Τις ανησυχίες για τη διαπλοκή πλούτου και πολιτικής και τις διευρυνόμενες οικονομικές ανισότητες αποκαλύπτει νέα διεθνής έρευνα του Pew Research Center. Μαρτυρά δε μία εντεινόμενη απαισιοδοξία για τα όσα θα έχουν να αντιμετωπίσουν οι νεότερες γενιές.
Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν πολίτες από 36 χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, αποτυπώνει ευρεία ανησυχία για τις εισοδηματικές ανισότητες. Όταν ερωτώνται οι συμμετέχοντες τι οδηγεί αυτές τις ανισότητες, οι περισσότεροι επισημαίνουν τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρηματικών συμφερόντων και πολιτικής.
Τα βασικά συμπεράσματα
- Κατά μέσο όρο το 54% των ενηλίκων από τις 36 χώρες, που συμμετείχαν στην έρευνα, λέει ότι το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών είναι ένα «πολύ μεγάλο πρόβλημα» στη χώρα τους. Ένα επιπλέον 30% το προσδιορίζει ως «μέτρια μεγάλο πρόβλημα».
- Κατά μέσο όρο το 60% πιστεύει ότι οι πλούσιοι άνθρωποι που έχουν υπερβολική πολιτική επιρροή συμβάλλουν στην όξυνση των οικονομικών ανισοτήτων. Από τους έξι παράγοντες που τέθηκαν από την έρευνα, αυτός είχε τη μεγαλύτερη απήχηση στους ερωτηθέντες, καθώς βρέθηκε στην κορυφή της λίστας σε 31 από τις 36 χώρες.
- Η έρευνα διαπιστώνει επίσης βαθιές παγκόσμιες ανησυχίες για το οικονομικό μέλλον και έντονη επιθυμία για οικονομική μεταρρύθμιση.
- Κατά μέσο όρο το 57% των ενηλίκων εκτιμούν ότι τα παιδιά τους θα είναι σε χειρότερη οικονομική θέση από τους γονείς τους όταν μεγαλώσουν. Μόνο ένα 34% πιστεύει ότι θα είναι σε καλύτερη θέση.
Δυσοίωνες οι εκτιμήσεις για το μέλλον
Οι προβλέψεις των συμμετεχόντων για τις επόμενες γενιές είναι άκρως απαισιόδοξες. Κατά μέσο όρο το 56% βλέπει τα παιδιά να έχουν χειρότερη οικονομική μοίρα από τους γονείς. Για να αλλάξει αυτό, απαιτείται, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, αλλαγή του οικονομικού μοντέλου. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι την απαισιόδοξη άποψη για το οικονομικό μέλλον συμμερίζονται τόσο οι νέοι όσο και οι μεγαλύτεροι ενήλικες, ενώ δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές στα ποσοστά ανάμεσα σε άτομα υψηλότερου και χαμηλότερου εισοδήματος.
- Σε 15 από τις 31 χώρες όπου υπάρχουν διαθέσιμες τάσεις, το ποσοστό του κοινού που πιστεύει ότι τα παιδιά θα είναι σε χειρότερη οικονομική θέση από τους γονείς τους είναι σήμερα υψηλότερο από ό,τι στις προπανδημικές έρευνες.
- Υπάρχει ευρεία υποστήριξη για την αλλαγή του οικονομικού συστήματος στις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Σε όλα τα κράτη εκτός από τρία (Σιγκαπούρη, Ολλανδία και Σουηδία), ποσοστό άνω του 50% (μέσος όρος στο 52%) δήλωσαν ότι το οικονομικό τους σύστημα χρειάζεται μεγάλες αλλαγές. Ένα επιπλέον 20% τόνισε ότι απαιτεί πλήρη μεταρρύθμιση.
Βαριά σύννεφα σε Ελλάδα – Ευρώπη
Στις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, περισσότεροι από τους μισούς ενήλικες βλέπουν το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών ως κορυφαίο πρόβλημα. Εξαιρετικά υψηλά είναι σε αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και τη δική μας, τα ποσοστά απαισιοδοξίας για το οικονομικό μέλλον της επόμενης γενιάς. Στην Ελλάδα πάνω από 7 στους 10 περιμένουν χειρότερη οικονομική μοίρα για τα παιδιά τους. Το ποσοστό σε Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Βρετανία προσεγγίζει το 80%. Αντίστοιχα υψηλό θα πρέπει να πούμε ότι είναι σε ΗΠΑ και Καναδά.
Στην Ασία – στον αναδυόμενο δηλαδή κόσμο – υπάρχουν προσδοκίες για καλύτερες ημέρες, ενώ στη Λατινική Αμερική οι εκτιμήσεις είναι μοιρασμένες.
Αντιλήψεις για τις ανισότητες και τις διακρίσεις
Σε όλες σχεδόν τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα ένα πολύ υψηλό ποσοστό πιστεύει ότι και οι 6 παράγοντες που τέθηκαν από το Pew συμβάλλουν στο άνοιγμα της ψαλίδας.
- Οι ανεπάρκειες του εκπαιδευτικού συστήματος επιλέγονται κατά μέσο όρο από το 48%. Στη Σρι Λάνκα και η Τουρκία αυτός είναι ο κορυφαίος παράγοντας ανισοτήτων.
- Περίπου τέσσερις στους δέκα δήλωσαν ότι ορισμένοι άνθρωποι που γεννιούνται με περισσότερες ευκαιρίες από άλλους (40%) και μερικοί άνθρωποι που εργάζονται σκληρότερα από άλλους (39%) είναι παράγοντες που συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική ανισότητα.
- Λιγότεροι επισημαίνουν τον αντίκτυπο των ρομπότ και των υπολογιστών που κάνουν τη δουλειά που έκαναν προηγουμένως οι άνθρωποι (31%) ή τις διακρίσεις σε βάρος των φυλετικών ή εθνοτικών μειονοτήτων (29%).
- Οι Βραζιλιάνοι είναι ιδιαίτερα πιθανό να πουν ότι οι φυλετικές ή εθνοτικές διακρίσεις συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομική ανισότητα.
Αλλά υπάρχει ανησυχία και για άλλες μορφές ανισότητας και διακρίσεων.
- Περίπου τα δύο τρίτα λένε ότι οι διακρίσεις σε βάρος των ανθρώπων με βάση τη φυλή ή την εθνικότητά τους είναι ένα αρκετά ή πολύ μεγάλο πρόβλημα, ενώ περίπου έξι στους δέκα εκτιμούν το ίδιο για την ανισότητα των φύλων.
- Και περισσότεροι από τους μισούς περιγράφουν τις διακρίσεις σε βάρος των ανθρώπων με βάση τη θρησκεία τους ως μεγάλο πρόβλημα.
Οι ανησυχίες για αυτά τα ζητήματα συχνά συνδέονται με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, το υπόβαθρο και τις εμπειρίες των ερωτηθέντων. Για παράδειγμα, σε ορισμένα έθνη, τα άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα ανησυχούν πολύ περισσότερο για τις οικονομικές ανισότητες.
Οι φυλετικές και εθνοτικές μειονότητες ανησυχούν περισσότερο για τις φυλετικές και εθνοτικές διακρίσεις.
Οι γυναίκες ανησυχούν περισσότερο για την ανισότητα των φύλων. Και τα άτομα που δίνουν προτεραιότητα στη θρησκεία είναι πιο πιθανό να δουν τις θρησκευτικές διακρίσεις ως πολύ μεγάλο πρόβλημα.
