Σε μια Ευρώπη που κυριαρχείται από ανησυχία και στασιμότητα, η Ισπανία μοιάζει να τρέχει. Ενώ η Γερμανία βυθίζεται στην ύφεση και η Γαλλία μόλις που ανασαίνει, η ισπανική οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμούς σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερους από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Ο χρηματιστηριακός δείκτης IBEX 35 ενισχύθηκε κατά 14,8% πέρυσι – από τις καλύτερες επιδόσεις στην Ευρώπη – ενώ ο τουρισμός έσπασε ρεκόρ, υποδεχόμενος 94 εκατομμύρια επισκέπτες σε μια χώρα 48 εκατομμυρίων κατοίκων, με προσδοκίες για 100 εκατομμύρια φέτος.
«Είναι κάτι σαν το πετρέλαιό μας», σχολιάζει χαρακτηριστικά στον Economist ο οικονομικός διευθυντής της Santander, Χοσέ Γκαρσία Καντέρα. Αλλά δεν είναι ο τουρισμός το κλειδί στην οικονομική επιτυχία της Ισπανίας. Μάλιστα στις μεγάλες πόλεις γίνονται προσπάθειες να περιοριστούν οι εισροές τουριστών. Είναι άλλα τα στοιχεία που κάνουν την επιχειρηματική ελίτ της χώρας, αλλά και τα νοικοκυριά να αισιοδοξούν.
Ο Χοσέ Μανουέλ Εντρεκανάλες, επικεφαλής της Acciona, βλέπει το μέλλον «λαμπρό» – λέξη σπάνια στους κύκλους των Ευρωπαίων CEOs σήμερα. Έχει μεταμορφώσει την οικογενειακή του εταιρεία από παραδοσιακή κατασκευαστική σε ηγέτιδα στις υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εκπέμπει έναν σπάνιο για την εποχή ενθουσιασμό, όπως σχολιάζει ο Economist.
Εκτός από κολοσσούς όπως η Inditex, η Repsol και η Iberdrola, η Ισπανία φιλοξενεί και ανερχόμενα «αστέρια» όπως η Sener – μια τεχνολογική εταιρεία με έδρα το Μπιλμπάο και προσωπικό 4.000 ατόμων, που δραστηριοποιείται από τη Σαουδική Αραβία μέχρι την Καλιφόρνια. «Η ζήτηση σε όλους τους τομείς όπου δραστηριοποιούμαστε εκτοξεύεται ταυτόχρονα», λέει ο πρόεδρός της, Αντρές Σενταγκόρτα, τονίζοντας πως το βασικό του πρόβλημα είναι η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού.
Δύο βασικοί παράγοντες ενισχύουν το ισπανικό προφίλ: η φθηνή ηλεκτρική ενέργεια και η ισχυρή ροή μεταναστών.
Η φθηνή ενέργεια
Μέσα σε δύο δεκαετίες, η Ισπανία έχει περιορίσει την εξάρτησή της από εισαγόμενη ενέργεια χάρη στην ηλιακή, την αιολική και την υδροηλεκτρική παραγωγή.
Το μερίδιο των ΑΠΕ στην παραγωγή ρεύματος αυξήθηκε από 45% το 2021 σε 65% το 2024, οδηγώντας σε μείωση τιμών κατά 20%.
Η BBVA προβλέπει περαιτέρω πτώση των τιμών κατά 20% εφόσον επιτευχθεί ο κυβερνητικός στόχος για 80% ΑΠΕ έως το 2030. Ο ίδιος ο Εντρεκανάλες προβλέπει ότι σε μια δεκαετία το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα θα είναι «πράσινο».
Οι εισροές μεταναστών
Παράλληλα, η Ισπανία είδε τον πληθυσμό της να αυξάνεται από 46 σε 49 εκατομμύρια μέσα σε 12 χρόνια, με 1,2 εκατομμύρια ξένους να έχουν ενταχθεί στο εργατικό δυναμικό από το 2018.
Η σχετική γλωσσική και πολιτισμική εγγύτητα έχει περιορίσει τις πολιτικές εντάσεις – το ακροδεξιό Vox επιλέγει να εστιάζει σε θέματα «πολιτισμικού πολέμου» (όπως οι αμβλώσεις), όχι στη μετανάστευση.
Όμως η επιτυχία έχει και το τίμημά της. Η αύξηση του πληθυσμού έχει εκτοξεύσει τη ζήτηση για στέγη. Οι τιμές των ενοικίων έχουν διπλασιαστεί μέσα σε μια δεκαετία, ενώ οι μισθοί ανέβηκαν μόλις κατά 20%.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ισπανίας, το 40% των ενοικιαστών δαπανά πάνω από το 40% του εισοδήματός του για στέγαση. Τον Απρίλιο δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας προσιτή κατοικία.
Ταυτόχρονα, η Ισπανία αντιμετωπίζει προκλήσεις κοινές στην υπόλοιπη ήπειρο: χαμηλή παραγωγικότητα και υπερβολική γραφειοκρατία, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, ενώ όπως και κάθε άλλη χώρα παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Νέες εμπορικές γέφυρες
Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ προσπαθεί να ανοίξει νέες εμπορικές γέφυρες. Ήδη από τις 10 Απριλίου επισκέφθηκε την Κίνα, πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης μετά την παρουσίαση των «ανταποδοτικών» δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Το γεγονός ότι η Ισπανία εξαρτάται λιγότερο από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, την καθιστά και λιγότερο ευάλωτη σε έναν νέο γύρο εμπορικού πολέμου – κι έναν ακόμη λόγο για να φαίνονται οι Ισπανοί επιχειρηματίες πιο αισιόδοξοι από τους ομολόγους τους στο Παρίσι ή στο Βερολίνο.
