Ο Κιρ Στάρμερ, ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος, διαδέχεται τον Ρίσι Σουνάκ στην πρωθυπουργία του Ηνωμένου Βασιλείου με την πιο εμφατική εκλογική νίκη οποιουδήποτε βρετανικού πολιτικού κόμματος αυτόν τον αιώνα.
Τα επιμέρους αποτελέσματα των εκλογικών περιφερειών κατά τη διάρκεια της νύχτας σηματοδότησαν ότι οι Εργατικοί κερδίζουν άνετα την πλειοψηφία, με το κεντροαριστερό κόμμα να επιστρέφει στην κυβέρνηση για πρώτη φορά από το 2010.
Ο Ρίσι Σούνακ παραδέχτηκε την ήττα του σε μια σύντομη ομιλία, μετά από μια μάλλον άνευρη προεκλογική εκστρατεία, κατά τη διάρκεια της οποίας ο ηγέτης των Συντηρητικών δεν κατάφερε να μειώσει το σημαντικό έλλειμμα που εμφάνιζε το κόμμα του στις δημοσκοπήσεις.
Μετά τα αποτελέσματα, ο Guardin καταγράφει τα πέντε σημεία – κλειδιά που προκύπτουν από τις βρετανικές εκλογές:
Εκλογική νίκη – ρεκόρ για τους Εργατικούς
Οι Εργατικοί του Στάρμερ σημείωσαν τεράστια ανατροπή σε σχέση με το καταστροφικό αποτέλεσμα του κόμματός το 2019, με μια σαρωτική νίκη που προβλέπεται να είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο με την πρώτη εκλογική νίκη του Τόνι Μπλερ το 1997.
Οι προβλέψεις έκαναν λόγο για 408 έδρες από τις 650, πολύ πάνω από τις 326 που απαιτούνται για την πλειοψηφία.
Το πρώτο κέρδος της βραδιάς, στην περιοχή του South Swindon στη νοτιοδυτική Αγγλία, είδε μια μετατόπιση 16,4 ποσοστιαίων μονάδων από τους Συντηρητικούς του Σούνακ στους Εργατικούς. Το ποσοστό αυτό υπερέβαινε κατά πολύ τις 12,7 μονάδες που απαιτούνται για την κατάκτηση της συνολικής πλειοψηφίας στο βρετανικό κοινοβούλιο και θα ήταν η μεγαλύτερη μετατόπιση προς οποιοδήποτε νικηφόρο κόμμα στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πριν από πέντε χρόνια, λίγοι πολιτικοί ή σχολιαστές περίμεναν ότι οι Εργατικοί θα μπορούσαν να ανακάμψουν τόσο γρήγορα, αλλά το κόμμα βοηθήθηκε από τη συγκυρία μιας διχασμένης αντιπολίτευσης. Το “εξεγερμένο” δεξιό κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ Reform UK “έκλεψε” ψήφους από τους Συντηρητικούς, οι οποίοι αποδυναμώθηκαν περαιτέρω από τις αντιδημοφιλείς πρωθυπουργίες των προκατόχων του Σούνακ, Μπόρις Τζόνσον και Λιζ Τρας.
Ψήφος διαμαρτυρίας κατά των Συντηρητικών, παρά υπέρ του Εργατικού κόμματος
Οι ψήφοι των Συντηρητικών κατέρρευσαν, ενώ οι ψήφοι των Εργατικών αυξήθηκαν ελάχιστα. Το κόμμα του Σουνάκ συγκέντρωσε περίπου το 22,3% των ψήφων με περισσότερες από τα δύο τρίτα των εδρών να έχουν καταμετρηθεί, μια καταστροφική πτώση 20 ποσοστιαίων μονάδων από το 42,4% που πέτυχε το 2019. Οκτώ μέλη του υπουργικού συμβουλίου των Συντηρητικών είχαν χάσει τις έδρες τους μέχρι τις 5 το πρωί, αριθμός ρεκόρ, με επικεφαλής τον Γκραντ Σαπς, τον υπουργό Άμυνας, και την Πένι Μόρντοντ, επικεφαλής των Κοινοτήτων. Στην Ουαλία, το κόμμα έχασε όλες τις έδρες.
Το ποσοστό των Εργατικών, ωστόσο, ήταν 36,3%, ήτοι 4,2 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τις προηγούμενες εκλογές, αν και το συνολικό ποσοστό του κόμματος ήταν κάτω από το επίπεδο των νικών του Μπλερ το 1997 και το 2001, αλλά όχι το 2005.
Οι Βρετανοί ψηφοφόροι ήταν σαφές ότι δεν συγχώρεσαν τους Συντηρητικούς για μια σειρά από καταστροφικές πολιτικές, με πιο πρόσφατη τον μίνι προϋπολογισμό από την προκάτοχο του Σούνακ, Λιζ Τρας, τον Σεπτέμβριο του 2022, όπου οι μη χρηματοδοτούμενες φορολογικές περικοπές οδήγησαν σε απότομη αύξηση του κόστους των ενυπόθηκων δανείων για τους απλούς Βρετανούς, καθώς τα επιτόκια εκτινάχθηκαν στα ύψη.
