Ο επιφανής ιστορικός και συγγραφέας Τίμοθι Σνάιντερ είναι από τους πλέον διαπρύσιους υποστηρικτές της Ουκρανίας και οξύς πολέμιος του καθεστώτος του Πούτιν. Άλλωστε, ο καθηγητής του Γέιλ είναι βαθύς γνώστης των θεμάτων της περιοχής που είθισται να αποκαλούμε «Ευρασία», όταν μιλάμε για τα κράτη της πρώην ΕΣΣΔ. Είναι επίσης επικριτής του Τραμπ, κατηγορώντας τον μεταξύ άλλων ότι επιδεικνύει υποτακτική στάση απέναντι στο Κρεμλίνο.
Σε συνέντευξη – ποταμό που παραχώρησε στον Guardian, ξεκίνησε να μιλάει για τον ρόλο του ως «πρεσβευτής» της πρωτοβουλίας United24, που δημιουργήθηκε από τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι για τη συγκέντρωση χρημάτων για στρατιωτικές και ανθρωπιστικές ανάγκες.
Όταν του ζητήθηκε να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση μιας βομβαρδισμένης βιβλιοθήκης, ο Σνάιντερ έδωσε προτεραιότητα στο βρεθούν χρήματα για την αγορά drones – επικαλούμενος την ηθική επιταγή να σωθούν πρώτα ζωές. Συνεργάστηκε με τoν πρωταγωνιστή του Star Wars Μαρκ Χάμιλ (υποδυόταν τον Λουκ Σκάιγουόκερ σε μικρή ηλικία), σε πρότζεκτ για την εκκαθάριση ναρκών από την Ουκρανία, με ρομπότ ναρκαλιευτές.
«Ο Τραμπ είναι η μόνη ελπίδα της Ρωσίας να κερδίσει τον πόλεμο»
Ο Σνάιντερ έχει γράψει εκτενώς για τον Τραμπ και τη Ρωσία, μεταξύ άλλων στο βιβλίο του «Ο δρόμος για την ανελευθερία». Δεν είναι αισιόδοξος για το τι μέλει γενέσθαι στο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ο ίδιος λέει ότι όλη η πολιτική διαδρομή του Τραμπ χαρακτηριζόταν απο υποχωρητικότητα απέναντι στη Ρωσία, ήδη από την πρώτη του επίσκεψη στην τότε ΕΣΣΔ στη δεκαετία του ’80. «Το σενάριο είναι να γίνει κατανοητό στον Τραμπ ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν τον εκφοβίζει και ότι ο Τραμπ πρέπει επομένως να κάνει το σωστό. Αλλά μέχρι στιγμής σε όλη του την καριέρα, ο Τραμπ φαίνεται να απολαμβάνει να τον εκφοβίζει ο Πούτιν. Και μέχρι στιγμής η διαπραγματευτική στρατηγική [του Τραμπ] για την Ουκρανία, όσο την έχουν αποκαλύψει, δεν ήταν να κάνει τη Ρωσία πιο αδύναμη, ήταν να κάνει την Ουκρανία πιο αδύναμη».
Ο Σνάιντερ δήλωσε ότι ο Τραμπ είναι η «μόνη ευκαιρία της Ρωσίας να κερδίσει τον πόλεμο». Το είπε αυτό «επειδή το λένε οι Ρώσοι».
Ο παράγοντας Έλον Μασκ
Όμως η συζήτηση με τον δημοσιογράφο της βρετανικής εφημερίδας δεν περιορίστηκε στο ρωσο-ουκρανικό. Ένα μεγάλο μέρος της αφιερώθηκε στον σφιχτό εναγκαλισμό του Ντόναλντ Τραμπ με τον Έλον Μασκ, προειδοποιώντας ότι ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, θα χρησιμοποιήσει την αμύθητη περιουσία του για να υπαγορεύσει πρακτικά ο ίδιος την πολιτική των ΗΠΑ.
Από τη χρήση της πλατφόρμας του, X (πρώην Twitter), για να επηρεάσει την κοινή γνώμη, μέχρι την άσκηση πίεσης στους Ρεπουμπλικάνους της Βουλής των Αντιπροσώπων σχετικά με την κυβερνητική χρηματοδότηση, ο ρόλος του Έλον Μασκ σηματοδοτεί μια νέα εποχή ολιγαρχικής εξουσίας, τονίζει ο Σνάιντερ.
