Σε διάστημα μόλις μεγαλύτερο του ενός έτους, το ελληνικό Δημόσιο πούλησε σχεδόν το σύνολο των μεγάλων ποσοστών που κατείχε στον τραπεζικό τομέα, καθώς οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη επιχειρούν να κλείσουν το κεφάλαιο της κρίσης που έπληξε την περιοχή πριν από τουλάχιστον δέκα χρόνια. Με την πρόσφατη πώληση ποσοστού που κατείχε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην Εθνική Τράπεζα, η Αθήνα ανέβασε τα έσοδα του σχετικού προγράμματος στα 3,5 δισ. ευρώ και επέστρεψε τον κλάδο σε ιδιωτικά χέρια.
Όπως σημειώνει το Bloomberg, ο ρυθμός των πωλήσεων αυτών αποτελεί μεν μια εξαίρεση, αλλά η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα που επιστρέφει τις τράπεζές της στους επενδυτές. Από την Ιρλανδία και την Ιταλία, έως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πωλούν τα ποσοστά που απέκτησαν κατά τη χρηματοοικονομική κρίση. Εκμεταλλεύονται την αύξηση των αποτιμήσεων για να μειώσουν τα ελλείμματα των προϋπολογισμών τους, πριν οι μειώσεις των επιτοκίων αρχίσουν να επιβαρύνουν και πάλι την κερδοφορία των τραπεζών.
Η Ολλανδία μόλις ανακοίνωσε τα σχέδιά της να πουλήσει και άλλο ποσοστό της ABN Amro και σηματοδότησε ότι θα δώσει στην τράπεζα περισσότερη ελευθερία για να κάνει εξαγορές ή να πουλήσει δραστηριότητές της.
Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να πυροδοτήσει τη συγκέντρωση του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα και να αναμορφώσει έναν κλάδο που εδώ και χρόνια έχει μείνει πίσω σε σχέση με τη Wall Street.
Όσο βρίσκονταν στα χέρια του Δημοσίου, οι ευρωπαϊκές τράπεζες ενθαρρύνονταν να εστιάσουν στις εγχώριες αγορές τους και να μειώσουν το ρίσκο τους, όμως τώρα θα είναι ευκολότερο για αυτές να επιδιώξουν μια πιο επιθετική ανάπτυξη, σημειώνει το Bloomberg. Βέβαια για κάποιες, όπως η Commerzbank, η απουσία της κρατικής προστασίας σημαίνει ότι έχουν μετατραπεί σε πιθανούς στόχους εξαγοράς.
«Αυτό ίσως να οδηγήσει στη συγκέντρωση που χρειαζόμαστε στην Ευρώπη», λέει μιλώντας στο πρακτορείο ο Hans Degryse, καθηγητής οικονομικών στο KU Leuven.
Από τις αρχές του έτους, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν πουλήσει μερίδια συνολικής αξίας 13 δισ. ευρώ στις τράπεζες τις οποίες διέσωσαν στην κρίση. Παρότι οι κυβερνήσεις δεν αναμένεται να ανακτήσουν το σύνολο των χρημάτων που ξόδεψαν σε αυτά τα πακέτα διάσωσης, έστω και εάν έχουν εισπράξει δισεκατομμύρια ευρώ σε μερίσματα, το «παράθυρο» για να πουλήσουν τα ποσοστά τους είναι για πρώτη φορά τόσο «ανοικτό» από την περίοδο της κρίσης.
Η απότομη αύξηση των επιτοκίων κατά τα δύο τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει τον κλάδο σε κέρδη-ρεκόρ και έχει δώσει τέλος στην πρωτοφανή περίοδο των μηδενικών ή ακόμα και αρνητικών επιτοκίων δανεισμού. Οι ισολογισμοί, που βαρύνονταν από κόκκινα δάνεια, έχουν εξυγιανθεί, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, όπου οι τράπεζες βγαίνουν τώρα ισχυρότερες, σημειώνει το Bloomberg.
