Μεγαλύτερη υπερφορολόγηση από αυτήν που ήδη υφίστανται κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν όσοι αυτοαπασχολούμενοι αποφασίσουν και φέτος να υποβάλουν ηλεκτρονικά αιτήσεις για φορολογικό έλεγχο με σκοπό την απευθείας αμφισβήτηση των φορολογητέων εισοδημάτων που θα τους προσδιορίσουν τα τεκμήρια φορολόγησης του νόμου 5073/2023.
Οι εν λόγω φορολογούμενοι πρέπει να γνωρίζουν ότι εφόσον ζητήσουν από την ΑΑΔΕ την απευθείας αμφισβήτηση των εισοδημάτων που τους προσδιορίζουν τα τεκμήρια θα υποστούν εξονυχιστικούς φορολογικούς ελέγχους που μπορεί να διαρκέσουν έως και 1 χρόνο.
Μόνο, δε, εφόσον οι έλεγχοι αυτοί αποδείξουν ότι όντως τα πραγματικά τους εισοδήματα είναι χαμηλότερα των τεκμαρτών, θα γίνουν δεκτές οι αιτήσεις τους.
Επιπλέον, οι αρμόδιες φορολογικές αρχές μπορούν, σε κάθε περίπτωση, μέσω των ελέγχων αυτών να προσδιορίσουν το ύψος του φορολογητέου εισοδήματος σε επίπεδο ακόμη πιο υψηλό από αυτό που έχει προκύψει με βάση τα τεκμήρια και να ανεβάσουν ακόμη πιο ψηλά το ποσό του οφειλόμενου φόρου εισοδήματος, επιβαρύνοντάς το παράλληλα και με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής και ενδεχομένως και με ένα βαρύ πρόστιμο για υποβολή ανακριβούς δήλωσης. Επιπλέον, μπορούν να επεκτείνουν τους εξονυχιστικούς ελέγχους και στα προηγούμενα τέσσερα φορολογικά έτη.
Η ΔΕΔ και τα διοικητικά δικαστήρια
Πολλοί αυτοαπασχολούμενοι προτρέπονται από τους λογιστές τους να μην επιλέξουν τη συγκεκριμένη διαδικασία απευθείας αμφισβήτησης, αλλά να προσφύγουν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ ζητώντας να διαγραφούν, ως βασιζόμενοι σε αντισυνταγματικές διατάξεις, οι υπέρογκοι φόροι που καλούνται να πληρώσουν με βάση τα τεκμήρια.
Είναι δε βέβαιο, εκ των προτέρων, ότι η ΔΕΔ δεν πρόκειται να αποδεχτεί τις ενδικοφανείς προσφυγές που θα υποβάλουν κατά των τεκμηρίων φορολόγησης, διότι οι αποφάσεις αυτής της υπηρεσίας δεν επιτρέπεται να κρίνουν τη συνταγματικότητα των φορολογικών διατάξεων αλλά το εάν αυτές εφαρμόζονται ορθά ή όχι. Όμως οι προσφυγές στη ΔΕΔ είναι η μόνη οδός που ανοίγει τον δρόμο στους αμφισβητίες να προσφύγουν εν συνεχεία στα διοικητικά δικαστήρια για να ζητήσουν την απαλλαγή τους από την άδικη, όπως τη θεωρούν, τεκμαρτή φορολόγηση.
Έλεγχος των ιδίων, συζύγων και παιδιών
Για να υποβάλουν στην ΑΑΔΕ οι αυτοαπασχολούμενοι τις αιτήσεις απευθείας αμφισβήτησης θα πρέπει προηγουμένως να έχουν συμπληρώσει και να έχουν αποστείλει στην ΑΑΔΕ τις φετινές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, έχοντας επιλέξει τη συμπλήρωση των κωδικών 443 ή 444 του βασικού εντύπου Ε1, μέσω των οποίων δηλώνουν ότι επιλέγουν να αμφισβητήσουν τα τεκμαρτά αυτά εισοδήματα.
Όσοι αυτοαπασχολούμενοι υποβάλουν τις αιτήσεις αμφισβήτησης θα υποστούν εξονυχιστικούς φορολογικούς ελέγχους. Στο πλαίσιο των ελέγχων αυτών οι εν λόγω φορολογούμενοι θα πρέπει -εντός 60 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων, δηλαδή το αργότερο μέχρι τις 15-9-2025- να απαντήσουν σε αναλυτικό ερωτηματολόγιο της ΑΑΔΕ που περιλαμβάνει 15 γενικές κατηγορίες ερωτημάτων. Μέσω των απαντήσεων που θα δώσουν, θα πρέπει να παράσχουν στις φοροελεγκτικές αρχές αναλυτικές πληροφορίες για την περιουσιακή τους κατάσταση και το επίπεδό διαβίωσής τους, δηλώνοντας στοιχεία για τα ποσά που έχουν κατατεθειμένα σε όλους τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς, για τα ποσά που έχουν τοποθετήσει σε άλλου είδους προϊόντα επενδύσεων ή αποταμιεύσεων ή ακόμη και σε κρυπτονομίσματα, για τις τραπεζικές θυρίδες που τυχόν μισθώνουν, για τυχόν έργα τέχνης, συλλογές αντικειμένων, τιμαλφή και λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας που έχουν στην κατοχή τους, για τα ακίνητά τους, για τις δαπάνες ηλεκτροδότησης και υδροδότησης των κατοικιών τους, για δαπάνες τηλεφωνίας, για τα έξοδα που έχουν κάνει με τραπεζικές κάρτες ακόμη και για τυχόν ποσά σε μετρητά που είχαν στην αρχή και στο τέλος του 2024 στις κατοικίες τους.
