Του Κώστα Ράπτη
Για άλλη μία φορά η Βρετανία διατρανώνει την ιδιαιτερότητά της έναντι της ηπειρωτικής Ευρώπης. Την ώρα που οι χώρες της Ε.Ε. στρέφονται όλο και πιο δεξιά, η χώρα του Brexit ετοιμάζεται να κλείσει τους λογαριασμούς της με 14 χρόνια εξουσίας των Συντηρητικών, επιφυλάσσοντας, σύμφωνα με όλες τις προγνώσεις, συντριπτική νίκη στους Εργατικούς κατά τις σημερινές βουλευτικές εκλογές.
Το κόμμα του Κιρ Στάρμερ, που υπέστη βίαιη εκκαθάριση από την κληρονομιά του προηγούμενου ηγέτη του Τζέρεμι Κόρμπιν, δεν αποτελεί βέβαια κάποιου είδους Αριστερά και μάλιστα είναι περισσότερο αποξενωμένο από την παραδοσιακή βάση του παρά ποτέ. Ωστόσο, η διάθεση αλλαγής σελίδας είναι διάχυτη στη βρετανική κοινωνία και (το πιο ενδιαφέρον) ισχυρές φωνές του κατεστημένου προκρίνουν την ανάδειξη μιας κυβέρνησης Στάρμερ, όπως το αποδεικνύει το endorsement των Εργατικών από μέσα ενημέρωσης σαν τους Financial Times, τον Economist, τους Sunday Times, ακόμη και την ταμπλόιντ Sun.
Κατά τον αρθρογράφο της Daily Telegraph, Άμπροζ Έβανς-Πρίτσαρντ, δηλωμένο ψηφοφόρο του νυν πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ, η έλευση της νέας κυβέρνησης πρόκειται να έχει ορισμένα ευεργετικά αποτελέσματα για τη Βρετανία, από αυτά που δεν αναφέρονται συχνά εντεύθεν της Μάγχης.
Μια πρωθυπουργία Στάρμερ, υποστηρίζει, πρόκειται να κλείσει τις πληγές που άνοιξε αφενός ο σκωτσέζικος και ουαλικός αυτονομισμός και αφετέρου το Brexit. Στην πρώτη περίπτωση, οι φυγόκεντρες τάσεις αποτέλεσαν περισσότερο μια αντίδραση προς τους Συντηρητικούς και τον αγγλικό εθνικισμό παρά κάτι βαθύτερο. Στη δεύτερη περίπτωση οι νοσταλγοί της συμμετοχής της χώρας στην Ε.Ε. θα διαπιστώσουν πόσο πολύ έχει αλλάξει το αντικείμενο των ευρωφιλικών τους ονείρων, ενώ και οι Βρυξέλλες θα χάσουν τη δυνατότητα να παίζουν το παιχνίδι της αντιπαράθεσης των Συντηρητικών με τους Εργατικούς: οι σχέσεις τους με τον Στάρμερ θα αποδειχθούν εξίσου ακανθώδεις με οποιουδήποτε εθνικού ηγέτη της Βρετανίας.
Η δε επιστροφή στην πράσινη ατζέντα και η προώθηση των δημόσιων επενδύσεων αποτελούν, κατά τον αρθρογράφο, τις συνταγές που χρειάζεται αυτήν τη στιγμή η χώρα για να σταθεί στον διεθνή ανταγωνισμό.
Όμως, το θέαμα της ομαλής κυβερνητικής εναλλαγής και του “φρεσκαρίσματος” της πολιτικής ζωής υποκρύπτει και μια πιο σκοτεινή όψη. Αυτή εντοπίζεται στο μέγεθος της καθίζησης που αναμένεται να υποστούν οι Συντηρητικοί, οι οποίοι παλεύουν ακόμη και να κρατηθούν στη δεύτερη θέση, πολιορκούμενοι από τους Φιλελευθέρους και το Reform UK, το οποίο με την επάνοδο του Νάιτζελ Φαράζ στην ηγεσία έχει αποκτήσει νέα ορμή.
Μπορεί κανείς να θεωρεί δίκαιη την τιμωρία που επιφυλάσσεται στους Συντηρητικούς μετά από τα εσωκομματικά τους καμώματα που επεφύλαξαν στη Βρετανία πέντε διαφορετικούς πρωθυπουργούς, από τον Κάμερον και τη Μέι, μέχρι τον φανταχτερό Μπόρις Τζόνσον και τη Λιζ Τρας της ολιγοήμερης παραμονής στη Ντάουνινγκ Στριτ, φθάνοντας στον μεταναστευτικής καταγωγής, πλην υπερπρονομιούχο, Σούνακ.
Ωστόσο, δεν αντιστοιχεί στη λογική του βρετανικού συστήματος (του σταθερού δικομματισμού, των εκλογών με πλειοψηφικό, της αποφυγής των “άκρων”) το είδος του κατακερματισμού που προκύπτει στα δεξιά του φάσματος. Πολλώ δε μάλλον όταν αυτός προιοιωνίζεται μια πιθανή ανασύνθεση όλου του χώρου υπό την ηγεμονία δυνάμεων εμπνεόμενων από το τόσο ξένο προς τα ήθη της Βρετανίας παράδειγμα του Τραμπ και των αμερικανικών “πολιτισμικών πολέμων”.