Στις 123.000 ανήλθαν οι νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν στον e-ΕΦΚΑ μέχρι τα τέλη Ιουλίου, θέτοντας έτσι σε καθεστώς έκτακτης ετοιμότητας, τη διοίκηση και τις αρμόδιες υπηρεσίες του Φορέα.
Με συμπληρωμένους, πια, επτά μήνες από το τρέχον έτος, διαπιστώνεται ανοδική τάση στις υποβολές νέων αιτήσεων σχεδόν 17.500 κάθε μήνα, κατά μέσο όσο. Εάν συνεχιστεί ο συγκεκριμένος ρυθμός, τότε έως τα τέλη Δεκεμβρίου θα έχουν υποβληθεί περισσότερες από 210.000 αιτήσεις απονομής σύνταξης, γεγονός που ασφαλώς και κινητοποιεί τις αρμόδιες υπηρεσίες. Άλλωστε το ρεκόρ αιτήσεων απονομής σύνταξης, σε ένα έτος, κατέχουν οι 212.151 που υποβλήθηκαν το 2021, μια χρονιά που δεν μπορεί να αξιολογηθεί καθώς λόγω πανδημίας και διαδοχικών lockdown, μπορεί να επέδρασε στο τελικό αποτέλεσμα. Έπεται το 2022 με 211.133 αιτήσεις. Αν συνεχιστεί η πορεία της τρέχουσας χρονιάς, θα προσεγγίσουν αυτά τα επίπεδα οι νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης, αρκετά υψηλότερα δηλαδή από τις 190.368 του 2023 και τις 197.228, του 2024.
Ο στόχος ήταν και παραμένει να αποφευχθεί η αύξηση στο «στοκ» των εκκρεμοτήτων, τόσο για κύρια όσο και για επικουρική σύνταξη. Πρωταρχικό μέλημα είναι οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις να μην αυξάνονται, αλλά να διατηρούνται, σταθερά, σε χαμηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, έως τα τέλη Ιουλίου, είχαν υποχωρήσει στα επίπεδα των 15.000 οι ληξιπρόθεσμες εκκρεμότητες για απονομή κύριας σύνταξης. Έτσι, οι αρμόδιες υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ είχαν επικεντρώσει την προσοχή τους, στην μείωση των αντίστοιχων ληξιπρόθεσμων αιτήσεων για απονομή επικουρικής σύνταξης, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος να σπάσει το «φράγμα» των 30.000 προς τα κάτω. Στο τέλος επταμήνου, κυμαίνονταν στα επίπεδα των 31.000 – 32.000 οι εκκρεμότητες για επικουρικές συντάξεις, με χρόνο αναμονής άνω των 90 ημερών (ληξιπρόθεσμες).
Η αύξηση όμως, στον ρυθμό υποβολής νέων αιτήσεων, αλλάζει τα δεδομένα προς το χειρότερο. Άλλωστε, μπορεί ο Αύγουστος να θεωρείται «νεκρός μήνας», όμως λόγω των καλοκαιρινών αδειών, συνήθως περιορίζονται και οι ολοκληρωμένες υποθέσεις απονομής συντάξεων. Με ορατό το ενδεχόμενο να συνεχιστεί η μαζική έξοδος εργαζομένων προς τη σύνταξη, είναι πιθανό να δεχτεί πίεση το σύστημα απονομής συντάξεων και έτσι να αυξηθεί ο χρόνος καταβολής τους.
Δύσκολες περιπτώσεις
Έως τώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η υφυπουργός Εργασίας, Άννα Ευθυμίου, βρίσκεται στις 50 μέρες ο μέσος όρος απονομής των κύριων συντάξεων. Εξαιρούνται οι διεθνείς, αλλά και οι πιο δύσκολες υποθέσεις διαδοχικής ασφάλισης, όπου παρουσιάζουν και τα περισσότερα προβλήματα. Ειδικά εάν πρόκειται για «παλαιούς» ασφαλισμένους, ανάλογα με το Ταμείο που ήταν ασφαλισμένοι, κρίνεται σε σημαντικό βαθμό και ο χρόνος αναμονής για να λάβουν τη σύνταξή τους. Το πρόβλημα με το χαρτώο αρχείο στην Κοινωνική Ασφάλιση, παραμένει, αν και έχουν γίνει βήματα προς την επίλυσή του.
Έως τώρα, έχουν ψηφιοποιηθεί περίπου 27 εκατ. σελίδες από χαρτώο υλικό, που αναφέρεται σε χρόνο ασφάλισης, αριθμός που ισοδυναμεί με το 51% περίπου του συνόλου. Απομένουν άλλα 23 εκατ. σελίδων που εκτιμάται ότι θα καταστεί εφικτό να ψηφιοποιηθούν έως τις αρχές του επόμενου έτους. Με τους απαραίτητους ελέγχους που πρέπει να γίνουν, ώστε να περιοριστούν τυχόν λάθη που μπορεί να ανακύψουν, υπάρχει η πεποίθηση πως σε περίπου ένα χρόνο από σήμερα, δηλαδή το καλοκαίρι του 2026, θα είναι ψηφιοποιημένο το σύνολο του ασφαλιστικού αρχείου που έχει κληρονομήσει ο e-ΕΦΚΑ. Τότε, θα μπορεί πολύ πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ακρίβεια, να απονέμονται οι συντάξεις.
Επικουρικές και.. baby boomers
Στις επικουρικές, ο χρόνος απονομής είναι σαφώς μεγαλύτερος, αλλά και εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος του χαρτώου υλικού, που ακόμα δεν έχει ψηφιοποιηθεί.
Η αύξηση στις αιτήσεις απονομής αντικατοπτρίζει το πλήθος των εργαζόμενων – ασφαλισμένων που εντάχθηκαν στην αγορά εργασίας, πριν από 35 – 40 χρόνια. Το φαινόμενο των baby boomers (αύξηση των γεννήσεων από το 1946 – 1964), είναι ένα ζήτημα που απασχολεί συνολικά τις κοινωνίες του δυτικού κόσμου. Στην Ελλάδα, το συγκεκριμένο φαινόμενο έχει σαφώς μικρότερα χαρακτηριστικά, αφού εκείνη η περίοδος σημαδεύτηκε (μεταξύ άλλων) και από έντονο μεταναστευτικό κύμα, προς άλλες πιο αναπτυγμένες χώρες (πχ Γερμανία, Αυστραλία, Αμερική). Όμως σε κάθε περίπτωση, ασκείται επίδραση και στο Ασφαλιστικό Σύστημα, από την αθρόα έξοδο προς τη συνταξιοδότηση, πολιτών που θεωρούνται ότι ανήκουν στους baby boomers.
Το γεγονός ότι υπάρχει σχεδόν μόνιμα η συζήτηση στην Ελλάδα, για ενδεχόμενη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (σήμερα 62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης ή 67 έτη με 15ατία), προφανώς τροφοδοτεί και την έξοδο προς τη σύνταξη, ίσως νωρίτερα από το αναμενόμενο. Ο κίνδυνος εγκλωβισμού λόγω αύξησης των ορίων ηλικίας (ακόμα και για 6 μήνες, όπως είναι το πιθανότερο σενάριο), οδηγεί στην υποβολή αίτησης για συνταξιοδότηση.
Εργαζόμενοι συνταξιούχοι
Η θετική διάταξη που ισχύει από το 2024 για τους εργαζόμενους συνταξιούχους, επίσης έχει αρχίσει να επιδρά στην αύξηση των αιτήσεων για έξοδο προς τη σύνταξη. Σημειώνεται ότι έχουν ανέλθει στους 230.000 οι συνταξιούχοι, που έχουν επιλέξει να συνεχίσουν να εργάζονται. Με δεδομένο ότι παρά την εργασία τους, λαμβάνουν χωρίς περικοπή το σύνολο της σύνταξης και έχουν μια επιβάρυνση (οι μισθωτοί) 10% επί του ετήσιου εισοδήματός τους από την εργασία (πόρος υπέρ e-ΕΦΚΑ), οδηγεί αρκετούς να επιλέγουν την συνταξιοδότηση, για να αυξήσουν τις μηνιαίες αποδοχές τους, συνδυαστικά με την απασχόλησή τους. Στη συνέχιση της εργασίας, συνηγορεί και το γεγονός πως οι συντάξεις που απονέμονται είναι ολοένα και μικρότερες συγκριτικά με το παρελθόν. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά μέσο όρο οι κύριες συντάξεις, παρά τις αυξήσεις (2,4%) που δόθηκαν στην αρχή του έτους, κυμαίνονται στα επίπεδα των 840 ευρώ.