Οι ελεγχόμενοι θα ερωτώνται ακόμη κι αν πραγματοποίησαν ταξίδια στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, σε ποια ξενοδοχεία διανυκτέρευσαν και πόσα πλήρωσαν για μετακινήσεις, διαμονή και διατροφή στα συγκεκριμένα ταξίδια τους. Θα καλούνται επίσης να αναφέρουν εάν έχουν επενδύσει χρήματα και τι ποσά σε κρυπτονομίσματα, πόσα χρήματα δαπάνησαν ετησίως για ασφάλιστρα κατοικιών και αυτοκινήτων, για δίδακτρα καθώς και για άλλες εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες των παιδιών τους.
Κάτι σαν πόθεν έσχες
Θα πρέπει δε να δικαιολογήσουν, με βάση τα δηλωθέντα εισοδήματά τους και τυχόν άλλα έσοδά τους, την προέλευση των χρηματικών ποσών που έχουν καταβάλει για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, αποταμιεύσεις και επενδύσεις, ακόμη και στα κρυπτονομίσματα. Δηλαδή οι έλεγχοι θα έχουν και τη μορφή «πόθεν έσχες» για τους επαγγελματίες που θα αμφισβητήσουν τα τεκμαρτά ποσά εισοδημάτων βάσει των αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης.
Όλες αυτές τις πληροφορίες που θα δώσουν οι… αμφισβητίες, οι φορολογικές αρχές θα τις αξιοποιήσουν στο πλαίσιο των ελέγχων που θα διενεργήσουν με έμμεσες τεχνικές, χρησιμοποιώντας κι άλλα στοιχεία που θα έχουν συλλέξει, μέσω ανοίγματος των δηλωθέντων τραπεζικών λογαριασμών και ερευνών στις κινήσεις τους και μέσω άλλων επαληθεύσεων και διασταυρώσεων.
Πότε θα γίνεται δεκτή
Τα ποσά των εισοδημάτων που θα προσδιοριστούν με αυτές τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου θα συγκριθούν με τα ελάχιστα τεκμαρτά ποσά εισοδήματος που έχουν προκύψει με βάση τα τεκμήρια φορολόγησης του ν. 5073/2023 καθώς επίσης και με τα δηλωθέντα εισοδήματα των φορολογουμένων. Εάν τα επαναπροσδιορισθέντα με βάση τους ελέγχους αυτούς ποσά εισοδημάτων είναι περίπου ίδια με τα δηλωθέντα εισοδήματα ή τα προσεγγίζουν σημαντικά, τα ελάχιστα τεκμαρτά ποσά εισοδήματος που θα έχουν προκύψει βάσει των τεκμηρίων θα διαγράφονται, τα αιτήματα αμφισβήτησης θα γίνονται δεκτά και οι φόροι εισοδήματος θα επαναπροσδιορίζονται σε επίπεδα χαμηλότερα αυτών που έχουν προκύψει με βάση τα τεκμήρια. Στις περιπτώσεις όμως που από τους ελέγχους θα επιβεβαιώνεται ότι πραγματικά εισοδήματα δεν ήταν τα δηλωθέντα αλλά τα τεκμαρτά, τα αιτήματα αμφισβήτησης θα απορρίπτονται κι οι φορολογούμενοι θα καλούνται να εξοφλήσουν τα ποσά των φόρων εισοδήματος που θα έχουν προκύψει βάσει των τεκμηρίων.
Οι έλεγχοι αυτοί μπορεί να διαρκέσουν έως και 12 μήνες. Στο ενδιάμεσο διάστημα δεν προβλέπεται αναστολή της πληρωμής των φόρων που προέκυψαν με βάση τα τεκμήρια, οπότε η μη καταβολή τους θα έχει ως συνέπεια την επιβάρυνση των φορολογουμένων με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
Στις περιπτώσεις που από τους ελέγχους θα προκύψουν ποσά εισοδημάτων πιο υψηλά ακόμη κι από τα τεκμαρτά, οι φορολογούμενοι θα καλούνται να πληρώσουν ακόμη πιο μεγάλα ποσά φόρων εισοδήματος, προσαυξημένα με πρόστιμα λόγω υποβολής ανακριβών δηλώσεων, καθώς και με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
