Ένα νέο πεδίο στην «πολιτική ποιότητας» της χώρας, που περιλαμβάνει την τυποποίηση (πρότυπα ISO), τη διαπίστευση και τη μετρολογία, θα διαμορφωθεί με νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Ανάπτυξης για την εναρμόνιση των ελληνικών δεδομένων με αντίστοιχα που ορίζουν οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η μεταρρύθμιση της εθνικής πολιτικής ποιότητας για βελτίωση της οικονομίας και της ασφάλειας των πολιτών περιλαμβάνεται μεταξύ των οροσήμων που θα πρέπει να υλοποιηθούν για τη λήψη της έκτης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς αποτελεί ένα χρόνιο και μείζον ζήτημα για τη χώρα.
Ωστόσο, με αφορμή το Ταμείο Ανάκαμψης, οι διαδικασίες θα επισπευσθούν και ήδη ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος έχει δώσει τις σχετικές οδηγίες στις αρμόδιες διευθύνσεις, οι οποίες υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας θα προχωρήσουν στην κατάρτιση σχετικού νομοσχεδίου.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ανασχεδιασμός της πολιτικής ποιότητας στην Ελλάδα, πέρα από προϋπόθεση βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας και της ασφάλειας των πολιτών, αποτελεί και υποχρέωση βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού (765/2008) για λειτουργία ενός Εθνικού Συστήματος Διαπίστευσης ανά κράτος-μέλος, καθώς και πρόβλεψη διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών (ISO, IEC, CEN, CENELEC) για εκπροσώπηση από ένα Εθνικό Σύστημα Τυποποίησης ανά Κράτος.
Επισημαίνεται ότι οι υποδομές ποιότητας (Quality Infrastructure – QI) αποτελούν το σύνολο των θεσμών, πολιτικών και υπηρεσιών που διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα, οι υπηρεσίες και οι διαδικασίες συμμορφώνονται με καθορισμένα πρότυπα και κανονισμούς.
Συνεπώς, είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια των καταναλωτών, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και τη διευκόλυνση του εμπορίου.
Η ποιότητα στις δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες και στα προϊόντα είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και την προσέλκυση επενδύσεων.
Η προωθούμενη μεταρρύθμιση έχει ως στόχο την αναδιοργάνωση του εθνικού συστήματος ποιότητας, με την ενίσχυση των αρμόδιων φορέων, την καθιέρωση ενός νέου μηχανισμού διακυβέρνησης πολιτικών ποιότητας και την υιοθέτηση ενός ψηφιακού μητρώου πιστοποιήσεων και ελέγχων.
1. Υφιστάμενες Δομές Υποδομών Ποιότητας
Η Ελλάδα διαθέτει τρεις βασικούς οργανισμούς που διαμορφώνουν το πλαίσιο ποιότητας:
· Εθνικό Σύστημα Υποδομών Ποιότητας (ΕΣΥΠ), το οποίο αποτελείται από τον ΕΛΟΤ (τυποποίηση) και τον ΕΙΜ (μετρολογία).
· Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ), υπεύθυνο για τη διαπίστευση των φορέων που εκτελούν ελέγχους και πιστοποιήσεις.
· Τμήμα Νομικής Μετρολογίας, ενταγμένο στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας.
Εκτός από αυτούς, υπάρχουν και άλλοι δημόσιοι φορείς που εμπλέκονται σε ζητήματα ποιότητας, όπως ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, η ΕΒΕΤΑΜ, το Γενικό Χημείο του Κράτους και η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, ενώ, μέχρι σήμερα, τα υπουργεία διαμορφώνουν πολιτικές ποιότητας σε ανεξάρτητη βάση.
Κατά συνέπεια, ένα από τα θέματα που κρίθηκε πως πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης, είναι η διαμόρφωση κεντρικού συντονισμού για τη διαμόρφωση ενιαίας διακυβερνητικής πολιτικής ποιότητας.
2. Ο Νέος Μηχανισμός Διακυβέρνησης Πολιτικών Ποιότητας
Με τον σχεδιαζόμενο νόμο, το υπουργείο Ανάπτυξης προωθεί τη θεσμοθέτηση ενός μηχανισμού που θα διασφαλίζει την ενοποίηση όλων των πολιτικών ποιότητας κάτω από ένα καθεστώς και την εναρμόνισή τους με τα διεθνή πρότυπα.
Λειτουργία του μηχανισμού
Ο μηχανισμός προβλέπει τη σύσταση μιας Κυβερνητικής Επιτροπής Ποιότητας, υπό την προεδρία του υπουργού Ανάπτυξης, με τη συμμετοχή των συναρμόδιων υπουργών. Η επιτροπή θα:
· Καθορίζει την Εθνική Πολιτική Ποιότητας.
