Τα ελληνικά συστημικά τραπεζικά ιδρύματα προβλέπουν πολύ ικανοποιητικές επιδόσεις στα stress tests, οι οποίες αναμένεται να τις κατατάξουν σε υψηλή θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών. Οι ιδιαίτερα θετικές επιδόσεις των ελληνικών τραπεζών οφείλονται στα σημαντικά κέρδη που έχουν ήδη καταγραφεί από το 2024 και στη μεγάλη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η οποία ελαχιστοποίησε τις προβλέψεις τους.
Η επίσημη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της άσκησης έχει προγραμματιστεί για την 1η Αυγούστου.
Εάν τελικά επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις, δεν αποκλείεται η εποπτική αρχή να μειώσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις ελληνικές τράπεζες, ελευθερώνοντας έτσι κεφάλαια για επενδύσεις ή για διανομή στους μετόχους.
Ωστόσο τα συγκεκριμένα stress tests με στοιχεία από το «μακρινό» πλέον 2024 θα εξάγουν όπως όλα δείχνουν εντελώς αμφιλεγόμενα αποτελέσματα αφού δεν έχουν λάβει υπόψη όλα όσα έχουν επισυμβεί γεωπολιτικά και οικονομικά μέσα στο 2025, χρονιά κατά την οποία η οικονομική ζωή της Ευρώπης αλλάζει ραγδαία.
Ο τραπεζικός τομέας στην ΕΕ συνεχίζει να δείχνει ανθεκτικότητα σε κεφάλαια, ρευστότητα και κερδοφορία, αλλά τα γεωπολιτικά γεγονότα μπορεί να αποτελέσουν σημαντικές προκλήσεις για τον κλάδο.
Η νέα αξιολόγηση των κινδύνων
Τα βασικά ευρήματα από την αξιολόγηση κινδύνων της EBA, ενδεικτικά και για την πορεία της άσκησης που τρέχει, καταγράφουν τα παρακάτω:
• Στο τέλος του 2024, οι τράπεζες διατηρούσαν ισχυρή κεφαλαιακή βάση, ενώ τα κέρδη βρίσκονταν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Η αυξημένη αβεβαιότητα και η μεταβλητότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προκλήσεις για τη βιωσιμότητα αυτών.
• Τα επίπεδα ρευστότητας παρέμειναν σημαντικά και ξεπέρασαν σημαντικά τα ελάχιστα πρότυπα, αν και πιθανοί κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν λόγω αυξημένης μεταβλητότητας.
• Οι πιστωτικοί κίνδυνοι των τραπεζών της ΕΕ/ΕΟΧ θα μπορούσαν να αυξηθούν λόγω της έκθεσής τους σε τομείς που επηρεάζονται από δασμούς ή διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα εξαιτίας γεωπολιτικών γεγονότων.
• Οι λειτουργικοί κίνδυνοι αυξάνονται, ιδιαίτερα σε σχέση με τις κυβερνοαπειλές και την αύξηση των περιστατικών απάτης στον κυβερνοχώρο.
• Τα σχέδια χρηματοδότησης των τραπεζών της ΕΕ/ΕΟΧ δείχνουν να εστιάζουν στην αξιοποίηση της βάσης καταθέσεων και στην έκδοση τίτλων εξασφαλισμένου χρέους προκειμένου να υποστηρίξουν τη μεγάλη ανάπτυξη περιουσιακών στοιχείων.
• Σημαντικό μέρος των εκθέσεων των τραπεζών της ΕΕ/ΕΟΧ ενδέχεται να επηρεαστεί από τόσο μεταβατικούς όσο και φυσικούς κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, αν και υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των διαφόρων τραπεζών και χωρών.
Δραματική αύξηση των δανείων Σταδίου 2 για την Ευρώπη – Μείωση των συγκεκριμένων δανείων για τη χώρα μας
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) δημοσίευσε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα την έκθεση αξιολόγησης κινδύνων.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) στην Ευρώπη αυξήθηκαν στα 375 δισεκατομμύρια ευρώ (365 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023), με το ποσοστό των NPL να αυξάνεται ελαφρώς στο 1,88%.
