Η εποχή του πρώτου μνημονίου ήταν τραυματική από την οποία «κανείς δεν βγήκε ανεπηρέαστος», ομολογεί στο in ο Φίλιππος Σαχινίδης. Ο πρώην βουλευτής, υπουργός και νυν υποψήφιος ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, παραμένει, πάνω από όλα, οικονομολόγος. Αυτή ήταν, άλλωστε, η ιδιότητα με την οποία πρωτομπήκε πριν από πολλά χρόνια και στην πολιτική, έχοντας μελετήσει, στα πλαίσια του διδακτορικού του, τα προβλήματα με τα οποία θα βρίσκονταν αντιμέτωπες οι χώρες της νότιας Ευρώπης από τη συμμετοχή στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα.
Πικρή δικαίωση. Θεωρεί, πάντως, ότι η κρίση εκείνη ήταν ένα μάθημα για την Ευρώπη, αλλά όχι αρκετό. Και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τους πολιτικούς συσχετισμούς εντός της ΕΕ, τονίζοντας ότι βρίσκεται σε μια φάση που χρειάζεται να ληφθούν άμεσα βαριές αποφάσεις για τον προϋπολογισμό της, τη σύγκλιση, την κοινωνική συνοχή, την «πράσινη μετάβαση» κ.α.
Είναι ιδιαίτερα επικριτικός στον τρόπο που έγινε η κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης στη χώρα μας, τόσο ως προς την έλλειψη διαφάνειας και διαβούλευσης, όσο και ως προς συγκεκριμένα πεδία που δεν αξιοποιήθηκε, όπως η ενεργειακή μετάβαση και η ενίσχυση του ΕΣΥ. Κι επισημαίνει ότι, παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία «τρέχει γρήγορα» με βάση το ρυθμό ανάπτυξης, υπάρχει σοβαρότατο ζήτημα ανισότητας.
«Αν η ανάπτυξη αφορά ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού ή αφορά συγκεκριμένες περιοχές, τότε είναι μια άδικη ανάπτυξη» λέει εμφατικά, υποστηρίζοντας ότι πρέπει η Ευρώπη να παλέψει «για την ελευθερία να κατοικείς στο μέρος που γεννήθηκες και επιλέγεις να κατοικήσεις».
Ερωτηθείς για την ποιότητα του κράτους δικαίου, εξηγεί ότι πρόκειται για κάτι που επηρεάζει και την καθημερινότητα μας. Αναφέροντας, ως ενδεικτικά παραδείγματα, τις καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης και την υπολειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισμού που θα έπρεπε να ελέγχει την αγορά, μεταξύ άλλων και για την ακρίβεια.
Και υπενθυμίζει ότι «πολλές φορές υποτιμήσαμε τους παράγοντες που θέτουν σε διακινδύνευση τη δημοκρατία κι αυτό δεν λειτούργησε προς όφελος της».
Την επομένη των ευρωεκλογών να βγούμε ενισχυμένοι με ποσοστό που σημειολογικά θα θυμίζει το 1977. Τότε ξεκαθάρισε το πολιτικό τοπίο στη χώρα
Ο υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ Φίλιππος Σαχινίδης με τη δημοσιογράφο του in Τζίνα Μοσχολιού
Για την περίοδο των μνημονίων: Σε όλους άφησε σημάδια κανείς δεν έμεινε ανεπηρέαστος
«Πολλές φορές έχω συζητήσει και με συναδέλφους, αν αυτά που ζήσαμε κατά την περίοδο εκείνη μπορούν να συγκριθούν με ότι έζησαν αυτοί σε άλλες ιστορικές περιόδους, είτε ως βουλευτές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο είτε σε υπουργικές θέσεις. Κι η απάντηση τους ήταν κατηγορηματικά όχι. Με αυτήν την έννοια, ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία, πολύ πυκνή σε γεγονότα, με πάρα πολύ μεγάλη ένταση. Και δεν είναι τυχαίο ότι όλοι φέρουν τα σημάδια εκείνης της εμπειρίας με τον άλφα ή βήτα τρόπο, άλλοτε ιατρικά, άλλοτε ψυχολογικά, άλλοτε πολιτικά….Αλλά σε κάθε περίπτωση κανένας δεν έμεινε ανεπηρέαστος».
