Τα διπλωματικά ανοίγματα της Τεχεράνης προς τους γείτονές της ήσαν ήδη θεαματικά. Το καταδεικνύουν αυτό οι περιοδείες του επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας Αμπάς Αραγτσί πρώτα στη σύμμαχο Συρία και τον φλεγόμενο Λίβανο, κατόπιν στο Ιράκ και τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου και εντέλει στην Ιορδανία, την Αίγυπτο και την Τουρκία. Το ότι μάλιστα ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών απέσπασε από τους συνομιλητές του δεσμεύσεις ουδετερότητας, ήτοι μη διάθεσης της επικράτειάς τους, χερσαίας ή εναέριας, σε τυχόν (αμερικανο-)ισραηλινή επίθεση στην Ισλαμική Δημοκρατία είναι και επιχειρησιακά σημαντικό.
Κανείς όμως δεν θα φανταζόταν ότι το νέο πνεύμα συνεννόησης που επικρατεί στην περιοχή μετά την ιρανο-σαουδαραβική συμφιλίωση που ανακοινώθηκε στο Πεκίνο τον Μάρτιο του 2023 θα έφθανε μέχρι του σημείου της στρατιωτικής συνεργασίας.
Και όμως: ο αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού του Ιράν, αντιναύαρχος Σαχράμ Ιρανί, δήλωσε ότι η χώρα του σχεδιάζει να πραγματοποιήσει κοινές ναυτικές ασκήσεις με τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο ως μέρος των προσπαθειών για επέκταση της περιφερειακής ναυτικής διπλωματίας.
Σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση την Δευτέρα, ο Ιράνι είπε ότι τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και η Αίγυπτος “έχουν δείξει ενδιαφέρον” να συνεργαστούν με την Τεχεράνη για τη διεξαγωγή των ασκήσεων με σκοπό την ενίσχυση της θαλάσσιας ασφάλειας, ιδιαίτερα στον ζωτικής σημασίας στρατηγικό διάδρομο της Ερυθράς Θάλασσας.
Σύμφωνα με τον ναύαρχο, οι προσκλήσεις έχουν ήδη επεκταθεί και στις δύο χώρες και ο χρόνος και η υλικοτεχνική υποστήριξη για τις ασκήσεις επρόκειτο να ολοκληρωθούν “σύντομα”.
Φαντάζεται κανείς ότι οι φιλοδοξίες αυτές δεν θα προσκρούσουν… στις διαφωνίες για το αν πρέπει να ονομάζεται Περσικός ή Αραβικός ο σημαντικότερος Κόλπος της διεθνούς γεωοικονομίας…
Σημειώνεται ότι την περασμένη εβδομάδα, το ναυτικό της Ισλαμικής Δημοκρατίας φιλοξένησε τη συνδυασμένη ναυτική άσκηση IMEX 2024, στο βόρειο άκρο του Ινδικού Ωκεανού. Μεταξύ των συμμετεχόντων περιλαμβάνονταν η Ρωσία, η Ινδία και το Ομάν, ενώ η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος συμμετείχαν ως παρατηρητές.
Η IMEX 2024 επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στην κοινή θαλάσσια ασφάλεια, τις επιχειρήσεις διάσωσης και την ανθρωπιστική βοήθεια. Ο αρχηγός του ιρανικού Πολεμικού Ναυτικού υποστήριξε ότι η διοργάνωση της εκδήλωσης υποδεικνύει πως το Ιράν “δεν είναι δυνατόν να απομονωθεί”, καθώς διαδραματίζει έναν “αναντικατάστατο ρόλο” στη θαλάσσια ασφάλεια και την παγκόσμια οικονομία. Παρουσίασε δε τη χώρα του ως ηγετική περιφερειακή δύναμη όσον αφορά τον ναυτικό πόλεμο.
Σύμφωνα με το Al-Monitor, ο ευρύτερος στόχος της Τεχεράνης τα τελευταία χρόνια ήταν να υπονομεύσει την παρουσία εξωτερικών δυνάμεων, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρουσιάζοντάς τες ως “ξένους” που πρέπει να απωθηθούν. “Η διασφάλιση των περιφερειακών υδάτων μπορεί να γίνει χωρίς την ανάγκη ξένων δυνάμεων”, τόνισε ο Ιράνι, χαρακτηρίζοντας μια τέτοια παρουσία ως “αδικαιολόγητη”.
Το Ιράν έχει επίσης εμπλακεί ενεργά σε στρατιωτική σύμπραξη με την Κίνα και τη Ρωσία, όπως φάνηκε σε πέντε ναυτικές ασκήσεις που πραγματοποιήθηκαν στον Κόλπο του Ομάν από το 2019. Με αυτές τις ασκήσεις, η Τεχεράνη προσπάθησε να τοποθετηθεί ως σημαντικός παίκτης στις περιφερειακές θαλάσσιες διαδρομές, όπως π.χ. όπως το Στενό του Χορμούζ και η Ερυθρά Θάλασσα, και οι δύο κρίσιμες για την παγκόσμια κυκλοφορία πετρελαίου.
Η αλληλεπίδραση με τους μέχρι πρότινος αντιπάλους φαίνεται να σηματοδοτεί μια νέα φάση στη γεωπολιτική στρατηγική του Ιράν. Οι σχέσεις μεταξύ της Τεχεράνης και του Ριάντ ήταν ιστορικά τεταμένες λόγω της βαθιάς σύγκρουσης συμφερόντων στις περιφερειακές συγκρούσεις. Ωστόσο, η διπλωματική απόψυξη το 2023, με τη μεσολάβηση της Κίνας, έχει ανοίξει νέους δρόμους για συνεργασία. Οι δεσμοί με την Αίγυπτο επίσης θερμαίνονται αργά τον περασμένο χρόνο μετά από δεκαετίες εχθρότητας μετά την επανάσταση του 1979 στο Ιράν.
Η Τεχεράνη ελπίζει επίσης ότι η σφυρηλάτηση νέων στρατιωτικών συμμαχιών μέσω προβολών προς την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να προσθέσει ένα νέο στρώμα πίεσης στο Ισραήλ και να περιπλέξει τον στρατηγικό λογισμό της ισραηλινής κυβέρνησης στα σχέδιά της να εισαγάγει μια “νέα τάξη” στη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο, δεν σταματά εκεί. Ο αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας του Ιράν, ταξίαρχος Χαμίντ Βαχεντί βρίσκεται από χθες Τρίτη με πρόκληση του Πακιστανού ομολόγου του στο Ισλαμαμπάντ, ενώ θα παρακολουθήσει και αεροπορική άσκηση στη βάση Μουσάφ. Σε μία συγκυρία κατά την οποία αργεί να εκδηλωθεί η αενάως αναμενόμενη επίθεση που έχει προεξαγγείλει το Ισραήλ εναντίον του Ιράν και μόνο η πραγματοποίηση της επίσκεψης αυτής δείχνει ότι η ιρανική στρατιωτική ηγεσία αψηφά τις απειλές. Επιπλέον, καθίσταται σαφές ότι το Ιράν προσβλέπει στη συνεργασία του Πακιστάν, ως σημαντικής στρατιωτικής δύναμης, για την εξασφάλιση περιφερειακών λύσεων από τους ίδιους τους περιφερειακούς παίκτες με στόχο την αποτροπή της αποσταθεροποίησης της ευρύτερης περιοχής.
