, εγκλωβισμένους σε μια άλλη διάσταση που περιλαμβάνει τον μικρόκοσμό τους, τις αυλές τους κι ένα περιορισμένο αριθμό οπαδών χαμένων στη θύμηση της αίγλης του ΣΥΡΙΖΑ που κάποτε υπήρξε.
Με διάφορους «ανένταχτους» ή στελέχη που παρέμεναν σε καίριες θέσεις και που επί ένα χρόνο ποιούσαν την νήσσαν για όσα συνέβαιναν και πλέον αυτοπαρουσιάζονται ως άλλοι Σαούλ που αντίκρισαν στο δρόμο τους το όραμα της Αριστεράς να τους ρωτά με απορία: «Γιατί με διώκεις;».
Με διάφορους παραγοντίσκους, μικροστελέχη, παρατρεχάμενους που είδαν φως, μισθό και μπήκαν. Και κυρίως με ορδές διαδικτυακών τρολ που έσπευσαν να γίνουν η «φρουρά» του νέου καθεστώτος, οι φύλακες της «αδιαμεσολάβητης σχέσης» του αρχηγού με τον λαό του.
Κι άλλα κόμματα βρέθηκαν σε περιόδους μεγάλης κρίσης και είδαν τον κόσμο να τους γυρίζει την πλάτη. Η Ν.Δ. επί Σαμαρά βρέθηκε στο 18%, το ΠΑΣΟΚ έπεσε κάτω από το 5%, αλλά κανένα δεν είχε την τύχη του ΣΥΡΙΖΑ και τα φαινόμενα απόλυτης παρακμής που εκδήλωσε το κόμμα της Αριστεράς τον τελευταίο χρόνο.
Ζημιά
Και τώρα, όλοι οι ανωτέρω καλούνται να μπουν στη διαδικασία εκλογής νέου προέδρου, επιμένοντας να αγνοούν μια θλιβερή πραγματικότητα. Ότι η στάση τους έκανε μια τεράστια ζημιά στην Αριστερά για πολλά χρόνια, ότι δικαίωσαν μια χαρά τον Μάκη Βορίδη όταν υποστήριζε ότι «πρέπει να τελειώνουμε με την Αριστερά» και κυρίως ότι η πλειονότητα της κοινωνίας αντιμετωπίζει πλέον με αποστροφή αυτό το απομεινάρι πρώην υπουργών, στελεχών και λοιπών δυνάμεων που κάποτε κυβέρνησε τη χώρα.
Ας είμαστε ειλικρινείς: Ο Στέφανος Κασσελάκης δεν ήταν η τούρτα της παρακμής του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν απλώς το κερασάκι της.