Για την στάση της Ευρώπης: Δεν αντέδρασαν έγκυρα, αδυνατούσαν να καταλάβουν ότι η κρίση θα μεταδοθεί
«Όσον αφορά τη στάση που είχαν οι φειδωλοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην Ελλάδα πολύ πριν ξεσπάσει η κρίση, όχι, οι ιστορικές διαφορές Βορρά-Νότου ήταν καταγεγραμμένες. Εκείνο όμως το οποίο δεν περίμενα ήταν να έχουν μια τόσο περιορισμένη αντίληψη του τρόπου λειτουργίας της ΕΕ… Είχα μια πολύ καλή εικόνα ως οικονομολόγος για τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες της ΟΝΕ. Όταν λοιπόν ξέσπασε η κρίση, το κεντρικό μήνυμα που προσπαθούσα να περάσω στους συνομιλητές μου, που δεν είχαν το δικό μου επιστημονικό υπόβαθρο, ήταν ότι “προσέξτε να δείτε, αυτή δεν είναι μια κρίση αποκλειστικά ελληνική. Είναι μια κρίση που αφορά τις ατέλειες, τις θεσμικές, τη λειτουργία της νομισματικής ένωσης. Εάν δεν αντιδράσουμε έγκαιρα, αν δεν βοηθήσετε αργά η γρήγορα, αυτή η κρίση θα μεταδοθεί”. Και πριν αλέκτωρ λαλήσει τρεις, οι όποιες απόψεις κατέθετα στις συζητήσεις που κάναμε επιβεβαιώθηκαν».
Για την αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στην ΕΕ: Η Ευρώπη πρέπει να κάνει μεγάλο άλμα, να βάλει τον άνθρωπο στο επίκεντρο
«Η Ευρώπη, με εξαίρεση τη μεγάλη απόφαση να δημιουργήσει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εξακολουθεί να κάνει πολύ αργά βήματα. Και να τα κάνει αφού οι συνθήκες γίνονται πολύ πιεστικές εξαιτίας των κρίσεων που ξεσπάνε. Επομένως, όταν ο πολίτης νιώθει ότι ο άνθρωπος δεν είναι στο επίκεντρο των πολιτικών της ΕΕ, αρχίζει και κρατάει αποστάσεις. Είναι η δική του ανάγνωση ότι η προτεραιότητα της Ευρώπης είναι οι επιχειρήσεις, τα κέρδη, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Κι αρχίζει και εκφράζει μια ανησυχία και έναν προβληματισμό. Κι αυτό δεν είναι – κατά την προσωπική μου άποψη – άσχετο και ασύνδετο με το γεγονός ότι τα δημοσκοπικά ευρήματα δείχνουν ότι στην επόμενη θητεία του ΕΕ πιθανότατα 1 στους 4 ή 1 στους 5 ευρωβουλευτές θα ανήκει ή σε ένα ακροδεξιό ή σε ένα εθνικιστικό κόμμα.
Δηλαδή, πολίτες απογοητευμένοι από τον τρόπο με τον οποίο λειτούργησε στα χρόνια της κρίσης η ΕΕ, προσέφυγαν σε κόμματα αντισυστημικά, σε κόμματα τα οποία έχουν έναν έκδηλο ευρωσκεπτικισμό. Αυτή είναι μια ήττα της ιδέας της ΕΕ και σε ένα μεγάλο βαθμό οφείλεται και στο γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια, παρά τις πρωτοβουλίες, παρά τις καινούργιες λειτουργίες που κατέκτησε η νομισματική ένωση, εξακολουθεί να είναι πίσω σε σχέση με τις μεγάλες προκλήσεις που βρίσκεται αντιμέτωπη…
Η Ευρώπη πρέπει να κάνει ένα μεγάλο άλμα. Διεκδικώντας την εκπροσώπηση του ΠΑΣΟΚ στην ομάδα Δημοκρατών Σοσιαλιστών λέω ότι, αν η Ευρώπη δεν βάλει τον άνθρωπο στο επίκεντρο των πολιτικών της και αν δεν ισχυροποιήσει την κοινωνική διάσταση των πολιτικών της, τα φαινόμενα του ευρωσκεπτικισμού θα γίνουν ακόμη πιο έντονα στο μέλλον».
