Tα βήματα τα οποία θα ακολουθηθούν έως το τέλος του 2025 για την υλοποίηση του έργου ψηφιοποίησης του αρχειακού υλικού που σχετίζεται με την ανάπτυξη του τομέα Φυσικού Αερίου στην Ελλάδα, βρέθηκαν στο επίκεντρο της εναρκτήριας συνάντησης που πραγματοποίησαν εκπρόσωποι της Italgas και της θυγατρικής της στην Ελλάδα Enaon, του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και των Γενικών Αρχείων του Κράτους, σε κλίμα εποικοδομητικού διαλόγου.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 28 Ιουλίου 2025, στα γραφεία της Enaon στην Αθήνα, σε συνέχεια του Μνημονίου Συνεργασίας (MoU) το οποίο υπεγράφη από τα ενδιαφερόμενα μέρη στις 20 Ιουνίου 2025, θεσπίζοντας ένα πενταετές πλαίσιο συνεργασίας με στόχο την καταγραφή της ιστορικής, πολιτισμικής και βιομηχανικής κληρονομιάς του τομέα Φυσικού Αερίου και τη διάθεσή της σε όλους.
Προς αυτή την κατεύθυνση, θα αξιοποιηθεί το πολύτιμο αρχειακό υλικό που διατηρείται κατά κύριο λόγο στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και στο Ιστορικό Αχείο της Εθνικής Τράπεζας, όπως επίσης και η τεχνογνωσία που έχει αναπτυχθεί στο Heritage Lab της Italgas. Πρόκειται για ένα Εργαστήριο ψηφιακής καινοτομίας το οποίο διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της τεράστιας κληρονομιάς του αρχείου της Italgas. Κοινό στόχο αποτελεί η αναγνώριση όλων των πηγών με σχετικό αρχειακό υλικό στην Ελλάδα, το οποίο θα συνεισφέρει στη σύνθεση μιας ψηφιακής πλατφόρμας που θα αξιοποιηθεί προς όφελος όλων των ενδιαφερόμενων μερών.
Η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Enaon, κα Barbara Morgante υπογράμμισε σχετικά: «Η έναρξη αυτής της συνεργασίας αποτελεί σημαντική στιγμή για την ανάδειξη της ιστορικής και βιομηχανικής κληρονομιάς του φυσικού αερίου στην Ελλάδα, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αποστολής μας για έναν βιώσιμο και υπεύθυνο ενεργειακό μετασχηματισμό. Μέσα από αυτή τη συνεργασία με θεσμούς κύρους, όπως το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, εργαζόμαστε από κοινού για την τεμηρίωση, ψηφιοποίηση και ανάδειξη της διαδρομής του φυσικού αερίου στην Ελλάδα, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε στο Italgas Heritage Lab, χάρη στην υποστήριξη των Ιταλών συναδέλφων μας. Πιστεύουμε ότι η ενσωμάτωση της ιστορικής μνήμης στη σύγχρονη ενεργειακή πορεία είναι απαραίτητη, όχι μόνο για να κατανοήσουμε το παρελθόν, αλλά και για να σχεδιάσουμε υπεύθυνα το μέλλον. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία η οποία ενισχύει τους ιστορικούς δεσμούς μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας και προωθεί συνέργειες στους τομείς του πολιτισμού, της καινοτομίας και της εκπαίδευσης».
Η κα Αμαλία Παππά, Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια των Γενικών Αρχείων του Κράτους τόνισε: «Η υπογραφή του Μνημονίου στις 20 Ιουνίου σηματοδότησε την αρχή μιας εξαιρετικά ενδιαφέρουσας συνεργασίας η οποία, κατά τη γνώμη μας, θα αποδώσει στο ερευνητικό κοινό και στην εκπαιδευτική κοινότητα όλων των βαθμίδων, ένα χρήσιμο εργαλείο πλοήγησης και ανάδειξης πτυχών της βιομηχανικής κληρονομιάς της Ιταλίας και της Ελλάδας. Αυτό θα είναι εφικτό τόσο μέσα από την αξιοποίηση των αρχειακών πηγών των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) όσο και μέσα από την αξιοποίηση των αρμοδιοτήτων εποπτείας, αλλά και παροχής τεχνογνωσίας που διαθέτουν τα ΓΑΚ ως προς την επισήμανση και χαρτογράφηση των σχετικών πηγών της χώρας σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Στη σημερινή, πρώτη συνάντηση θα πρέπει να προσδιοριστούν η στοχοθεσία, οι φάσεις του έργου, το απαραίτητο χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση των επιμέρους δράσεων σύμφωνα με τους όρους του Μνημονίου και διαπιστώθηκε η ανάγκη καθορισμού των ρόλων των επιμέρους φορέων».