«Οι προβληματικές (ελληνικές) τράπεζες του παρελθόντος έχουν μεταμορφωθεί σε μερικά από τα πιο επιθυμητά assets» στην Ευρώπη, λέει στο πρακτορείο ο Ηλίας Ξηρουχάκης, επικεφαλής του ΤΧΣ. «Τώρα βλέπουμε πολύ ανταγωνιστικές τράπεζες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο».
Στη Βρετανία, έπειτα από την επιτυχημένη αποεπένδυση του κράτους από την Natwest Group (γνωστή προηγουμένως ως Royal Bank of Scotland, η οποία είχε λάβει 45,5 δισ. λίρες στη μεγαλύτερη τραπεζική διάσωση στην Ευρώπη), η τράπεζα κάνει πλέον πιο θαρραλέες κινήσεις, όπως για παράδειγμα η εξαγορά των τραπεζικών δραστηριοτήτων της αλυσίδας σούπερ μάρκετ J Sainsbury.
Την ίδια στιγμή, η αποχώρηση των κυβερνήσεων μετατρέπει τις τράπεζες σε στόχους εξαγοράς, όπως συνέβη στη Γερμανία, όπου η UniCredit εισήλθε στην Commerzbank όταν η κυβέρνηση πούλησε μέρος της συμμετοχής της τον Σεπτέμβριο, πιστεύοντας ότι αγοραστές θα ήταν διάφοροι επενδυτές.
Πιθανός στόχος εξαγοράς θεωρείται εδώ και πολύ καιρό και η ABN Amro, όπου η ολλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε τα σχέδιά της να μειώσει το ποσοστό της στο 30% από 40,5%.
Η Ελλάδα έχει αποφύγει εκπλήξεις, πουλώντας το μεγαλύτερο μέρος των ποσοστών της στις τράπεζες σε επενδυτές του χρηματοοικονομικού τομέα. Μοναδική εξαίρεση ήταν η συμφωνία με την UniCredit για την απόκτηση ποσοστού 9% της Alpha Bank.
Όπως σημειώνει το Bloomberg, σημείο-κλειδί στην επιτυχία της Ελλάδας και άλλων χωρών του Νότου ήταν η επώδυνη διαδικασία εξυγίανσης των τραπεζών από τα υψηλά επίπεδα κόκκινων δανείων.
Με ισχυρότερους ισολογισμούς και υψηλότερα κέρδη, οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες μπόρεσαν να διανείμουν μερίσματα φέτος, για πρώτη φορά από το 2008, ενώ η οικονομική ανάκαμψη και η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας βοήθησαν τον κλάδο να προσελκύσει ξένους επενδυτές.
«Το δίκτυ ασφαλείας του κράτους έχει μαζευτεί, αλλά συνέβη σε μία στιγμή όπου οι τράπεζες ήδη εμφάνιζαν πολύ ισχυρά σημάδια ανάκαμψης. Ήταν η σωστή στιγμή για να φύγουμε», σημειώνει ο κ. Ξηρουχάκης.
Στην Ιταλία, καθώς οι τράπεζες επιστρέφουν στον ιδιωτικό τομέα, η κυβέρνηση θέλει η Banca Monte dei Paschi di Siena να παίξει έναν ρόλο στη συγκέντρωση του κλάδου.
Αλλά και στην Ισπανία σημειώθηκαν μια σειρά από συγχωνεύσεις, καθώς η κυβέρνηση πουλούσε ποσοστά στις τράπεζες, με αποτέλεσμα τα τραπεζικά ιδρύματα να ενισχύσουν τη θέση τους και να επεκταθούν στο εξωτερικό.
«Βλέπουμε χώρες που είχαν ένα χρεοκοπημένο τραπεζικό σύστημα πριν από δέκα χρόνια να είναι τώρα πολύ κοντά ή και στην επενδυτική βαθμίδα και πάλι και να πουλάνε πολύ καλά ομόλογα στην αγορά», λέει ο Simon Outin, της Allianz Global Investors. «Οι τράπεζες στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Ισπανία ή την Ιρλανδία είναι τώρα ανάμεσα σε αυτές των οποίων τα ομόλογα προτιμούμε. Οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες τις κοιτάζουν με ζήλεια, καθώς έχουν θετικό momentum».