Για τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης: Δεν αρκούν πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, χρειάζεται ανάκαμψη και ανθεκτικότητα
«Δεν αρκεί να υπηρετείς την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Πρέπει να υπηρετήσεις και το δίκαιο και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας…Να μην είναι η Ελλάδα, δηλαδή, ο πρωταθλητής των απωλειών σε ΑΕΠ και σε θέσεις εργασίας κάθε φορά που ξεσπάει μια κρίση. Δηλαδή εμείς χάσαμε τρομακτικό έδαφος στα χρόνια της κρίσης. Χώρες οι οποίες μέχρι πρότινος ήταν πολύ πίσω μας, μας προσπέρασαν. Είμαστε δεύτεροι από το τέλος, αν χρησιμοποιήσουμε σαν κριτήριο το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όρους αγοραστικής ισοδυναμίας. Άρα, για να μπορέσουμε να ενισχύσουμε τη θέση μας και να πετύχουμε αυτό που βάλαμε σαν στόχο όταν μπήκαμε στην ΟΝΕ, την πραγματική σύγκλιση, θα πρέπει να γίνουν μεγάλες προσπάθειες και να ενισχυθεί η δυναμικότητα της οικονομίας. Επομένως, εδώ πέρα έπρεπε να καθίσουμε να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση για το πού θα πάνε τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης……
Εκεί είναι το ζήτημα της αξιολόγησης. Δεν ωφελεί να έχεις τους πόρους και να τους μοιράζεις, αλλά θα πρέπει να κάνεις και μια αξιολόγηση εκ των υστέρων και να δεις. Τελικά οι πόροι αυτοί αν πήγαν εκεί που έπρεπε, αν διασφαλίζεται η μείωση των περιφερειακών και των περιφερειακών ανισοτήτων. Και γιατί το τονίζω και επιμένω σε αυτό; Διότι από τη στιγμή που πήραμε την απόφαση της διεύρυνσης και θα πάμε στην επόμενη θητεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να συζητήσουμε τους προϋπολογισμούς, θα πρέπει η Ευρώπη να πάρει μια απόφαση. Θα μείνει με τον ίδιο κοινοτικό προϋπολογισμό που είναι λίγο κάτω από 1% του ΑΕΠ ή θα τον μεγαλώσει».
Για την κριτική του ΠΑΣΟΚ για τα προβλήματα σε στέγαση και ΕΣΥ: Δεν αξιοποιήθηκαν πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης
«Ένα θέμα που έχει αναδείξει κι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, έχει να κάνει με το πρόβλημα της κοινωνικής κατοικίας. Τα ενοίκια έχουν εκτοξευτεί. Άλλες χώρες πήραν την πρωτοβουλία και χρησιμοποίησαν πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης για την κοινωνική κατοικία. Εδώ ξεκινήσαμε με ένα πολύ πολύ μικρό πρόγραμμα. Και, κάτω από την πίεση τη δική μας, υπήρξε μια αναθεώρηση.
Ξέρουμε επίσης όλοι πόσο μεγάλες δυσκολίες αντιμετωπίζει το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Είχαμε πει από την πρώτη στιγμή “για δείτε άλλες χώρες πόσους πόρους έχουν χρησιμοποιήσει και τους έχουν κατευθύνει στο ΕΣΥ και τι έχουμε κάνει εμείς”. Εκεί προκύπτει ξεκάθαρα ότι η Ελλάδα δεν χρησιμοποίησε αποτελεσματικά τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για να έχουμε διασφαλίσει ότι το ΕΣΥ θα μπορεί να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες στους Έλληνες πολίτες. Και φτάσαμε στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα».
