Με σωρεία προκλήσεων σε όλα τα μέτωπα ναρκοθετεί η Άγκυρα την επικείμενη συνάντηση ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία, σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει ο Έλληνας πρωθυπουργός, θα γίνει στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το τρίτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη. Παρά το γεγονός ότι επί του πεδίου εξακολουθεί να επικρατεί σχετική ηρεμία, οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες διολισθαίνουν προς την επιδείνωση και η άλλοτε ζωηρή ελληνοτουρκική προσέγγιση έχει ατονήσει πλήρως.
Του ΠΑΝΑΓΗ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
Είναι ενδεικτικό ότι οι δύο πλευρές το τελευταίο εξάμηνο έχουν περιοριστεί σε μια σύντομη συνάντηση ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι οι υπουργοί Εξωτερικών, που άλλοτε συζητούσαν κάθε 15 ημέρες, έχουν να συναντηθούν πάνω από τρεις μήνες. Το σημαντικότερο «αγκάθι» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένει η ισχυρή τουρκική αντίδραση στην ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου, σε ένα έργο που έχει καθυστερήσει πάνω από οκτώ μήνες, ενώ είναι πιθανόν η αφορμή για τις νέες τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο να ήταν η εξαγγελία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του, ότι η Ελλάδα θα ξεκινήσει πάλι τις εργασίες για την πόντιση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου το φθινόπωρο.
Έστησαν σκηνικό
Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι πάνω σε αυτή τη δήλωση οι Τούρκοι έστησαν ένα ολόκληρο σκηνικό για να στείλουν ένα μήνυμα στην Αθήνα για το καλώδιο GSI. Αυτό έγινε σε διεθνή ύδατα της κυπριακής ΑΟΖ, με την υποτιθέμενη παρεμπόδιση των ερευνών πόντισης του καλωδίου μεταφοράς δεδομένων (οπτικής ίνας) για το έργο ΕMC, που διενεργούσε το υπό σημαία Γιβραλτάρ ερευνητικό πλοίο «Fugro Gauss» για λογαριασμό της Ε.Ε. και της Σαουδικής Αραβίας. Η Κυπριακή Δημοκρατία είχε εκδώσει NAVTEX για τις εργασίες του πλοίου, καθώς οι έρευνες γίνονταν σε περιοχή θαλάσσιας δικαιοδοσίας της. Η Τουρκία εξέδωσε αντι-NAVTEX και, σύμφωνα με όσα έγραψαν τα τουρκικά ΜΜΕ, έστειλε στην περιοχή πολεμικά πλοία και υποχρέωσε το ερευνητικό πλοίο σε αποχώρηση. Το τουρκικό υπουργείο Αμυνας, μάλιστα, προχώρησε και σε θρασύτατες διαρροές, υποστηρίζοντας ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να επιτρέψει κανένα έργο στην ανατολική Μεσόγειο που δεν έχει την έγκρισή της ή επιχειρεί να παρακάμψει την Τουρκία. «Αποτρέπουμε οποιαδήποτε μη εξουσιοδοτημένη δραστηριότητα στην υφαλοκρηπίδα μας και δεν επιτρέπουμε δραστηριότητες ή έργα (όπως το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης GREAT SEA INTERCONNECTOR) που αγνοούν τη χώρα μας».
«Καμία παρενόχληση»
Βεβαίως, τα πράγματα δεν έγιναν ακριβώς έτσι. Η τουρκική αντι NAVTEX πράγματι εξεδόθη, αλλά πέραν τούτου ουδέν. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν επιβεβαιώνει το περιστατικό. Κυπριακές πηγές με τις οποίες επικοινώνησε η Realnews υποστήριζαν ότι το «Fugro Gauss» δεν δέχθηκε καμία παρενόχληση και ολοκλήρωσε τις εργασίες του κανονικά, ούτε εντόπισε κάποια τουρκικά πολεμικά ή την τουρκική αεροπορία. Αν όντως έτσι έχουν τα πράγματα, τότε ο σκοπός για τον οποίο οι Τούρκοι διέρρευσαν τη συγκεκριμένη πληροφορία ήταν σαφής: να στείλουν το μήνυμα στην Ελλάδα και στον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι θα εμποδίσουν την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου. Αυτός είναι ένας τρόπος χρήσης των fake news, τον οποίο χρησιμοποιούν συχνά-πυκνά οι Ρώσοι, τους οποίους ο Ερντογάν προσπαθεί κάθε φορά να μιμηθεί.
