Βαθαίνει η δυσαρέσκεια μέσα στην κοινωνία με τη διάχυτη αίσθηση μιας κρίσης θεσμών να έρχεται να προστεθεί στη δυσαρέσκεια για την κρίση κόστους ζωής και την εντεινόμενη οικονομική ανασφάλεια των νοικοκυριών. Αυτό δείχνει η δημοσκόπηση της Metron Analysis που παρουσιάστηκε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του MEGA την Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2025.
Η δυσαρέσκεια αυτή αποτυπώνεται στην υποχώρηση τόσο της δημοτικότητας του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και της κυβέρνησης, στην επιδείνωση των οικονομικών προσδοκιών των ερωτωμένων αλλά και στην εμπεδωμένη, όπως φαίνεται, πεποίθηση ότι υπήρξε απόπειρα συγκάλυψης σε σχέση με τη διερεύνηση της τραγωδίας των Τεμπών.
Την ίδια στιγμή, όμως, η δημοσκόπηση δείχνει ότι δεν είναι οι βασικοί σχηματισμοί της αντιπολίτευσης, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτοί που ενισχύονται, καθώς ιδίως η αξιωματική αντιπολίτευση δείχνει να μην κατορθώνει να καταγράψει πολιτική δυναμική, αφού καταγράφεται υποχώρηση τόσο ως προς την πρόθεση και εκτίμηση ψήφου όσο και ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Ειδικότερα τα βασικά σημεία της δημοσκόπησης είναι τα ακόλουθα:
Εντείνεται η κοινωνική δυσαρέσκεια
Το κλίμα δυσαρέσκειας καταγράφεται στις απαντήσεις ως προς το εάν η χώρα κινείται προς τη σωστή ή τη λάθος κατεύθυνση, όπου οι απαντήσεις «προς τη λάθος» ανεβαίνουν στο 68%, ενώ οι απαντήσεις «προς τη σωστή» υποχωρούν στο 26%.
Αυτό μεταφράζεται και σε μια επιδείνωση του υποκειμενικού βιώματος, καθώς αυξάνονται οι απαντήσεις ότι βρίσκονται σε χειρότερη θέση σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν, που τώρα φτάνουν το 45%, με το 40% να αναφέρει ότι είναι στην ίδια κατάσταση και μόνο το 15% να θεωρεί ότι βρίσκεται σε καλύτερη θέση.
Η κρίση θεσμών, η διαφθορά και ανεπάρκεια της κυβέρνησης προστίθενται στην ακρίβεια
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μέτρηση που κάνει η δημοσκόπηση των προβλημάτων που αναφέρουν οι πολίτες αυθόρμητα ως σημαντικότερα. Και γιατί πλάι στην ακρίβεια (27%) και την οικονομία (21%), δύο απαντήσεις που σε μεγάλο βαθμό αντανακλούν την κρίση κόστους ζωής, έχουμε την κρίση θεσμών (12%), τη διαφθορά (6%) και την ανασφάλεια / ανεπάρκεια κυβέρνησης (5%).
Ως αποτέλεσμα ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης, δηλαδή ο μέσος όρος του ισοζυγίου της αξιολόγησης της σημερινής οικονομικής κατάστασης της χώρας (θετικά-αρνητικά) και του ισοζυγίου της πρόβλεψης για την οικονομία (θα καλυτερέψει – θα χειροτερέψει) παραμένει αρνητικός, στο -42.
«Κόκκινη κάρτα» σε κυβέρνηση, Πρωθυπουργό αλλά και αξιωματική αντιπολίτευση
Η δημοσκόπηση αποτυπώνει ένα έντονο κλίμα αποδοκιμασίας της κυβέρνησης και του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη, πράγμα που συνάδει και με το συνολικότερο κλίμα δυσαρέσκειας για την οικονομία, αλλά και τους χειρισμούς στα Τέμπη.
Όμως, την ίδια στιγμή καταγράφεται αποδοκιμασία και της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του Νίκου Ανδρουλάκη, πράγμα που σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή η αντιπολίτευση δεν κατορθώνει να μεταφράσει τη δυσαρέσκεια σε κοινωνική δυναμική.