Η Ευρώπη κάνει αργά βήματα και οι αποφάσεις της δεν αγγίζουν τους πολίτες αλλά τα κέρδη
Για τη σημασία των προσώπων στη διαχείριση των κρίσεων στην ΕΕ: Η προσωπικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο
«Είναι καλοί οι θεσμοί, αλλά οι προσωπικότητες σε κρίσιμες στιγμές παίζουν καθοριστικό ρόλο. Και κάνω πολλές φορές μια σύγκριση ανάμεσα στον τρόπο με τον οποίο λειτούργησε και τοποθετήθηκε ο Μάριο Ντράγκι και στον τρόπο με τον οποίο λειτούργησε και τοποθετήθηκε ο Ζαν Κλοντ Τρισέ. Εάν ο Ντράγκι ήταν στη θέση του Τρισέ στην κρίση του 2009-2010, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η διάρκεια της κρίσης θα ήταν μικρότερη κι οι συνέπειες της θα ήταν πολύ διαφορετικές. Και το ίδιο ισχύει και με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Δηλαδή, αν συγκρίνει κανείς τον Σόιμπλε με τον προκάτοχό του και δει τις δηλώσεις που έκανε ο Στάινμπρουκ όταν άρχισαν να εκδηλώνονται τα πρώτα προβλήματα, θα καταλάβει τελικά γιατί η κρίση απέκτησε τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά…
Άρα καλοί και χρήσιμοι οι θεσμοί και θα πρέπει να εμπλουτίζονται και να ενισχύονται στη βάση της εμπειρίας που συσσωρεύεται στη λειτουργία της ΕΕ. Αλλά εξίσου καθοριστικές είναι κι οι προσωπικότητες. Και δείτε το: Αυτή τη στιγμή λέμε ότι έχει τελματώσει η Ευρώπη γιατί δεν λειτουργεί ο γαλλογερμανικός άξονας. Γιατί δεν λειτουργεί ο γαλλογερμανικός άξονας; Γιατί έχουμε δύο προσωπικότητες, τον Εμανουέλ Μακρόν από τη μία και τον Όλαφ Σολτς από την άλλη, που κι οι δύο αυτή τη στιγμή είναι πολιτικά αποδυναμωμένοι και δεν επικοινωνούν».
Για την άδικη ανάπτυξη: Το 2% του ρυθμού ανάπτυξης δεν αφορά το σύνολο των Ελλήνων
«Στην εκστρατεία αυτή που έχω κάνει, ξεκινώντας την πρώτη μέρα από τα Δίκαια Έβρου κι ακολουθώντας την ακριτική συνοριογραμμή, βλέπω τα μεγάλα προβλήματα. Το πιο σημαντικό πρόβλημα που καταγράφω κι η μεγαλύτερη αγωνία, είναι το δημογραφικό κι η εγκατάλειψη και η ερήμωση της υπαίθρου. Δηλαδή οι περισσότεροι μου λέγανε ότι πλέον δεν έχουν κανένα κίνητρο να μείνουν. Δεν μπορούν να λύσουν απλά προβλήματα υποδομών, που θα έδιναν το περιθώριο να μείνουν.
Προβλήματα που έχουν να κάνουν με τον τρόπο που λειτουργεί το Κέντρο Υγείας. Προβλήματα που έχουν να κάνουν με μικρά φράγματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους αγρότες, τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους να έχουν τη δυνατότητα να μην ξοδεύουν. Το γεγονός ότι μόλις σε ένα χωριό οι μαθητές περιοριστούν κάτω από τους πέντε, κλείνει το σχολείο και αναγκάζονται και βάζουν τα παιδιά σε ένα ταξί και πηγαίνουν στο πλησιέστερο σχολείο. Αλλά τότε οι γονείς αρχίζουν και ανησυχούν με την ιδέα ότι κάθε μέρα το παιδί πρέπει να μπαίνει σε ένα ταξί και συνειδητά επιλέγουν να εγκαταλείψουν το χωριό…
Όλα αυτά είναι ζητήματα που μπορεί να υπάρχει το 2% του ρυθμού ανάπτυξης, αλλά αυτούς δεν τους ακουμπά, δεν τους αγγίζει. Και γι’ αυτό αν καθίσει κανείς και δει ποια είναι η συμμετοχή της κάθε περιφέρειας, της κάθε περιφερειακής ενότητας, στο ΑΕΠ διαχρονικά από το 2019 και μετά, δεν θα προκύψει ότι όλοι βαδίζουν και επωφελούνται από το 2%. Αλλά είναι πολύ λίγοι αυτοί που επωφελούνται από το 2%. Γι αυτό κι ο κόσμος αυτή τη στιγμή εκφράζει δύο βασικούς προβληματισμούς. Ο πρώτος έχει να κάνει με την ακρίβεια. Ο δεύτερος έχει να κάνει με την οικονομία και με την αβεβαιότητα».