Το κίνημα ανεξαρτησίας της Σκωτίας δέχθηκε πλήγμα
Το μέχρι πρότινος κυρίαρχο Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας υποχώρησε για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία, χάνοντας έδαφος στον αγώνα του για ανεξαρτησία. Το SNP, το οποίο κέρδισε 48 έδρες στη Σκωτία το 2019, κερδίζει έως τώρα μόλις οκτώ. Οι Εργατικοί, που είχαν κερδίσει μόνο μία έδρα το 2019, είχαν κερδίσει 35 έδρες μέχρι τις 5 το πρωί, συμπεριλαμβανομένων όλων των εδρών στη Γλασκώβη.
Αν και το SNP απέτυχε στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της Σκωτίας στο δημοψήφισμα του 2014, είχε κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών σε κάθε εκλογική αναμέτρηση στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2015 και διοικεί την περιφερειακή κυβέρνηση της Σκωτίας από το 2007.
Είχε κάνει προεκλογική εκστρατεία με το επιχείρημα ότι αν κέρδιζε την πλειοψηφία των 57 εδρών της Σκωτίας θα είχε την εντολή να επαναδιαπραγματευτεί ένα δεύτερο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία. Όμως η συνολική ήττα του κόμματος ωθεί το θέμα προς το παρόν στο παρασκήνιο.
Κερεδισμένο το ακροδεξιό Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ
Ο υπέρ του Brexit και κατά της μετανάστευσης Νάιτζελ Φάρατζ κέρδισε μια έδρα στο βρετανικό κοινοβούλιο, στην όγδοη προσπάθεια, και μαζί με άλλους τρεις “συνοδοιπόρους” του αναμένεται να δημιουργήσουν ένα μικρό αλλά δυνητικά θορυβώδες μπλοκ στο Γουέστμινστερ. Αν και ο Φάρατζ, που είναι πλέον βουλευτής του Κλάκτον, στην ανατολική Αγγλία, είναι ήδη γνωστή φιγούρα των μέσων ενημέρωσης, το να ηγείται ενός μικρού κόμματος στο κοινοβούλιο του εγγυάται μεγαλύτερη προβολή από τα μέσα ενημέρωσης στο μέλλον.
Το κόμμα κέρδισε τέσσερις έδρες, λιγότερες από τις 13 που προέβλεπαν οι αρχικές προβλέψεις, παίρνοντας τις έδρες στο Great Yarmouth, και Boston and Skegness από τους Συντηρητικούς και διατηρώντας το Ashfield στα ανατολικά Midlands, όπου το κόμμα είχε εκπροσωπηθεί από έναν αποστάτη των Συντηρητικών, τον Lee Anderson. Οι Εργατικοί, ωστόσο, διατήρησαν τις δύο έδρες στο Μπάρνσλεϊ του Γιορκσάιρ, με περίπου 8.000 και 5.000 ψήφους αντίστοιχα, διαψεύδοντας τις προβλέψεις.
Είναι σημαντικό επίσης ότι το Reform UK κατέλαβε τη δεύτερη θέση σε δεκάδες περιπτώσεις, ιδίως σε περιοχές που προηγουμένως υποστήριζαν το Brexit, τοποθετώντας το κόμμα ως διεκδικητή των εδρών των Εργατικών σε μελλοντικές εκλογές σε περίπτωση που ο Στάρμερ αποδειχθεί αντιδημοφιλής.
Η βρετανική πολιτική ζωή έχει γίνει πιο ασταθής
Πριν από πέντε χρόνια, στις τελευταίες εκλογές, γινόταν λόγος για αναδιάταξη της βρετανικής πολιτικής ζωής, καθώς οι Συντηρητικοί, με επικεφαλής τότε τον Μπόρις Τζόνσον, “κέρδισαν” παραδοσιακές περιοχές της εργατικής τάξης Εργατικούς, κυρίως λόγω τις προθυμίας των εκεί ψηφοφόρων να ολοκληρωθεί το Brexit.
Οι Εργατικοί χρειάζονταν ένα μεταπολεμικό ρεκόρ απλώς και μόνο για να επιτύχουν την πλειοψηφία μιας έδρας, αλλά τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το κόμμα κατάφερε κάτι περισσότερο από αυτό, καθώς οι ψηφοφόροι μετακινήθηκαν αποδοκιμάζοντας τις οικονομικές πολιτικές των Συντηρητικών.
Η νίκη του Στάρμερ ερμηνεύεται από πολλούς όχι ως μια μακροπρόθεσμη μετατόπιση των ψηφοφόρων, αλλά μια προσωρινή στροφή αποδοκιμασίας, η οποία πάντως υποδεικνύει πως οι σκληρές εκλογικές τάσεις έχουν αρχίσει να χαλαρώνουν. Οι Βρετανοί είναι πλέον πιο έτοιμοι να παρεκκλίνουν των παραδοσιακών τους προτιμήσεων και να κρίνουν αυστηρά τους πολιτικούς σε περίπτωση που θεωρήσουν ότι εκείνοι απέτυχαν. Μια σαρωτική νίκη σε μια εκλογική αναμέτρηση δεν καθιστά την ήττα στις επόμενες εκλογές αδύνατη.