Η αυξημένη καταγραφή στις υπερωρίες, που λόγω Ψηφιακής Κάρτας ξεπέρασαν τα 2 εκατ. στο πεντάμηνο του έτους, απέφερε σημαντική βελτίωση τόσο στις αποδοχές, όσο και στα έσοδα του e-ΕΦΚΑ από ασφαλιστικές εισφορές.
Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο Φορέας δείχνουν πως τον Απρίλιο της φετινής χρονιάς τα έσοδα ασφαλιστικών εισφορών από υπερωρίες και υπερεργασία κατέγραψαν αύξηση 48%, σε σχέση με πριν από ένα έτος. Ακόμα καλύτερα κυμάνθηκαν τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές από νυχτερινά και αργίες, που ήταν αυξημένα κατά 54% τον Απρίλιο του 2025, συγκριτικά με τον Απρίλιο του 2024.
Όλα τα παραπάνω έχουν πρακτικό αποτύπωμα και στις καταγεγραμμένες αποδοχές της αντίστοιχης περιόδου. Οι αποδοχές από υπερεργασία (9η ώρα) και από υπερωρίες (10η – 12η ώρα) αυξήθηκαν κατά 62% τον φετινό Απρίλιο, σε σχέση με τον περσινό. Η αύξηση στις αποδοχές από νυχτερινά και αργίες ήταν 55% κατά την ίδια περίοδο αναφοράς.
Αξίζει να επισημανθεί πως το φράγμα των 2 εκατ. υπερωριών που «έσπασε» στο α’ πεντάμηνο του 2025 συνιστά ρεκόρ. Άλλωστε, το 2024, οι υπερωρίες για όλο το έτος ήταν λιγότερες από 1 εκατομμύριο.
Η αύξηση στα έσοδα από υπερωρίες προκύπτει σε μια περίοδο που το υπουργείο Εργασίας επέβαλλε περαιτέρω ελάφρυνση του μη μισθολογικού κόστους.
Υπενθυμίζεται ότι από τον Απρίλιο, ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών για υπερεργασία, υπερωρίες, νυχτερινή απασχόληση και αργίες ή Κυριακές, πραγματοποιείται επί του ωρομίσθιου που αντιστοιχεί στην οκτάωρη εργασία. Το μέτρο αφορά μισθωτούς με σύμβαση πλήρους απασχόλησης και ουσιαστικά, μειώνει τη λειτουργική δαπάνη των επιχειρήσεων, όταν επιλέγουν να εφαρμόζουν κάποια από τις ανωτέρω ειδικές μορφές πρόσθετης απασχόλησης (υπερεργασία, υπερωρία, νυχτερινά, αργίες). Η ρύθμιση αφορά μόνο την προσαύξηση από την πλευρά των εργοδοτών και όχι των εργαζομένων. Επιδρά, ωστόσο, στις ασφαλιστικές εισφορές.
Είναι τέτοια όμως η αύξηση στην καταγραφή των υπερωριών, που παρά το συγκεκριμένο μέτρο, το πρόσημο ως προς τις αποδοχές και τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές, παραμένει έντονα θετικό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι και τον Ιούνιο, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, συνεχίστηκε η θετική πορεία στις υπερωρίες, στους κλάδους που εντάχθηκαν υποχρεωτικά στην Ψηφιακή Κάρτα. Στο εξάμηνο η αύξηση ήταν 81% σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2024, ενώ μόνο τον Ιούνιο, φτάνει στο 110%. Ειδικά στον τουρισμό, διαπιστώνεται η μεγαλύτερη αύξηση, 855% στο εξάμηνο και 800% μόνο τον Ιούνιο στις καταγεγραμμένες υπερωρίες.
Τι ισχύει
Το νόμιμο ωράριο καθορίστηκε σε οκτώ ώρες ημερήσιας εργασίας και σε 48 ώρες εβδομαδιαίας εργασίας.
Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας (ΑΑΕΕ), ως υπερωρία θεωρείται εκείνη η οποία παρέχεται πέραν του ανώτατου νόμιμου ωραρίου εργασίας.
Ειδικότερα, ως υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η υπέρβαση του νομίμου ωραρίου των εννέα ωρών ημερησίως ή των 45 ωρών την εβδομάδα, όταν εφαρμόζεται πενθήμερο σύστημα εργασίας.
Αντίστοιχα, όταν ακολουθείται το εξαήμερο σύστημα εργασίας, ως υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου των οκτώ ωρών ημερησίως ή των 48 ωρών εβδομαδιαίως.
Νόμιμη υπερωρία
Η υπερωριακή απασχόληση θεωρείται νόμιμη εφόσον τηρούνται οι προβλεπόμενες από τον νόμο διατυπώσεις και διαδικασίες:
- Ύπαρξη ορισμένων εκτάκτων αναγκών.
- Αναγγελία της υπερωρίας στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, το αργότερο πριν την έναρξη πραγματοποίησης της (αρθ. 36, Ν.4488/2017).
- Μη υπέρβαση του ανώτατου ορίου ωρών υπερωριακής απασχόλησης που καθορίζεται σε ημερήσια και σε ετήσια βάση.
Σύμφωνα με το άρθρο 58 του Ν.4808/2021, το ανώτατο όριο πραγματοποίησης υπερωριακής απασχόλησης διαμορφώνεται σε 150 ώρες ετησίως και έως 3 ώρες ημερησίως για το σύνολο των εργαζομένων της χώρας. Για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, οφείλεται αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%.
Τα ανωτέρω όρια υπερωριακής απασχόλησης τελούν υπό την επιφύλαξη τήρησης της διάταξης που προβλέπει ότι ο χρόνος εβδομαδιαίας εργασίας των μισθωτών δεν μπορεί να υπερβαίνει ανά περίοδο το πολύ τεσσάρων μηνών, τις 48 ώρες κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων της υπερεργασίας και της υπερωριακής απασχόλησης.
Περαιτέρω, προβλέπεται ότι με αποφάσεις του αρμοδίου οργάνου του υπουργείου Εργασίας, δύναται να χορηγείται κατά περίπτωση άδεια υπερωριακής απασχόλησης των μισθωτών όλων των επιχειρήσεων και εργασιών, επιπλέον των επιτρεπόμενων ανώτατων ορίων υπερωριακής απασχόλησης ετησίως, σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας, η εκτέλεση της οποίας κρίνεται απόλυτα επιβεβλημένη και δεν επιδέχεται αναβολή. Για την κατά τα ανωτέρω υπερωριακή απασχόληση οφείλεται το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά εξήντα τοις εκατό (60%).
Η μη τήρηση των προϋποθέσεων για πραγματοποίηση νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης, την καθιστά παράνομη υπερωρία. Για κάθε ώρα παράνομης υπερωρίας, ο μισθωτός δικαιούται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120%.