Οι αρνητικές γνώμες για την κυβέρνηση ανεβαίνουν στο 68% και οι θετικές υποχωρούν στο 24%, το χαμηλότερο σημείο των τελευταίων μηνών. Με την εξαίρεση όσων αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι και κεντροδεξιοί, σε όλους τους άλλους αυτοπροσδιορισμούς έχουμε υποχώρηση των θετικών γνωμών, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι οι θετικές γνώμες σε όσους αυτοπροσδιορίζονται ως δεξιοί υποχωρούν από το 47% στο 37%.
Αυτό μεταφράζεται και σε αποδοκιμασία και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, που βλέπει τις αρνητικές γνώμες να φτάνουν το 67%, το υψηλότερο των τελευταίων μηνών, και τις θετικές να υποχωρούν στο 28%, το χαμηλότερο των τελευταίων μηνών. Οι θετικές γνώμες υποχωρούν κυρίως σε δύο πολιτικούς αυτοπροσδιορισμούς: στους κεντροαριστερούς και σε όσους δηλώνουν δεξιοί.
Αντίστοιχα, σε σχέση με την αξιωματική αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ, έχουμε μια αρνητική αποτίμηση. Οι αρνητικές γνώμες φτάνουν το 75% (67% τον περασμένο μήνα και 58% τον Δεκέμβριο) και οι θετικές γνώμες από 28% τον Δεκέμβριο και 20% τον Ιανουάριο, υποχωρούν στο 14%), με ιδιαίτερη υποχώρηση τους κεντροαριστερούς και κεντρώους ψηφοφόρους.
Όμως, πέρα από την αποδοκιμασία της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στη δημοσκόπηση έχουμε μια αρνητική αξιολόγηση και του Νίκου Ανδρουλάκη, ως αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καθώς οι αρνητικές γνώμες αυξάνονται στο 72% από 64% τον Ιανουάριο και 57% τον Δεκέμβριο, την ώρα που οι θετικές γνώμες υποχώρησαν από το 29% τον Δεκέμβριο και 24% τον Ιανουάριο, σε 18% τον Φεβρουάριο. Η μεγαλύτερη υποχώρηση των θετικών γνωμών καταγράφεται στον ευρύτερο χώρο του Κέντρου (κεντροαριστεροί, κεντρώοι και κεντροδεξιοί).
Ανοιχτή πληγή τα Τέμπη για την κοινωνία – εμπεδωμένη πεποίθηση για κυβερνητική συγκάλυψη
Η δημοσκόπηση δείχνει ότι τα Τέμπη παραμένουν μια ανεπούλωτη πληγή στη συνείδηση της κοινωνίας και βασική παράμετρος μιας δυσπιστίας απέναντι στη λειτουργία των θεσμών.
Έτσι το 71% πιστεύει ότι υπάρχει κυβερνητική προσπάθεια για συγκάλυψη των ευθυνών και μόνο το 26% θεωρεί ότι η Δικαιοσύνη λειτουργεί και θα αποδώσει τις ευθύνες όπου υπάρχουν. Η μικρή ενίσχυση της εμπιστοσύνης σε σχέση με τον ιδιαίτερα φορτισμένο ως προς το θέμα αυτό Ιανουάριο δεν δείχνει να αλλάζει τη γενική εικόνα.
Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι η κυβέρνηση αμφισβητείται ως προς το συγκεκριμένο θέμα από όλο σχεδόν το πολιτικό φάσμα των ψηφοφόρων. συμπεριλαμβανομένων όσων δηλώνουν δεξιοί. Μόνο σε όσους αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροδεξιοί – τον σκληρό πυρήνα του εκλογικού ακροατηρίου της Νέας Δημοκρατίας – βλέπουμε να είναι πλειοψηφική η εμπιστοσύνη στην αποτελεσματική λειτουργία της Δικαιοσύνης.
Υποχώρησε η δημοφιλία του ΠτΔ κ. Κωνσταντίνου Τασούλα – θετική αποδοχή του νέου ΠτΒ Νικήτα Κακλαμάνη
Η αναγγελία της υποψηφιότητας και η εκλογή του Κωνσταντίνου Τασούλα ως Προέδρου της Δημοκρατίας μάλλον δεν ευνόησαν τη δημοφιλία του, καθώς οι αρνητικές γνώμες αυξήθηκαν στο 56% και οι θετικές γνώμες υποχώρησαν στο 27%. Αντιθέτως, φαίνεται ότι ο νέος Πρόεδρος της Βουλής, Νικήτας Κακλαμάνης έχει μια αρκετά θετική αποδοχή, καθώς έχει 50% θετικές γνώμες και 38% αρνητικές.