· Συντονίζει τις νομοθετικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις.
· Παρακολουθεί τη συμμόρφωση των υπουργείων και των φορέων με τα διεθνή πρότυπα ποιότητας.
Κάθε υπουργείο, πριν από την ψήφιση τεχνικών προδιαγραφών ή πολιτικών ποιότητας, θα διαβουλεύεται με το ΕΣΥΠ και το ΕΣΥΔ, ώστε να χρησιμοποιούνται υφιστάμενες διεθνείς καλές πρακτικές και να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα.
Αυτή η αλλαγή θα συμβάλει στη διαφάνεια, θα μειώσει τις αλληλεπικαλύψεις και θα ελαχιστοποιήσει το διοικητικό κόστος, εξασφαλίζοντας μια ομοιόμορφη και ενιαία προσέγγιση στις πολιτικές ποιότητας.
3. Ψηφιακό Μητρώο Πιστοποιήσεων και Ελέγχων
Ένα από τα πιο καινοτόμα στοιχεία της μεταρρύθμισης είναι η δημιουργία ενός Εθνικού Ψηφιακού Μητρώου Πιστοποιήσεων και Ελέγχων, το οποίο θα συγκεντρώνει όλα τα δεδομένα που σχετίζονται με την ποιότητα, την πιστοποίηση και τους ελέγχους.
Πλεονεκτήματα του Μητρώου
· Διαφάνεια και αξιοπιστία: Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να ελέγχουν σε πραγματικό χρόνο την εγκυρότητα πιστοποιητικών και τις διαδικασίες ελέγχου.
· Απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών: Οι δημόσιες υπηρεσίες, οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα έχουν εύκολη πρόσβαση σε αξιόπιστα δεδομένα.
· Υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας: Η ηλεκτρονική καταγραφή των πιστοποιήσεων θα δώσει στην ελληνική βιομηχανία πρόσβαση σε μεγαλύτερες αγορές και θα διευκολύνει τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές.
Το μητρώο θα επιτρέπει επίσης την παρακολούθηση της πορείας των διαδικασιών πιστοποίησης σε πραγματικό χρόνο, ενώ οι φορείς πιστοποίησης και διαπίστευσης θα διασφαλίζουν την εγκυρότητα των εγγράφων μέσω τεχνολογιών όπως QR codes και blockchain.
4. Ενίσχυση των οργανισμών ΕΣΥΠ και ΕΣΥΔ
Η μεταρρύθμιση προβλέπει και την ενίσχυση των οργανισμών που διαχειρίζονται την ποιότητα στη χώρα καθώς, εκτός του ότι θα πρέπει να μπορούν να υποστηρίξουν τη διακυβερνητική πολιτική ποιότητας και το ψηφιακό μητρώο, οι οργανισμοί αυτοί πρέπει να μπορούν να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών κανονισμών.
Ενδεικτικοί στόχοι της αναδιάταξης των οργανισμών αποτελούν:
- Η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού: Προβλέπεται η πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού για την κάλυψη των αυξημένων απαιτήσεων.
- Η χρηματοδοτική ενίσχυση: Η οικονομική βιωσιμότητα των οργανισμών θα διασφαλιστεί με την εκμετάλλευση των ψηφιακών εργαλείων και την εν γένει θέσπιση βιώσιμων επιχειρησιακών μοντέλων.
- Ο εκσυγχρονισμός των υποδομών: Η αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού θα επιτρέψει ταχύτερους και ακριβέστερους ελέγχους ποιότητας.
- Η θεσμική αναβάθμιση: Η ευθυγράμμιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα θα ενισχύσει τη διεθνή αναγνώριση των ελληνικών πιστοποιήσεων και θα ενδυναμώσει τη θέση της χώρας στις αγορές.
4 οφέλη
Η εφαρμογή αυτής της μεταρρύθμισης αναμένεται να επιφέρει μια συνολική βελτίωση στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα ποιότητας στη χώρα. Συγκεκριμένα:
1. Αναβάθμιση του επιπέδου ποιότητας: Η συμμόρφωση με διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα θα συμβάλει στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και προϊόντων.
2. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας: Οι ελληνικές επιχειρήσεις θα έχουν καλύτερη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, καθώς η ποιότητα των προϊόντων τους θα αναγνωρίζεται διεθνώς.
3. Προστασία των καταναλωτών και των πολιτών: Η αυξημένη διαφάνεια και οι έλεγχοι θα διασφαλίσουν ότι οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε ασφαλή προϊόντα και υπηρεσίες.
4. Ψηφιακός μετασχηματισμός: Η χρήση του ψηφιακού μητρώου θα εκσυγχρονίσει τη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών και θα διευκολύνει τη διαχείριση των δεδομένων ποιότητας.
