Η Σαντορίνη δεν ήταν πάντα όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Εκεί που σήμερα υπάρχει μόνο μπετόν, resort και luxury κατοικίες, υπήρχαν κτήματα και αμπέλια.
Σήμερα, οι τελευταίοι εναπομείναντες θύλακες απειλούνται με εξαφάνιση. Για κάποιους, αυτή η αλλαγή, λόγω του υπερτουρισμού, ήρθε πολύ νωρίτερα. Για την εταιρεία Δ. Νομικός, η αλλαγή αυτή συνέβη το 1981.
Μετά την τελευταία καλοκαιρινή παραγωγή τομάτας του 1981, το εργοστάσιο της εταιρείας στο νησί έκλεισε οριστικά, κλείνοντας έτσι ένα κεφάλαιο παραγωγής που είχε αρχίσει το 1915. Ωστόσο η οικογένεια είχε φροντίσει, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 να κτίσει θέση σε άλλες περιοχές της χώρες που είχαν παραγωγή βιομηχανικής τομάτας.
Το 1952 ο Γιώργος Νομικός επεκτείνει την παραγωγική δραστηριότητα της εταιρείας στην Κω, το 1971 η εταιρεία αποκτά εργοστάσιο στην Αλίαρτο Βοιωτίας, το 1982 στον Δομοκό και το 2017 προσθέτει ένα ακόμη εργοστάσιο με έδρα τα Φάρσαλα.
Σήμερα η εταιρεία, που διατηρεί τρία εργοστάσια σε Φθιώτιδα, Βοιωτία και Λάρισα, αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παίκτες στην επεξεργασία τομάτας. Κάτι που μαρτυρούν και τα οικονομικά της αποτελέσματα.
Για την περίοδο 1 Ιουλίου 2023 έως 30 Ιουνίου 2024 ο κύκλος εργασιών της Δ. Νομικός ανήλθε σε 72,3 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 20,5% έναντι πωλήσεων 59,956 εκατ. ευρώ που είχε πετύχει την προηγούμενη χρήση. Τα καθαρά κέρδη τριπλασιάστηκαν φθάνοντας τα 8,826 εκατ. ευρώ (από 2,881 εκατ. ευρώ) και τα κέρδη προ φόρων αυξήθηκαν από 3,25 εκατ. ευρώ σε 11,4 εκατ. ευρώ. Σημειώθηκε και σημαντική αύξηση των χρεωστικών τόκων στα 2,133 εκατ. ευρώ από 1,679 εκατ. ευρώ.
Η αύξηση του κόστους χρήματος συνδέεται και με το γεγονός ότι τα μακροπρόθεσα δάνεια μειώθηκαν στα 7,687 εκατ. ευρώ από 13,717 εκατ. ευρώ ενώ αυξήθηκε εκθετικά το βραχυπρόθεσμο μέρος μακροπρόθεσμων δανείων στα 6,267 εκατ. ευρώ από 1,728 εκατ. ευρώ.
Κατά τη διάρκεια της περασμένης χρήσης (σ.σ. ολοκληρώθηκε τέλη Ιουνίου του 2024) η βιομηχανία κατάφερε να μειώσει τον χρόνο είσπραξης των απαιτήσεων στις 90 ημέρες από 110, αυξάνοντας τη ρευστότητά της και ενισχύοντας την ικανότητά της να επενδύει σε νέες τεχνολογίες και προϊόντα. Την ίδια περίοδο το μικτό περιθώριο κέρδους της αυξήθηκε από 14,64% σε 26,83%, ενώ το καθαρό περιθώριο κέρδους εκτοξεύθηκε από 5,42% σε 15,75%.
Σήμερα η εταιρεία ειδικεύεται στην παραγωγή προϊόντων τομάτας σε συσκευασίες για βιομηχανικούς πελάτες ή μαζική εστίαση. Παράλληλα, συσκευάζει καταναλωτικά προϊόντα τομάτας για μάρκες λιανικής και για ιδιωτικές ετικέτες σούπερ μάρκετ.
Βέβαια η ιστορία της οικογένειας Νομικού δεν ήταν πάντα συνδεδεμένη με την ντομάτα. Η επιχειρηματική ιστορία της οικογένειας ξεκινάει στα μέσα του 19ου αιώνα από τον Δημήτρη Νομικό με τη δημιουργία της «Φάμπρικας», του πρώτου μηχανοκίνητου αλευρόμυλου στα Φηρά. Εκεί γινόταν η επεξεργασία του αλευριού που εισαγόταν από την Θεσσαλία και μεταπωλούταν στα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων. Στη συνέχεια, στην ίδια περιοχή, δημιούργησε αποστακτήριο, μακαρονοποιείο και αρτοποιείο.
Την παραγωγή τοματοπολτού ο Δημήτριος Νομικός την ξεκινά στη Μεσαριά, Σαντορίνης το 1915 και το 1922 χτίζει στον Μονόλιθο ένα από τα πρώτα εργοστάσια παραγωγής κονσερβοποιημένων προϊόντων τομάτας.
Οι επενδύσεις στη Σαντορίνη συνεχίζονται. Το 1945 ο γιος του Δημήτρη, ο Γιώργος Νομικός, χτίζει το εργοστάσιο στη Βλυχάδα, στο κέντρο της πιο παραγωγικής περιοχής τομάτας στη Σαντορίνη, δυναμικότητας 3.500 κοφινιών την ημέρα, και λειτουργεί την πρώτη σαιζόν χωρίς καν οροφή. Η παραγωγική περίοδος διαρκεί από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο, με την όψιμη τομάτα να έρχεται από την περιοχή του Πύργου.
Μέσα στο εργοστάσιο δημιουργείται και μια μικρή μονάδα κυτιοποιείου που κατασκευάζει τις κονσέρβες από φύλλα λευκοσιδήρου, ενώ η καύσιμη ύλη του ατμολέβητα είναι αρχικά κάρβουνο από την Κύμη και αργότερα μαζούτ.
Το 1952 και το 1956 είναι δύο δύσκολες χρονιές. Το χειμώνα του 1952 ο χείμαρρος παρασύρει στη θάλασσα προϊόντα και μηχανήματα ενώ το 1956 το εργοστάσιο επιβιώνει του μεγάλου σεισμού που έπληξε τη Σαντορίνη.
Εκείνη τη χρονιά ο Γιώργος Νομικός επεκτείνει τη δραστηριότητα του και στο νησί της Κω με ένα ακόμα εργοστάσιο. Την εποχή εκείνη λειτουργούν στο νησί 9 εργοστάσια, η παραγωγή βρίσκεται στο απόγειό της και τα προϊόντα φορτώνονται σε καΐκια από την παραλία και πωλούνται σε όλη την Ελλάδα, έχοντας πλεονέκτημα την πρωιμότητα της παραγωγής.
Τις πρώτες εξαγωγές η εταιρεία, που στο μεταξύ έχει γίνει ΑΕ τις ξεκινά το 1971, ενώ επεκτείνεται στην ηπειρωτική Ελλάδα με νέο εργοστάσιο στην Αλίαρτο Βοιωτίας. Δέκα χρόνια μετά το 1981 ο υπερτουρισμός στη Σαντορίνη πλήττει την καλλιέργεια της τομάτας και το εργοστάσιο σταματά τη λειτουργία του. Το 1982 η Δ. Νομικός θα ανοίξει το νέο της εργοστάσιο στον Δομοκό Φθιώτιδας ενώ το 2017 στο δυναμικό της εταιρείας προστίθεται ένα ακόμη εργοστάσιο αυτό στα Φάρσαλα.