Η Δημοτικότητα των πολιτικών αρχηγών
Ως προς τη δημοτικότητα των πολιτικών αρχηγών (θετικές / μάλλον θετικές γνώμες), έχουμε και εδώ την υποχώρηση της δημοτικότητας του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά και του Νίκου Ανδρουλάκη, την ώρα που η Ζ. Κωνσταντοπούλου και ο Δ. Κουτσούμπας δείχνουν να έχουν τις περισσότερες θετικές γνώμες.
Πρωτιά του «Κανένα» για την πρωθυπουργία
Όπως έχει καταγραφεί σε αρκετές πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ο «Κανένας» παραμένει η βασική επιλογή ως προς την καταλληλότητα για τη θέση του πρωθυπουργού με 36%. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει 29%, των ωρα που οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί, ακόμη και αυτοί που καταγράφουν υψηλή δημοτικότητα, δεν καταγράφουν αντίστοιχη προτίμηση για τη θέση του πρωθυπουργού.
Πώς διαμορφώνονται οι κομματικοί συσχετισμοί
Ως προς την πρόθεση ψήφου, η δημοσκόπηση δείχνει ότι η Νέα Δημοκρατία υποχωρεί από το 22,9%, στο 22,3% σε σχέση με τον περασμένο μήνα. Το ΠΑΣΟΚ υποχωρεί από το 13,7% στο 11,3%, κάτι που αντανακλά και την αρνητική αποτίμηση που φαίνεται ότι κάνουν οι πολίτες, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ υποχωρεί από το 6,4% στο 5,9% κάτι που επίσης αντανακλά μια σχετική αδυναμία κατοχύρωσης πολιτικού χώρου.
Αντιθέτως, το ΚΚΕ έχει άνοδο στο 6,7%, η Ελληνική Λύση στο 7,9%, η Πλεύση Ελευθερίας στο 6,9%, ενώ υποχωρούν η Νίκη και η Φωνή της Λογικής.
Το Κίνημα Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη δεν κατορθώνει να αποκτήσει μια δυναμική που θα του επέτρεπε να περάσει το φράγμα του 3%. ΜέΡΑ25 και Νέα Αριστερά εξακολουθούν να μην μπορούν να αποκτήσουν δυναμική για πάνω από 3%. Άνοδο καταγράφει και η αδιευκρίνιστη ψήφος, τους αναποφάσιστους να ανεβαίνουν στο 8,1%.
Ως προς τη συσπείρωση των ψηφοφόρων, η ΝΔ εξακολουθεί να έχει σχετική υψηλή συσπείρωση (79%) όμως έχει διαρροές προς το ΠΑΣΟΚ, την Ελληνική Λύση και τη Φωνή της Λογικής. Το ΠΑΣΟΚ έχει χαμηλότερη συσπείρωση (72,2%) με απώλειες προς τη ΝΔ, την Πλεύση Ελευθερίας και την Ελληνική Λύση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, μετά και την κρίση και δύο διασπάσεις έχει προφανώς χαμηλή συσπείρωση (36,1%) με απώλειες πλέον προς το ΠΑΣΟΚ, την Πλεύση Ελευθερίας και το Κίνημα Δημοκρατίας.
Ως προς το πώς κατανέμεται η πρόθεση ψήφου στην κλίμακα αριστερά – δεξιά το ΠΑΣΟΚ έχει την πιο ισχυρή παρουσία του στους κεντροαριστερούς και δείχνει να χάνει τους κεντρώους από τη ΝΔ. Η κυβερνητική παράταξη έχει την πιο ισχυρή παρουσία στους κεντροδεξιούς, που είναι το θεμέλιο της κομματικής βάσης της, την ώρα η απήχησή της στην κεντροδεξιά είναι χαμηλότερη.