Ελληνικές διπλωματικές πηγές κρατούν από όλα αυτά την προσπάθεια της Τουρκίας να επιβάλει την άποψη πως στην ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να γίνει κανένα έργο χωρίς την άδειά της ή την έγκρισή της. Αυτό σημαίνει πως το φθινόπωρο, όταν ξεκινήσουν ξανά οι εργασίες για το καλώδιο GSI, θα υπάρξουν τριβές με την Τουρκία. Επειδή, όμως, η Αθήνα δεν έχει πια τη διάθεση να περιμένει τα τουρκικά κόλπα, το θέμα του καλωδίου GSI και η τουρκική στάση θα είναι ένα από τα ζητήματα που θα θέσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον Ερντογάν.
Δύσκολη ατζέντα
Πρόκειται για μια ατζέντα που είναι ούτως ή άλλως βαριά και δύσκολη, αφού ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προαναγγείλει ότι θα θέσει στον Τούρκο Πρόεδρο και το θέμα του casus belli. Επίσης, δεν θα παραμείνει σιωπηλός για τα τουρκικά θαλάσσια περιβαλλοντικά πάρκα σε περιοχές που παραβιάζουν ξεκάθαρα δυνητική ελληνική ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, ούτε για τον τουρκικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, που διεκδικεί -ούτε λίγο ούτε πολύ- το μισό Αιγαίο.
Η τελευταία πρόκληση της Άγκυρας έγινε μέσω του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη με τη μορφή επιστολής του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στον ΟΗΕ Αχμέντ Γιλντίζ προς τον πρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (την προεδρία ασκεί τον Αύγουστο ο Παναμάς) και με ημερομηνία 1 Αυγούστου. Στην επιστολή αυτή, η Άγκυρα εγείρει θέμα αναγνώρισης του ψευδοκράτους και αναβάθμισης των σχέσεών του με τον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας, αλλά και ζήτημα «τουρκικής μειονότητας στη Θράκη» και «τουρκικού μουσουλμανικού πληθυσμού στα Δωδεκάνησα».
Η επιστολή συνιστά στην πραγματικότητα μια απάντηση σε όσα είχε πει ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ, Ευάγγελος Σέκερης, στην ανοιχτή συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας στις 24 Ιουλίου, με θέμα μεταξύ άλλων τις σχέσεις του ΟΗΕ με τον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ). Η Ελλάδα είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις της για τις επαναλαμβανόμενες αναφορές σε όλες τις συνόδους του ΟΙΣ για τη δήθεν παραβίαση των δικαιωμάτων της «τουρκικής» μειονότητας στη Θράκη, αλλά και για τις προσπάθειες παράκαμψης των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, μέσα από την αναβάθμιση του καθεστώτος του ψευδοκράτους ως μέλους του Οργανισμού, κάτι που η Άγκυρα προωθεί με όλα τα μέσα.
Πρώτο ψήφισμα
Ο Τούρκος διπλωμάτης υπερασπίστηκε τις προσπάθειες για ένταξη του ψευδοκράτους ως πλήρους μέλους στον ΟΙΣ και την ανάπτυξη σχέσεων με τα κράτη-μέλη του. Προκλητικά υποστήριξε ότι «ο αντιπρόσωπος της Ελλάδας προέβη σε ατυχείς και άσχετες αναφορές στο κυπριακό ζήτημα και στην τουρκική μειονότητα στη δυτική Θράκη και στα Δωδεκάνησα», ενώ αναφέρει επί λέξει στην επιστολή του για το ψευδοκράτος: «Η συνεργασία μεταξύ του ΟΙΣ και των Τουρκοκυπρίων ανάγεται στο 1975. Το πρώτο ψήφισμα του ΟΙΣ για την Κύπρο υιοθετήθηκε το 1976 και εξέφρασε την υποστήριξή του στα νόμιμα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. Το 2004, μετά την απόρριψη από τους Ελληνοκυπρίους του Σχεδίου Συνολικής Διευθέτησης (Σχέδιο Ανάν), υιοθετήθηκε νέο ψήφισμα στον ΟΙΣ το οποίο αναγνώρισε ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν εκπροσωπούν τους Τουρκοκυπρίους και ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά θα συμμετέχει εφεξής στις συνεδριάσεις του ΟΙΣ με την ονομασία που προέβλεπε το Σχέδιο Ανάν».