Όμως αυτό που έχει σημασία για την εξέλιξη της πορεία των τραπεζών είναι τα δάνεια Σταδίου 2 που έφτασαν σε πρωτοφανή για την Ευρώπη επίπεδα (9,7% του συνόλου των δανείων). Αυτό συνέβη γιατί ο χρηματοοικονομικός τομέας στην Ευρώπη χορήγησε σημαντικά δάνεια προς τα νοικοκυριά και καθώς ο πληθωρισμός απομείωσε το εισόδημά τους, τα νοικοκυριά δυσκολεύονται στην αποπληρωμή των δανείων αυτών .
Παρά τη χειροτέρευση των δεικτών ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού, το περιβάλλον χαμηλότερων επιτοκίων και η σταθεροποίηση των αγορών ακινήτων έχουν βελτιώσει τις προοπτικές των τραπεζών, παρά την αυξημένη γεωπολιτική αβεβαιότητα αναφέρει η ΕΒΑ.
Σε ότι αφορά τη χώρα μας, τα δάνεια του Σταδίου 2 μειώθηκαν κατά 12,5%, εκπροσωπούν δε το 7,4% του συνόλου του δανειακού χαρτοφυλακίου στις ελληνικές τράπεζες.
Οι παραπάνω επιδόσεις της χώρας μας είναι σαφώς καλύτερες από εκείνες του λοιπού ευρωπαϊκού οικοδομήματος, πλην όμως πρέπει να αναφερθεί πως οι ελληνικές τράπεζες έχουν αρνητική πιστωτική επέκταση στα ελληνικά νοικοκυριά. Ετσι τα δάνεια του Σταδίου 2 οφείλονται κυρίως σε δάνεια ρυθμισμένα (υπάρχουν πολλά τέτοια από την εποχή της κρίσης), η ρύθμιση των οποίων έχει χαλάσει.
Μια σύγκριση με τη Γερμανία είναι σημαντική. Στη Γερμανία λοιπόν τα δάνεια του Σταδίου 2 παρουσιάζουν άνοδο 44% και αντιπροσωπεύουν το 15,9% του δανειακού χαρτοφυλακίου της χώρας.
Τι αξιολογούν τα stress tests
Τα stress tests αυτά αξιολογούν τις τράπεζες και ζητούν από αυτές να ενισχύουν ή όχι τα εποπτικά τους κεφάλαια ενώ εν τέλει διαμορφώνουν και την εποπτική άποψη για μια σειρά από θέματα προληπτικής λειτουργίας των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Την τελευταία 10ετία ο χρόνος υπήρξε εξαιρετικά πυκνός σε εξελίξεις που αφορούσαν τα πιστωτικά ιδρύματα δρομολογώντας ραγδαίες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας τους.
Η χρηματοοικονομική κρίση, η πανδημία, ο πληθωρισμός άλλαξαν το τοπίο στην λειτουργία των τραπεζών. Και μπορεί η εποπτεία στην Ευρώπη να επαίρεται πως τα έχει καταφέρει καλά, κάτι που ισχύει αν σκεφτεί κανείς την σχετικά πρόσφατη τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ, δεν είναι βέβαιο ωστόσο πως η προσαρμογή της εποπτείας στα νέα δεδομένα γίνεται στους χρόνους που πρέπει.
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις και το κλίμα μπορεί να μεταβάλουν πλήρως το τοπίο αναφέρουν πηγές με γνώση του θέματος.
Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίον οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (EBA, EIOPA και ESMA – οι ESAs) έθεσαν σε διαβούλευση σχετικά με το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών τους για το ESG stress testing. Οι αντοχές του χρηματοοικονομικού τομέα θα ενταχθεί στην κανονική άσκηση αντοχής που θα τρέξει το 2027 με στοιχεία του 2026.
Με βάση λοιπόν όλον τον παραπάνω προβληματισμό και παρά το γεγονός πως οι ελληνικές τράπεζες θα επιτύχουν σταθερά στα stress tests που διεξάγονται είναι αν τελικά χωρίς τραπεζική ενοποίηση και με εξελίξεις πολύ διαφορετικά από εκείνες που αναμένονταν, οι αρχές θα επιτρέψουν μια απελευθέρωση κεφαλαιακών πόρων ή θα κρατήσουν τα εποπτικά κεφάλαια στο ύψος τους ασχέτως αποτελεσμάτων του test.