Για την επιστολή Μητσοτάκη στην Κομισιόν για τις πολυεθνικές: Ας στηρίξει την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού
«Το τελευταίο πρόστιμο το οποίο επιβλήθηκε από την Κομισιόν αφορούσε τη Mondelez. Καταλογίστηκε στη συγκεκριμένη εταιρεία ότι παραβίασε το άρθρο 101 από τη Συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ. Δεν χρειάστηκε όμως να στείλει κάποιος επιστολή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήταν μια έρευνα η οποία κράτησε τρία χρόνια. Και μετά από συνεργασία με εθνικές Επιτροπές Ανταγωνισμού οδηγηθήκαμε στη συγκεκριμένη απόφαση. Έψαξα να βρω λοιπόν με ποιες εθνικές επιτροπές συνεργάστηκε η ευρωπαϊκή.
Παραδόξως δεν υπήρχε η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού και αυτό κάτι μου λέει…Ότι εδώ, τα τελευταία πέντε χρόνια, δεν κοιτάξαμε πώς θα προχωρήσουμε σε αναδιάρθρωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, σε στελέχωση, έτσι ώστε πραγματικά να διερευνά π.χ. όλες αυτές οι εξαγορές και συγχωνεύσεις που γίνονται. Αυτή τη στιγμή, για παράδειγμα, υπάρχουν δύο εταιρίες στον τομέα της υγείας. Σχεδόν το σύνολο των ιδιωτικών νοσοκομείων ανήκουν σε δύο μόλις εταιρίες. Άρα, εάν όλα αυτά τα γνωρίζεις (και τα γνωρίζεις) τότε η άμεση συνέπεια είναι οι επιχειρήσεις να έχουν τη δυνατότητα να κερδοσκοπούν γιατί δεν υπάρχει ανταγωνισμός και το τίμημα να το πληρώνει ο εργαζόμενος, ο συνταξιούχος».
Για το κράτος δικαίου: Βλέπουμε συστηματικές παραβιάσεις
«Δεν μπορεί να έχουμε την αυταπάτη ότι επειδή η δημοκρατία αποκαταστάθηκε το 1974, δεν έχουμε την υποχρέωση να συνεχίζουμε να την υπερασπιζόμαστε κάθε ώρα και στιγμή. Και σας το λέω αυτό διότι, αν ήμασταν σε αυτό το τραπέζι πριν από δέκα χρόνια και σας έλεγα ότι “ξέρετε, μια μέρα κάποιοι διαδηλωτές θα εισβάλλουν στο Καπιτώλιο”, θα με κοιτούσαν με ένα ύφος περίεργο και θα μου λέγατε “τι ακριβώς εννοείτε;”…Κι όμως αυτό υπήρξε μέρος της πραγματικότητας. Κι επειδή βλέπουμε παραβιάσεις συστηματικές του κράτους δικαίου σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι έχουμε δει και τον τρόπο με τον οποίο στάθηκε και αντιμετώπισε η κυβέρνηση της ΝΔ πάρα πολλά ζητήματα, σας λέω ότι εκτός από τα ζητήματα της οικονομίας, εκτός από τα ζητήματα των κοινωνικών ανισοτήτων, εκτός από τα ζητήματα των διακρίσεων (και ιδιαίτερα σε βάρος των γυναικών) ένα άλλο ζήτημα στο οποίο δίνω την ίδια βαρύτητα είναι η υπεράσπιση του κράτους δικαίου».
Για πιθανή συνεργασία της κεντροαριστεράς: Όλα είναι πιθανά και εφικτά κάτω από τη σκέπη του ΠΑΣΟΚ
«Κάτω από τη σκέπη του ΠΑΣΟΚ; Όλα είναι πιθανά και εφικτά. Αρκεί την επομένη των ευρωεκλογών να βγούμε ενισχυμένοι με ένα ποσοστό που σημειολογικά θα θυμίζει το 1977. Γιατί; Τι έγινε το 1977; Τότε ξεκαθάρισε το πολιτικό τοπίο στη χώρα. Ποια θα είναι η παράταξη που θα αντιπαρατεθεί στη ΝΔ. Άρα στις ευρωεκλογές πρέπει να έχουν αυτήν, αν θέλετε, την ιστορική ευθύνη οι ψηφοφόροι. Να δώσουν στο ΠΑΣΟΚ εκείνο το ποσοστό που σημειολογικά θα ξεκαθαρίσει το τοπίο και την επομένη των εκλογών».
Ο Φίλιππος Σαχινίδης απαντά σε γρήγορες ερωτήσεις