Τις πέντε προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι ελληνικές τράπεζες, μετά την τεράστια πρόοδο που έχουν καταγράψει τα τελευταία χρόνια, αποτύπωσε χθες (12.2.2025) ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), Γιάννης Στουρνάρας.
Όπως είπε, οι προοπτικές του τραπεζικού τομέα εξαρτώνται από τη μακροοικονομική πορεία της χώρας, η οποία επηρεάζεται από τις διεθνείς εξελίξεις. Τυχόν επιδείνωση των διεθνών χρηματοπιστωτικών συνθηκών, εν μέσω γεωπολιτικών ή άλλων αναταράξεων, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά και τη χρηματοοικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τον Διοικητή της ΤτΕ, οι προκλήσεις για τις ελληνικές τράπεζες συνίστανται στα εξής:
- Κερδοφορία. Η κερδοφορία των τραπεζών πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω, καθώς επέστρεψαν σε υγιή οργανική κερδοφορία το 2022, έπειτα από επτά έτη ζημιών λόγω κυρίως των υψηλών προβλέψεων για τον μεγάλο όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η βελτίωση της κερδοφορίας θα ενισχύσει τα εποπτικά κεφάλαια και θα βελτιώσει την ποιότητά τους, συμβάλλοντας στην ταχύτερη απόσβεση των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων (DTC). Η ενίσχυση του δείκτη CET1 είναι αναγκαία συνθήκη για περαιτέρω αναβαθμίσεις της οικονομίας εντός της επενδυτικής κατηγορίας, καθώς η υγεία του τραπεζικού συστήματος αποτελεί βασικό κριτήριο αξιολόγησης από τους διεθνείς οίκους.
- Έσοδα. Η υψηλή εξάρτηση από έσοδα τόκων καθιστά τις ελληνικές τράπεζες πιο ευάλωτες σε περιόδους μείωσης των επιτοκίων. Αντίδοτο αποτελεί η διεύρυνση του δανειακού χαρτοφυλακίου και η περαιτέρω αύξηση της πιστωτικής επέκτασης, καθώς και η ενίσχυση των εσόδων από προμήθειες, όπως για παράδειγμα η ενίσχυση των εσόδων από τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και τα τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα.
- Πιστωτική επέκταση. Ο μεγάλος όγκος ληξιπρόθεσμων οφειλών από μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το φορολογικό καθεστώς που επιτρέπει σε ορισμένους ελεύθερους επαγγελματίες να δηλώνουν χαμηλά κέρδη (για να μειώσουν τη φορολογική τους επιβάρυνση) περιορίζουν την πρόσβασή τους στον τραπεζικό δανεισμό. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του υψηλού ιδιωτικού χρέους, η εντατικοποίηση των προσπαθειών για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και η αναδιάρθρωση της δομής της ελληνικής επιχειρηματικότητας – όπως η αύξηση του μέσου μεγέθους των επιχειρήσεων – αποτελούν κρίσιμες παρεμβάσεις που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης. Ταυτόχρονα, παραμένει η πρόκληση οριστικής εκκαθάρισης του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων και σύγκλισης του δείκτη ΜΕΔ με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
- Σύγχρονοι κίνδυνοι. Νέες προκλήσεις που προσφάτως έχουν αναδυθεί, όπως η κλιματική κρίση και ο κίνδυνος κυβερνοεπιθέσεων, χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Επισημαίνεται ότι ο εν λόγω κίνδυνος συνδέεται στενά με τις γεωπολιτικές εντάσεις και συνεπώς η αποτελεσματική αντιμετώπισή του απαιτεί συνεργασία σε διεθνές επίπεδο και περαιτέρω διερεύνηση των αλληλεπιδράσεων που προκύπτουν για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι τράπεζες θα πρέπει να επενδύσουν πόρους, φυσικούς και ανθρώπινους, για να αποκτήσουν ψηφιακή ανθεκτικότητα (digital resilience).
- Μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο ΕΕ. Η διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την προώθηση μεταρρυθμίσεων σε επίπεδο ΕΕ. Η δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασφάλισης των καταθέσεων (European Deposit Insurance Scheme – EDIS) κρίνεται απαραίτητη για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταθετών, ιδίως σε περιόδους κρίσεων. Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης με τη θέσπιση ενός κοινού πλαισίου διαχείρισης κρίσεων και ασφάλισης των καταθέσεων (Crisis Management and Deposit Insurance – CMDI) θα διευκολύνει την ενοποίηση του ‒ σήμερα κατακερματισμένου ‒ τραπεζικού τομέα στην ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, η υλοποίηση των προτάσεων που περιλαμβάνονται στην πρόσφατη έκθεση Draghi εκτιμάται ότι θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του τραπεζικού τομέα, ενώ θετικά αξιολογούνται και διασυνοριακές πρωτοβουλίες για τη δημιουργία τραπεζικών σχημάτων με κρίσιμο μέγεθος ώστε να είναι ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο.