Εκτίμηση ψήφου σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Μetron Analysis
Με βάση αυτά τα δεδομένα, η εκτίμηση της δημοσκόπησης είναι ότι η Νέα Δημοκρατία εξακολουθεί να υποχωρεί κάτω του «ψυχολογικού» ορίου του 30% και πολύ μακριά από οποιοαδήποτε ενδεχόμενο αυτοδυναμίας. «Αριστερά του Κέντρου» η εκτίμηση είναι για υποχώρηση τόσο του ΠΑΣΟΚ (-2,8% στο 14,6%) και του ΣΥΡΙΖΑ (7,6% από το 8,1%), στοιχείο που αποτυπώνει και μια κρίση αντιπολιτευτικής στρατηγικής. Αντιθέτως το ΚΚΕ έχει ανοδική εκτίμηση στο 9,1%, η Ελληνική Λύση στο 10,3%, η Πλεύση Ελευθερία στο 8,9%, ενώ η Φωνή της Λογικής, ο μόνος σχηματισμός της ακροδεξιάς που έχει συμπαραταχθεί με την κυβέρνηση στο θέμα των Τεμπών ως ένα βαθμό υποχωρεί στο 4,8%. Οριακά, εκτιμά η δημοσκόπηση ότι θα μπορούσαν να μπουν στη Βουλή η Νέα Αριστερά και το Κίνημα Δημοκρατίας. Αντιθέτως, η Νίκη δείχνει να μένει έξω.
Όλα αυτά αποτυπώνουν ότι η κυβέρνηση της ΝΔ πατάει πάνω σε μια συμπαγή μεν μειοψηφική δε εκλογική βάση, έχοντας σημαντικές απώλειες, μέσα σε ένα τοπίο αρκετά κατακερματισμένο. Ως προς την «αριστερά του Κέντρου» αντιπολίτευση που αναφέρεται σε μια δυνητική «προοδευτική διακυβέρνηση» το άθροισμα – που θα προϋπέθετε υπέρβαση σημεριών διαιρετικών γραμμών – επίσης αυτή τη στιγμή δεν φτιάχνει μια δυναμική αυτοδυναμίας, την ώρα που διατηρείται ισχυρό το άθροισμα των ακροδεξιών δυνάμεων και βεβαίως η αποτύωση ενός μέρους της αντιπολιτευτικής ψήφου ως στήριξη του ΚΚΕ και της Πλεύσης Ελευθερίας. Κοντολογίας, ένα πολιτικό σκηνικό ακόμη ρευστό, όπου η κυβέρνηση έχει ένα εντεινόμενο πρόβλημα νομιμοποίησης, καθώς η κοινοβουλευτική της πλειοψηφία δεν αντανακλά έναν αντίστοιχο συσχετισμό στην κοινωνία, την ώρα που δεν αναδεικνύεται ένας πόλος με σαφές περίγραμμα που θα μπορούσε να διεκδικήσει να είναι εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης.
Μεγάλο μέρος της κοινωνίας αισθάνεται «έξω απο το κάστρο»
Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε όλο αυτό το κλίμα καταγράφεται για άλλη μια φορά ότι ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, για την ακρίβεια πάνω από το μισό (που περιλαμβάνει τους αγρότες, τους εργάτες και μεγάλο μέρος των μικρομεσαίων), αισθάνεται ότι είναι «έξω από το κάστρο», άρα σε μια συνθήκη βαθύτερης ανασφάλειας και επισφάλειας. Κάτι που δείχνει ότι η δυσαρέσκεια και η οργή δεν αποτελούν θυμικές αντιδράσεις αλλά αντανάκλαση μιας βαθύτερης αδυναμίας να εκπροσωπηθούν αυτά τα κοινωνικά κομμάτια, να νιώσουν ότι η σημερινή συνθήκη όντως τα συμπεριλαμβάνει.
Οργή που αναζητά διέξοδο – πολιτικό σύστημα που δεν αντιστοιχεί στις προσδοκίες της κοινωνίας
Όλα αποτυπώνουν τη σημερινή κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας. Με το τραύμα των Τεμπών αλλά και τη δυσαρέσκεια για το κόστος ζωής να βαθαίνει ένα ρήγμα απέναντι συνολικότερα στο πολιτικό σύστημα και όχι μόνο την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να αποτυπώνεται και στις δημοσκοπικές επιδόσεις της αντιπολίτευσης. Και με τους πολιτικούς συσχετισμούς να αποτυπώνουν μια συνθήκη μετάβασης και ρευστότητας, που την ίδια στιγμή που δεν επιτρέπουν στην κυβέρνηση να κυβερνά με την αίσθηση ότι εκπροσωπεί μια πλειοψηφική δυναμική δεν επιτρέπουν και στην αντιπολίτευση εύκολα να πει «ήρθε η δική μου ώρα».
