Δύσπιστοι έως καχύποπτοι μπορούν να χαρακτηριστούν πλέον τόσο οι ηγεσίες όσο και οι λαοί των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων απέναντι στη συζήτηση για την πρόοδο σε αυτό που οι Βρυξέλλες ονομάζουν ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων.
Η Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης στις 21 Ιουνίου 2003 σημείωνε ότι: «Η ΕΕ επιβεβαιώνει την απερίφραστή της υποστήριξη προς την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Το μέλλον των Βαλκανίων βρίσκεται στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πραγματοποιούμενη διεύρυνση και η υπογραφή της Συνθήκης της Αθήνας τον Απρίλιο του 2003 εμπνέουν και ενθαρρύνουν τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να ακολουθήσουν την ίδια επιτυχή πορεία. Η προετοιμασία για την ενσωμάτωση στις ευρωπαϊκές δομές και, τελικά, η προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της υιοθέτησης των ευρωπαϊκών προτύπων, τίθεται πλέον ως μια μεγάλη μελλοντική πρόκληση».
Υποσχέσεις
Σήμερα 21 χρόνια μετά οι υποσχέσεις που δόθηκαν τότε δεν προχώρησαν με αποτέλεσμα να δημιουργούν ένα κλίμα δυσαρέσκειας και δυσπιστίας. Ενώ η περιοχή, όπως πάντα, εξακολουθεί να έχει σειρά ανεπίλυτων προβλημάτων που απειλούν ανάλογα με την περίοδο με αποσταθεροποίηση.
Υπουργική Συνάντηση
Την Παρασκευή 21 Ιουνίου στην επέτειο των 21 ετών από την Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης στην Αυστρία διοργανώνεται μία ακόμα Υπουργική Συνάντηση για την Ευρωπαϊκή Προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων.
Σε αυτή θα λάβουν μέρος οι Υπουργοί Εξωτερικών της ομάδας «Φίλων των Δυτικών Βαλκανίων» στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ελλάδα, Κροατία, Αυστρία, Ιταλία, Σλοβενία, Σλοβακία και Τσεχία) και οι Υπουργοί Εξωτερικών των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων (της Αλβανίας, της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, της Βόρειας Μακεδονίας, της Σερβίας και Μαυροβουνίου). Την ΕΕ θα εκπροσωπήσει ο Ύπατος Εκπρόσωπος για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας Josep Borrell.
Αντικείμενο η πορεία της διαδικασίας ένταξής τους στην ΕΕ. Αυτή θα είναι η τρίτη τέτοιου είδους συνάντηση, η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Europa Forum Wachau για την προώθηση της συζήτησης θεμάτων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
Η Αθήνα
Για την ελληνική διπλωματία, σύμφωνα και με τις δηλώσεις του Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος θα λάβει μέρος στη συνάντηση, η ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί «τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής μας στην περιοχή».
Με την Αθήνα να δηλώνει σταθερά από το 2003 και τη Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης μέχρι σήμερα ότι επιθυμεί τη διεύρυνση και αναγνωρίζει τη γεωπολιτική πτυχή της πρόσδεσης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ.
Ανάγκη να προχωρήσει η διαδικασία
Διπλωματικές πηγές τόνιζαν στο in την ανάγκη να προχωρήσει και να μην παραπεμφθεί στις καλένδες η διεύρυνση της ΕΕ στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, δεδομένης μάλιστα και της ταχείας σύγκλισης της Ουκρανίας και της Μολδαβίας με την ΕΕ.
Η Αθήνα άλλωστε επιδιώκει την διατήρηση της αναθέρμανσης του ενδιαφέροντος που παρατηρείται στην ΕΕ για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, όπως εκφράζεται, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση χρηματοδοτικών εργαλείων για την ανάπτυξη και τις μεταρρυθμίσεις στις χώρες της περιοχής, που θα δώσουν την ευκαιρία για την περαιτέρω ενσωμάτωση τους στην ΕΕ.
Ο Γεραπετρίτης αναμένεται ωστόσο να σταθεί και στα αγκάθια που βλέπει η Αθήνα στις σχέσεις της με χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, με το βλέμμα τόσο στην Αλβανία όσο και τη Βόρεια Μακεδονία.
Στις δηλώσεις του αναμένεται να κάνει σαφή αναφορά στις υποχρεώσεις, τις οποίες συνεπάγεται η συμμετοχή στην ευρωπαϊκή οικογένεια για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, μεταξύ των οποίων η Δημοκρατία, το Κράτος Δικαίου, η καταπολέμηση της διαφθοράς, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία του Τύπου, καθώς και ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και τήρηση σχέσεων καλής γειτονίας.
Ατζέντα της Θεσσαλονίκης
Η Αθήνα ήδη από το 2003 και την «Ατζέντα της Θεσσαλονίκης», έχει δει τα Βαλκάνια ως μία περιοχή όπου μπορεί να έχει ρόλο, με την ενθάρρυνση και της Ουάσιγκτον, και εμφανίζεται να προωθεί το κοινό μέλλον των χωρών της περιοχής εντός ΕΕ.
Ζητώντας την ίδια στιγμή από τις υποψήφιες χώρες να προχωρήσουν και να ολοκληρώσουν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα εγγυώνται την έμπρακτη εφαρμογή του κράτους δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ειδικά όταν πρόκειται για μειονότητες και ευάλωτες ομάδες, αλλά και την πλήρη και απαρέγκλιτη εφαρμογή των υποχρεώσεων που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο.