Υπό πίεση οι καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών τα οποία καλούνται να δαπανούν το 35,1% του συνολικού τους προϋπολογισμού για να καλύψουν τις ανάγκες σε τρόφιμα και στέγαση. Η ακρίβεια μάλιστα έχει οδηγήσει σε μείωση της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης σε ελαιόλαδο, αυγά, ψωμί κι άλλες κατηγορίες τροφίμων.
Την ίδια ώρα, όσα νοικοκυριά διαμένουν στο ενοίκιο, τότε το ποσοστό του προϋπολογισμού που δαπανάται για στέγαση και διατροφή αυξάνεται στο 38,4%. Μόνο για το ενοίκιο τα νοικοκυριά δαπανούν, κατά μέσο όρο, το 17,1% του προϋπολογισμού τους.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για το 2024, η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών για αγορές αυξήθηκε μόλις κατά 1%, σε σταθερές τιμές, ή 213,55 ευρώ, σε σύγκριση με το 2023.
Οι αυξημένες τιμές οδήγησαν τα νοικοκυριά σε μείωση των αγορών σε αρκετά βασικά είδη διατροφής, με τη μέση μηνιαία κατανάλωση (σε ποσότητες) να μειώνεται κατά 13,9% στο ελαιόλαδο, αυγά 5,6% στο ψωμί και είδη αρτοποιίας 3,7% και στο γάλα 3,6%. Αντίθετα, η μέση μηνιαία ποσότητα αυξήθηκε σε ψάρια κατά 6,2%, γιαούρτι 3,6%, ζυμαρικά 0,7%, ρύζι 0,5% και κρέας κατά 0,4%. Γενικότερα, το μεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών 20,7% ή 356,68 ευρώ κατευθύνθηκε στην αγορά ειδών διατροφής. Οι δαπάνες για είδη διατροφής αυξήθηκαν κατά 2,2% σε σχέση με το 2023 όμως ταυτόχρονα μειώθηκε και η κατανάλωση στις περισσότερες κατηγορίες.
Βαθαίνει το χάσμα φτωχών – πλουσίων
Ακόμα πιο έντονες είναι οι επιπτώσεις της ακρίβειας στα φτωχά νοικοκυριά με τη μέση δαπάνη είδη διατροφής, μη οινοπνευματώδη ποτά και στέγαση του φτωχότερου 20% του πληθυσμού να ανέρχεται στο 55,9% των δαπανών των νοικοκυριών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού στο 24,7%.
Ουσιαστικά το 20% των πλουσιότερων νοικοκυριών ξοδεύει κάθε μήνα 5,68 φορές τα χρήματα που ξοδεύει το 20% των φτωχότερων νοικοκυριών της χώρας, όταν η ίδια αναλογία το 2019 ήταν 5,4 φορές.
Επίσης, το 13,3% ή 229,75 ευρώ κάθε μήνα, πάνε στις μεταφορές. Ακολουθούν τα εστιατόρια-καφενεία-ξενοδοχεία με 203,87 ή 11,8% του συνόλου κάθε μήνα. Στην Υγεία πάει το 7,8% και στα είδη ένδυσης και υπόδησης το 5%.
Η μέση μηνιαία ποσότητα ενέργειας που καταναλώνεται στην κύρια κατοικία, παρουσίασε αύξηση στην ηλεκτρική ενέργεια, 8,3%. Όμως είχαμε μείωση σε στερεά καύσιμα (καυσόξυλα, παλέτες, πυρήνας κ.λπ.), -16,2%, φυσικό αέριο, -14,8%, υγρά καύσιμα, -8,3% και υγραέριο, -0,1%.
Η υψηλότερη μέση ετήσια δαπάνη καταγράφηκε στην Περιφέρεια Αττικής και ανήλθε σε 24.363,24 ευρώ, ενώ η χαμηλότερη στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος όπου ανήλθε σε 14.214,96 ευρώ.
Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές δαπανούν κατά μέσο όρο 1.296,41 ευρώ το μήνα, ενώ αυτά που διαμένουν σε αστικές περιοχές 1.821,26 ευρώ. Επομένως, τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές δαπανούν, κατά μέσο όρο, 28,8% λιγότερα από τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αστικές περιοχές.