Το ψήφισμα αυτό, επίσης, καλεί τη διεθνή κοινότητα να άρει την απομόνωση των Τουρκοκυπρίων, επαναλαμβάνοντας την έκκληση του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών προς όλα τα κράτη «να εξαλείψουν τους περιττούς περιορισμούς και τα εμπόδια που έχουν ως αποτέλεσμα την απομόνωση των Τουρκοκυπρίων και παρεμποδίζουν την ανάπτυξή τους». Έκτοτε, οι Τουρκοκύπριοι εκπροσωπούνται στον ΟΙΣ ως «τουρκοκυπριακό κράτος». Η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου», η οποία διαθέτει πλήρως λειτουργικούς κρατικούς μηχανισμούς, δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση και νομοθετικό σώμα, ανεξάρτητη Δικαιοσύνη και όλα τα άλλα κρατικά θεσμικά όργανα, εξακολουθεί να συμμετέχει στις συνόδους κορυφής και στις υπουργικές συναντήσεις του ΟΙΣ.
Η Τουρκία εκτιμά τη συνεχιζόμενη συνεργασία μεταξύ του ΟΙΣ και της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» και ενθαρρύνει και άλλους περιφερειακούς οργανισμούς να δημιουργήσουν διαύλους επικοινωνίας με την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, έκανε λόγο για καταπίεση της «τουρκικής» μειονότητας στη Θράκη και στα Δωδεκάνησα, κάνοντας μάλιστα αναφορά στα θέματα της εκλογής μουφτήδων, της ίδρυσης δίγλωσσων νηπιαγωγείων και της αναγνώρισης της «τουρκικής ταυτότητας» με την ίδρυση συλλόγων που φέρουν τον όρο «τουρκικός» στον τίτλο τους. Προκλητικά, μάλιστα, κάλεσε την Ελλάδα να λάβει απτά μέτρα για τη βελτίωση της κατάστασης των μελών της «τουρκικής μειονότητας» στη Θράκη και του «τουρκικού μουσουλμανικού πληθυσμού» στα Δωδεκάνησα.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: «Η Ελλάδα συνεχίζει να αρνείται τα απαράγραπτα δικαιώματα της τουρκικής μειονότητας στη δυτική Θράκη και στα Δωδεκάνησα. Λόγω συστηματικών πολιτικών διακρίσεων, η τουρκική μειονότητα στερείται του δικαιώματος εκλογής των δικών της θρησκευτικών ηγετών. Τα αιτήματά τους για την ίδρυση ιδιωτικών δίγλωσσων (ελληνοτουρκικών) νηπιαγωγείων απορρίπτονται. Η τουρκική μειονότητα που διαμένει στα νησιά Ρόδο και Κω στερείται βασικών αναγκών, όπως η εκπαίδευση στην τουρκική γλώσσα και η ύπαρξη χώρων λατρείας. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει διαπιστώσει την ενοχή της Ελλάδας για παραβίαση της αρχής της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι σε τέσσερις ξεχωριστές αποφάσεις, οι οποίες αφορούσαν την άρνηση αναγνώρισης εθνοτικής ταυτότητας. Ωστόσο, σχεδόν δύο δεκαετίες μετά την πρώτη απόφαση, οι ελληνικές Αρχές εξακολουθούν να αποφεύγουν την εφαρμογή τους και επιμένουν να αρνούνται την καταχώριση μειονοτικών συλλόγων που φέρουν στις ονομασίες τους τις λέξεις “τουρκικός” και “μειονότητα”».
Επικοινωνία
Εν μέσω όλων αυτών των τουρκικών προκλήσεων σημαντική και για το πλαίσιο και τις προοπτικές στα ελληνοτουρκικά ήταν και η τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Πέρα από τις γενικότερες εξελίξεις στην περιοχή οι δύο πλευρές συζήτησαν και για το ενδιαφέρον της Chevron για τα ελληνικά οικόπεδα. Η ελληνική πλευρά αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός ότι στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το τηλεφώνημα αναφέρεται η στρατηγική σημασία της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας.
Διαβάστε το δημοσίευμα της Realnews
Διαβάστε το δημοσίευμα της Realnews
