Του Κώστα Ράπτη
Επικοινωνιακός χειρισμός επί τη βάσει προειλημμένων αποφάσεων ή πραγματική ταλάντευση εν αναμονή νέων εξελίξεων που θα μπορούσαν να παρεμβληθούν;
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει τα τελευταία 24ωρα οδηγήσει στα άκρα το παιχνίδι της αμφισημίας ως προς το ενδεχόμενο άμεσης αμερικανικής εμπλοκής στη θερμή αναμέτρηση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. “Ίσως να το κάνω, ίσως όχι”, ήταν μια χαρακτηριστική αποστροφή του, ενώ είχε ήδη απευθύνει τελεσίγραφο παράδοσης προς την Ισλαμική Δημοκρατία, το οποίο έσπευσε να αποκρούσει ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Χαμενεΐ Ο ένοικος του Λευκού Οίκου επιμένει ότι δεν έχει λάβει τις οριστικές του αποφάσεις, ενώ την ίδια στιγμή τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι τα σχέδια για μια επίθεση στο Ιράν (πιθανότατα μέχρι το Σαββατοκύριακο) έχουν ήδη εγκριθεί και αναμένεται το τελικό πράσινο φώς από τον Τραμπ.
Παράλληλα, όμως ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε γνωστό ότι η Τεχεράνη βρίσκεται σε επαφή με την Ουάσιγκτον και επιδιώκει συνομιλίες, αλλά η υπομονή του είναι “στα όριά της”, ενώ μεταξύ άλλων προσέθεσε ότι θα μπορούσε να υπάρξει πτώση του ιρανικού καθεστώτος.
Προσεκτικοί παρατηρητές σημειώνουν ότι οι τοποθετήσεις του Τραμπ έχουν γίνει πολύ πιο αμφίσημες μετά την σχετική συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, όπου πιθανότατα του εκτέθηκαν όλες οι επιχειρησιακές δυσκολίες του εγχειρήματος.
Εάν πρόκειται για πραγματικό δισταγμό, αυτός ασφαλώς έχει να κάνει με τρεις παραμέτρους. Η πρώτη αφορά τις πιθανές απαντήσεις του Ιράν σε μια αμερικανική επίθεση, καθώς (πέρα προφανώς από τις αντικειμενικές υστερήσεις) οι μέχρι τώρα κινήσεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας υπακούουν και σε έναν υποκειμενικό περιορισμό: να μην επιταχυνθεί δηλ. αυτό που θα πρέπει να αποτραπεί, ήτοι η άμεση είσοδος των ΗΠΑ στον πόλεμο. Εάν, ωστόσο, ο Τραμπ κάνει το μοιραίο βήμα, τότε και η Τεχεράνη “απελευθερώνεται” να τα παίξει όλα για όλα, στοχοποιώντας αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή του Περσικού Κόλπου ή και αποκλείοντας τα στενά του Ορμούζ, με τις προφανείς επιπτώσεις για τη διεθνή οικονομία.
Η δεύτερη παράμετρος που θα καθορίσει τις αποφάσεις του Τραμπ είναι η στάση των αραβικών μοναρχιών, οι οποίες δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα επιτρέψουν τη χρήση της επικράτειάς τους για την πραγματοποίηση πληγμάτων κατά του Ιράν, που θα είχε ως αποτέλεσμα να εκτεθούν και οι ίδιες σε ιρανικά αντίποινα.
Η τρίτη παράμετρος, είναι η εσωτερική πολιτική, καθώς μια νέα πολεμική περιπέτεια (ήδη αντιδημοφιλής στην αμερικανική κοινή γνώμη κατά τις πρώτες μετρήσεις) θα τραυμάτιζε ανεπανόρθωτα τη σχέση του Τραμπ με τον “λαό του Make America Great Again”.
Σε κάθε περίπτωση, ο Τραμπ ουσιαστικά δέσμευσε τις ΗΠΑ σε μία αναμέτρηση με το Ιράν, αφότου μετακίνησε την αμερικανική “κόκκινη γραμμή” κατά τη διαπραγμάτευση από την μη απόκτηση πυρηνικού όπλου από το Ιράν στον πλήρη τερματισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Ωστόσο, ακόμη και με εμπλοκή των ΗΠΑ φαντάζει δύσκολο να κλείσει ο ιρανικός φάκελος, χωρίς αλλεπάλληλες συγκρούσεις ανά τακτά διαστήματα σε βάθος χρόνου. Μία θεαματική κίνηση, όπως η καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού σταθμού του Φορντό ή ακόμη και η δολοφονία του Αγιατολάχ Χαμενεΐ, δεν συνεπάγεται ούτε την κατάληψη του Ιράν (η οποία θα απαιτούσε μαζική κινητοποίηση χερσαίων δυνάμεων) ούτε όμως και την κατάλυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, για την οποία θα είναι αναγκαία η σύμπραξη δυνάμεων από το εσωτερικό. Το ξέσπασμα αποσχιστικών κινημάτων σε περιοχές όπου κυριαρχούν μειονότητες (Κούρδοι, Αζέροι, Βελούχοι) φαντάζει πολύ πιθανό την “επόμενη μέρα”, αλλά προς το παρόν ο ιρανικός πληθυσμός δείχνει συσπειρωμένος, καθώς τα αρχικά ισραηλινά πλήγματα του Ισραήλ εναντίον κατοικημένων περιοχών προκάλεσαν την αγανάκτηση ακόμη και των ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων που δεν στηρίζουν το καθεστώς.
Από την άλλη πλευρά, το “δέλεαρ” για την Ουάσιγκτον είναι μεγάλο, στον βαθμό που χωρίς το Ιράν δεν μπορούν να ευοδωθούν τα ανταγωνιστικά σχέδια των ευρασιατικών δυνάμεων, κοινώς χάνεται η πρόσβαση της Κίνας στη Μεσόγειο και της Ρωσίας στον Περσικό Κόλπο. Και δεν μοιάζουν οι δύο αυτές δυνάμεις πρόθυμες και ικανές να παρεμβληθούν με έναν αποφασιστικό τρόπο υπέρ της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
