Το μνημόνιο της Λιβύης με την αμερικανική Exxon Mobil είναι «δώρο» για τις ελληνικές θέσεις και την προσπάθεια συμφωνίας ΑΟΖ με βάση τη μέση γραμμή. Ωστόσο, εκεί οι γραμμές στους χάρτες σβήνουν και επανασχεδιάζονται, καθώς η Ιταλίδα Πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι φέρεται να συμφώνησε με τον Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα για αεροπορικές επιδρομές σε τρεις φύλαρχους της Λιβύης.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Η συμφωνία της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης (NOC) με τον αμερικανικό πετρελαϊκό κολοσσό ExxonMobil, έπειτα από μια δεκαετία διακοπής της δραστηριότητας της εταιρείας στη χώρα, φέρνει «δώρο» στην Ελλάδα.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, το μνημόνιο εστιάζει στην έρευνα για τον εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε τέσσερα υπεράκτια οικόπεδα που βρίσκονται στα ανοικτά των βορειοδυτικών ακτών και στη λεκάνη της Σύρτης.
Πρόκειται για μία εξέλιξη που ενισχύει τη θέση της Ελλάδας για την ανακήρυξη ΑΟΖ με την Λιβύη, με όριο τη μέση γραμμή βάσει του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας, κάτι που θα συμπεριληφθεί στην απάντηση της Ελλάδας στον ΟΗΕ για στις ρηματικές διακοινώσεις της Λιβύης, που αμφισβητούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας κι ευθυγραμμίζονται με τις παράνομες επιδιώξεις της Τουρκίας με το ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες που μεταδώσαμε στο enikos.gr τη Δευτέρα, η νομική σύμβουλος της ελληνικής Μόνιμης Αντιπροσωπείας, αρμόδια για το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας έχει συντάξει πολυσέλιδη έκθεση, αντίστοιχου μεγέθους με την Λιβύη συνοδευόμενη από χάρτη, που αποτυπώνει τη μέση γραμμή και τα οικόπεδα των δύο χωρών.
Ουσιαστική, με την παρουσία των Αμερικανών μέσω τις Exxon στην Λιβύη και της Chevron νότια της Κρήτης, γίνεται σαφές ότι η δυνητική ΑΟΖ των δύο χωρών είναι η μέση γραμμή βάσει του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας.
Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει το “Libya Update”, η Ιταλία προχωρά σε μεμονωμένες κινήσεις που μπορούν να τινάξουν στον αέρα τις εύθραυστες ισορροπίες στην περιοχή.
Μια διαρροή απόρρητου αποκάλυψε ότι η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNU), με επικεφαλής τον υπηρεσιακό Πρωθυπουργό Αμντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, φέρεται να συντονίστηκε με την ιταλική κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι, για να πραγματοποιήσει πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές σε πόλεις των δυτικών παράκτιων περιοχών της Λιβύης, σε μια προσπάθεια να διακοπούν οι επιχειρήσεις λαθρεμπορίας μεταναστών.
Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το θέμα, οι επιδρομές —που πραγματοποιήθηκαν στις αρχές Αυγούστου— στόχευσαν περιοχές στις πόλεις Sabratha, Zuwara και Zawiya, γνωστά σημεία διακίνησης παράνομων μεταναστών προς την Ευρώπη. Οι επιχειρήσεις φέρεται να πραγματοποιήθηκαν από ιταλικά στρατιωτικά αεροσκάφη, γεγονός που εγείρει ανησυχίες για ξένη στρατιωτική δραστηριότητα σε λιβυκό έδαφος με περιορισμένη διαφάνεια ή εποπτεία.
Η διαρροή έρχεται μετά από μια αμφιλεγόμενη αεροπορική επιδρομή στη Ζαουίγια, η οποία φέρεται να έπληξε μια κατοικημένη περιοχή, τραυματίζοντας ένα παιδί και προκαλώντας σημαντικές ζημιές σε σπίτια και οχήματα πολιτών. Πλάνα που επαληθεύτηκαν από το ειδησεογραφικό πρακτορείο Al-Unwan έδειξαν τις συνέπειες της επίθεσης, η οποία αρχικά αποδόθηκε σε τουρκικά drones Bayraktar που φέρονται να χειριζόταν το Υπουργείο Άμυνας του GNU.
Ωστόσο, Τούρκοι αξιωματούχοι άμυνας επιβεβαίωσαν έκτοτε ότι τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη που σταθμεύουν στην Λιβύη δεν συμμετείχαν στις επιθέσεις, εντείνοντας περαιτέρω τις εικασίες σχετικά με την εμπλοκή ξένης δύναμης. Η Ιταλία δεν έχει σχολιάσει δημόσια τις αναφορές, ούτε το GNU έχει απαντήσει στους ισχυρισμούς.
Η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Λιβύη καταδίκασε τις επανειλημμένες επιθέσεις στη Ζαουίγια και τη Ζουβάρα, χαρακτηρίζοντάς τις ως «κατάφωρη παραβίαση» του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Σε ανακοίνωσή της, η Επιτροπή προειδοποίησε ότι η στοχοποίηση πολιτικών υποδομών χωρίς σαφή διάκριση ή αναλογικότητα θα μπορούσε να ισοδυναμεί με εγκλήματα πολέμου βάσει των διεθνών νομικών πλαισίων.
Η χρήση ξένης στρατιωτικής δύναμης, ιδίως εάν διεξάγεται χωρίς κοινοβουλευτική ή διεθνή εποπτεία, μπορεί να ανοίξει την πόρτα σε νομικές προκλήσεις και περαιτέρω πολιτική αστάθεια στην ήδη ασταθή δυτική περιοχή της Λιβύης.
Αυξάνονται οι εκκλήσεις για ανεξάρτητη έρευνα σχετικά με τη φύση των επιθέσεων, τη νομική τους βάση και την έκταση της ξένης εμπλοκής. Διεθνείς παρατηρητές έχουν επίσης θέσει ερωτήματα σχετικά με τις επιπτώσεις μιας τέτοιας μυστικής συνεργασίας στην κυριαρχία της Λιβύης και την ευρύτερη δυναμική του ελέγχου της μετανάστευσης στην κεντρική Μεσόγειο.
Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, τόσο το GNU όσο και η ιταλική κυβέρνηση δεν έχουν ακόμη εκδώσει επίσημες δηλώσεις σχετικά με τις διαρροές πληροφοριών.