«Νομίζω ότι υπερεκτιμούμε τον Τραμπ και υποτιμούμε τον Μασκ», δήλωσε ο Σνάιντερ. «Ο κόσμος δεν μπορεί παρά να πιστεύει ότι ο Τραμπ έχει χρήματα, αλλά δεν έχει. Ποτέ δεν είχε πραγματικά χρήματα. Ποτέ δεν ισχυρίστηκε καν ότι έχει χρήματα. Όλη του η αντίληψη είναι ότι πρέπει να πιστέψετε ότι έχει χρήματα. Αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να πληρώσει τα χρέη του. Ποτέ δεν μπόρεσε να χρηματοδοτήσει τις εκστρατείες του».
Αντιθέτως, «ο Μασκ, με ένα ποσό χρημάτων που δεν είχε καμία σημασία γι’ αυτόν, μπόρεσε να χρηματοδοτήσει ουσιαστικά την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ».
Η δημοκρατία υπό απειλή
Ένα από τα πιο διάσημα βιβλία του Τίμοθι Σνάιντερ « Απέναντι στην Τυρανία: 20 μαθήματα από τον 20ο αιώνα» έγινε μπεστ σέλερ κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρίας του Τραμπ, βρίσκοντας απήχηση στους αναγνώστες που ανησυχούν για την οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας στις ΗΠΑ.
Ένα βασικό μάθημα, το «Μην υπακούτε εκ των προτέρων», υπογραμμίζει τον κίνδυνο της προληπτικής υπακοής, ένα φαινόμενο κατά το οποίο άτομα ή θεσμοί ευθυγραμμίζονται εκ των προτέρων με αυταρχικούς ηγέτες. Ο Σνάιντερ εντοπίζει αυτή την τάση στις ΗΠΑ, όπου ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης και πολιτικά πρόσωπα έχουν προσαρμόσει τη στάση τους για να εξυπηρετήσουν τον Τραμπ.
συνταγματικών διατάξεων που αποσκοπούσαν στην έκπτωση των επαναστατών.
Οι ΗΠΑ ως «Τραμπομασκοβία»
Ενώ ο Τραμπ κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, ο Σνάιντερ προειδοποιεί ότι η επιρροή του Έλον Μασκ μπορεί να είναι ακόμη πιο ύπουλη.
Ο Σνάιντερ παραλληλίζει το σημερινό πολιτικό τοπίο των ΗΠΑ με τη μετασοβιετική Ρωσία της δεκαετίας του 1990, όπου ένας αποδυναμωμένος πρόεδρος, ο Μπόρις Γέλτσιν, επισκιάστηκε από φιλόδοξους ολιγάρχες. Επινοεί τον όρο «Trumpomuskovia» – Τραμπομασκοβία, για να περιγράψει την αναδυόμενη εξάρτηση της Αμερικής από προσωπικότητες όπως ο Μασκ, ο οποίος, σε αντίθεση με τον Τραμπ, διαθέτει πραγματική οικονομική επιρροή.
Αυτή η δυναμική, υποστηρίζει ο Σνάιντερ, δημιουργεί μια επικίνδυνη ανισορροπία όπου οι δισεκατομμυριούχοι διαμορφώνουν την πολιτική, υπονομεύοντας τις δημοκρατικές αρχές.
Ιστορικά διδάγματα
Η ανάλυση του Σνάιντερ συνδέει συχνά τα σημερινά γεγονότα με ιστορικά διδάγματα. Επισημαίνει πώς τα αυταρχικά καθεστώτα ευδοκιμούν με κατασκευασμένες αφηγήσεις, συγκρίνοντας το «μεγάλο ψέμα» του Τραμπ για τις εκλογές του 2020 με τις σταλινικές εκκαθαρίσεις που βασίζονται σε φανταστικά αδικήματα. Αυτό το ψέμα, υποστηρίζει ο Σνάιντερ, έχει γίνει αρχή αναδιάταξης της αμερικανικής πολιτικής, αναδιαμορφώνοντας την κομματική πίστη και διαβρώνοντας τους δημοκρατικούς κανόνες.
Ο ιστορικός ασκεί επίσης κριτική στον ρόλο των ολιγαρχών των μέσων ενημέρωσης, οι οποίοι, παρά τη δύναμή τους, συχνά αποτυγχάνουν να αντισταθούν στις αυταρχικές πιέσεις. Αναφερόμενος στον πρώτο κανόνα του στο βιβλίο του «Απέναντι στην Τυρρανία» προτρέπει τους πολίτες να «χαράξουν τους δικούς τους κύκλους» αντίστασης, ακόμη και όταν οι άλλοι συμμορφώνονται.