Η κα Παρή Καλαμαρά, επικεφαλής του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας σημείωσε: «Η εναρκτήρια συνάντηση της 28ης Ιουλίου 2025, σε εφαρμογή του σχετικού Μνημονίου Συνεργασίας μας, υπήρξε ιδιαίτερα εποικοδομητική και συνιστά ένα σημαντικό πρώτο βήμα για την επίτευξη των στόχων του έργου. Δρομολογήθηκε ήδη η συγκρότηση επιστημονικής ομάδας για τον εντοπισμό και τη μελέτη των αρχειακών πηγών που φωτίζουν την μακρά ιστορία του φυσικού αερίου στην Ελλάδα και φυλάσσονται πρωτίστως στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας και στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Με βάση τα στοιχεία που θα αποδώσει η έρευνα θα καταστεί δυνατή η κατανόηση του εύρους του αντικειμένου του έργου της ψηφιοποίησης, που έχουμε από κοινού αναλάβει, αλλά και θα τεθούν οι βάσεις για το σχεδιασμό της βέλτιστης ανάδειξης για την κοινωνία της ιστορίας του σημαντικού αυτού τομέα της ενεργειακής βιομηχανίας. Τέλος, το Heritage Lab της Italgas, που παρουσιάστηκε κατά τη συνάντηση, μας μετέφερε τη θετική εμπειρία των Ιταλών εταίρων μας από ανάλογη διαχείριση της βιομηχανικής κληρονομιάς».
Στη συνάντηση συμμετείχε, επίσης, ο κ. Γιάννης Στογιαννίδης, ιστορικός και αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, η τεχνογνωσία του οποίου θα συμβάλλει σημαντικά στη διαμόρφωση της στρατηγικής κατεύθυνσης του έργου. Ο κ. Στογιαννίδης υπογράμμισε: «Η ανάγκη ανασυγκρότησης των διαμελισμένων ενοτήτων του αρχείου της Δημοτικής Επιχείρησης Φωταερίου Αθηνών είχε διαπιστωθεί ήδη από το 2013 κατά την ολοκλήρωση της αρχειακής έρευνας για το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου του Δήμου Αθηναίων. Μετά από 12 χρόνια η χαρτογράφηση τεκμηρίων και αρχειακών ενοτήτων διευρύνεται με τη συμβολή των έμπειρων στελεχών των Γενικών Αρχείων του Κράτους και του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Με τη συνεργασία του Heritage Lab της Italgas και της Enaon οι δυο αρχειακοί οργανισμοί θα υλοποιήσουν ένα θεματικό ψηφιακό αποθετήριο, το οποίο θα επιτρέψει στους διαδικτυακούς χρήστες να περιηγούνται ελεύθερα στην ιστορία και την κληρονομιά μιας παλαιότερης μορφής ενέργειας. Ζητήματα διαχείρισης της ενέργειας, εργασίας στον κλάδο και εμπορίας θα αναδειχθούν από τη μελέτη του υλικού. Στη διάρκεια του έργου το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής θα συμβάλλει στον σχεδιασμό του αποθετηρίου και νέες αρχειονόμοι θα εκπαιδευτούν στην υλοποίηση ενός κομβικού έργου ψηφιακής ανασυγκρότησης του εταιρικού παρελθόντος των καυσίμων αερίων. Θα θέλαμε το έργο να αποτελέσει παράδειγμα για την ορθή διαχείριση των αρχείων επιχειρήσεων και την αξία τους για την εταιρική ταυτότητα. Η ενεργή συμμετοχή της εθνικής αρχειακής υπηρεσίας και του αρχειακού φορέα της ιστορικότερης τραπεζας της χώρας διασφαλίζει την επιτυχία του έργου».
Κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας συνάντησης, συζητήθηκαν, μεταξύ άλλων,τα βήματα τα οποία θα ακολουθηθούν μέχρι το τέλος του 2025, καθώς και τρόποι για τη βέλτιστη κατανομή των πόρων. Επισφραγίστηκε δε, η δέσμευση όλων των εμπλεκομένων μερών για την υλοποίηση ενός έργου υψηλής πολιτιστικής και εκπαιδευτικής αξίας.
Επίσης, εκπρόσωποι της Italgas και της Enaon επισκέφθηκαν την Κεντρική Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους την Τρίτη 29 Ιουλίου 2025 και ξεναγήθηκαν στο Κέντρο Ψηφιοποίησης.
Με τη χρήση πρωτοποριακών τεχνολογικών μέσων, το έργο αυτό ενώνει τη μακραίωνη ιστορία της χώρας με τη σύγχρονη εποχή, φέρνοντας τον πολιτιστικό πλούτο πιο κοντά στο ευρύ κοινό και ανοίγοντας νέους δρόμους για την αξιοποίησή του στο μέλλον.
