Με περισσότερες ηλεκτρονικές υπηρεσίες προσπαθεί η ηγεσία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης να «γιατρέψει» τις δυσλειτουργίες στο Κτηματολόγιο.
Μείζον πρόβλημα με αποτέλεσμα την ταλαιπωρία των πολιτών και την καθυστέρηση επενδύσεων, όταν είναι αναγκαία πράξη σχετική με ακίνητα, αποτελεί η καθυστέρηση στις μεταβιβάσεις – μεταγραφές. Έχει δημιουργηθεί γιατί δεν έγινε εγκαίρως η εξασφάλιση του αναγκαίου προσωπικού για να λειτουργήσουν τα Κτηματολογικά Γραφεία κατά τη μετάβαση από τα υποθηκοφυλακεία. Τα μεγαλύτερα προβλήματα έχουν σημειωθεί στα ΚΓ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Τα 390 υποθηκοφυλακεία μετατρέπονται σε 17 κεντρικά Κτηματολογικά Γραφεία (σήμερα λειτουργούν τα 14) και σε 75 υποκαταστήματα τους (σε λειτουργία σήμερα τα 54). Η οριστική κατάργηση των υποθηκοφυλακείων προγραμματίζεται για την 1η Ιανουαρίου 2024.
Όπως σημείωσε χθες σε σχετική ενημέρωση του Τύπου ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, ο βασικός λόγος των καθυστερήσεων που έχουν ως αποτέλεσμα να έχουν συσσωρευτεί στα Κτηματολογικά Γραφεία περίπου 150.000 εκκρεμείς αιτήσεις είναι ο νομικός έλεγχος των πράξεων.
Εκκρεμότητες υπάρχουν και στα υποθηκοφυλακεία ωστόσο αυτή τη στιγμή το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, υπεύθυνο για το Κτηματολόγιο, δεν γνωρίζει πόσες είναι (η αρμοδιότητα για τα υποθηκοφυλακεία ανήκει στο υπουργείο Δικαιοσύνης). Εκτιμάται πάντως ότι και αυτές θα είναι αρκετές χιλιάδες.
Για να επιλυθεί το πρόβλημα το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης κατασκευάζει ψηφιακή πλατφόρμα (θα είναι έτοιμη στις 15 Οκτωβρίου) μέσω της οποίας οι πιστοποιημένοι δικηγόροι, μέλη των κατά τόπους δικηγορικών συλλόγων, θα πραγματοποιούν εξ αποστάσεως το νομικό έλεγχο των πράξεων και θα εισηγούνται σχετικά στους προϊσταμένους των Κτηματολογικών Γραφείων. Με τον τρόπο αυτό θα έχουν τη δυνατότητα να εξετάζουν περισσότερες πράξεις ώστε να μειωθούν οι εκκρεμότητες. Επίσης θα αυξηθεί η αμοιβή των δικηγόρων για τον έλεγχο των πράξεων.
Μένει να δούμε ποια θα είναι η ανταπόκριση των δικηγόρων και πόσο γρήγορα μπορεί να αποδώσει η προαναφερόμενη πλατφόρμα. Στην παρούσα φάση δεν υφίσταται εκτίμηση για το πόσο χρονικό διάστημα είναι αναγκαίο για να μηδενιστούν οι εκκρεμότητες.
Η βασικότερη ωστόσο μεταρρύθμιση είναι ο αποκαλούμενος ψηφιακός φάκελος μεταβίβασης (όλες οι διαδικασίες ψηφιακά μέσω διαλειτουργικοτήτων) και το ψηφιακό συμβόλαιο. Πρόθεση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι να τεθούν σε εφαρμογή από τις αρχές του 2024. Θα αφορούν τις μεταβιβάσεις ακινήτων που έχουν μπει στο Κτηματολόγιο.
Πρόκειται για μια μεγάλη μεταρρύθμιση που σε αυτή τη φάση συναντά αντιδράσεις από τους συμβολαιογράφους. Οι τελευταίοι επισημαίνουν διάφορα τεχνικά ζητήματα, ενώ τονίζουν ότι δεν πρέπει να χαθεί η εκ του σύνεγγυς επαφή με τους συναλλασσόμενους (πωλητή και αγοραστή) προκειμένου να διαπιστώνεται η δικαιοπρακτική ικανότητα, ειδικά του πωλητή.
Στις προθέσεις του υπουργείου είναι επίσης η απλοποίηση της τιμολόγησης του κόστους της μεταβίβασης, κάτι που απαιτεί νομοθετική παρέμβαση.
Αναφορικά με την κτηματογράφηση και την πλήρη λειτουργία του Κτηματολογίου, ο κ. Κυρανάκης επανέλαβε χθες ότι στόχος είναι να το Κτηματολόγιο να λειτουργεί πλήρως το 2025. Σήμερα το Κτηματολόγιο είναι ολοκληρωμένο για το 39% των δικαιωμάτων, 35% είναι σε ανάρτηση και 25% σε συλλογή.
Η συλλογή των δηλώσεων σε επίπεδο χώρας έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό, με ποσοστά συμμετοχής περίπου 85%. Εξαίρεση αποτελούν τμήματα της Κρήτης με τμήμα των πολιτών να εμφανίζονται διατακτικοί να δηλώσουν τα ακίνητά τους στο Κτηματολόγιο. Τα ποσοστά συλλογής για το Ρέθυμνο είναι 33,8%, στα Χανιά 38,9%, στο Βόρειο Ηράκλειο 28,3%. Χαμηλό είναι το ποσοστό συλλογής και στις Κυκλάδες (61,3%).
Για την επιτάχυνση της κτηματογράφησης σχεδιάζονται μέτρα όπως η σύνδεση της με τις αγροτικές επιδοτήσεις (για να μπορούν να τις πάρουν οι αγρότες θα πρέπει να έχουν αριθμό κτηματολογίου για τα ακίνητα που αφορούν οι επιδοτήσεις).