Θριαμβευτική είναι η επάνοδος των ελληνικών τραπεζών σε κατηγορίες επενδυτικής βαθμίδας, καθώς επιστρέφουν ουσιαστικά σε καθεστώς προνομίων που είχαν ξεχάσει εξαιτίας της πολυετούς κρίσης. Προνόμιο είναι η απόλυτη πρόσβαση στη ρευστότητα, το φθηνότερο χρήμα και η ασφάλεια των καταθέσεων.
Πρόκειται για μία δικαιολογημένη, πλην μεγάλη επιτυχία, αν αναλογιστούμε σε ποια κατάσταση βρέθηκαν οι ελληνικές τράπεζες, τα μόνιμα ελλιπή τους κεφάλια πριν μερικά χρόνια και τις ανακεφαλαιοποιήσεις, τις αναγκαστικές κρατικοποιήσεις και τα capital controls. Ήταν σε κατάσταση χειρότερη από το δημόσιο οι τράπεζες και η οικονομία δεν μπορούσε να λειτουργήσει καθώς δεν είχαν ρευστότητα, δεν μπορούσαν να δανειστούν και ήταν φορτωμένες με κόκκινα δάνεια που ξεπερνούσαν τότε τα υγιή και εξυπηρετούμενα δάνεια συνολικά!
Η επαναφορά τώρα των συστημικών τραπεζών σε κατηγορίες επενδυτικής βαθμίδας, σημαίνει ευκολότερη πρόσβαση σε ρευστότητα και τραπεζικό δανεισμό, μείωση του χρηματοδοτικού κόστους το οποίο έχει ήδη επιτευχθεί, (σχεδόν 3 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο) και θα μειωθεί κι άλλο, αλλά σημαίνει επίσης και την εισροή επενδυτικών κεφαλαίων στις ελληνικές τραπεζικές μετοχές.
Το ενδιαφέρον και εξίσου σημαντικό είναι ότι όλο αυτό συμβαίνει σε μία περίοδο κατά την οποία οι επενδυτές υιοθετούν προληπτικά τώρα, ελαφρώς πιο αμυντικές προσεγγίσεις σε σχέση με το γαλλικό χρέος και τις μεγάλες γαλλικές τράπεζες -τις μεγαλύτερες της Ευρώπης- ως συνέπεια των πολιτικών εξελίξεων. Οι ελληνικές τράπεζες αντίθετα, κινούμενες σε ένα σταθερό μακροοικονομικό περιβάλλον, επιτυγχάνουν, να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους, να μειώσουν τα ΜΕΑ, να αυξήσουν την κερδοφορία τους και να επιτρέψουν μετά από 15 χρόνια στη διανομή μερισμάτων. Βεβαίως, δεν ήταν όλα αυτά απλά κι εύκολα σαν μία βόλτα στο πάρκο.
Οι ελληνικές τράπεζες βρέθηκαν να έχουν ανάγκη ειδικών εργαλείων για να στηριχθούν από την ΕΚΤ. Εργαλεία που έχασαν με τα capital controls. Χρειάστηκε μετά τις ανακεφαλαιοποιήσεις να διαγράψουν κεφάλαια για να τιτλοποιήσουν «κόκκινα δάνεια», να κάνουν αυξήσεις κεφαλαίου η Alpha Bank και η Πειραιώς, για να φθάσουμε σήμερα να γίνεται ένας χορός αναβαθμίσεων που τις έφερε όλες σε επενδυτική βαθμίδα και με προοπτική για περαιτέρω βελτίωση.
Το χρονικό των αναβαθμίσεων
Η πρώτη αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα ήρθε αρχικά από τις Eurobank και Εθνική Τράπεζα, αλλά μόνον για τις καταθέσεις τους, από τον οίκο Moody’s, πέρυσι το Σεπτέμβριο, ενώ ο οίκος δεν έχει ακόμα δώσει την επενδυτική βαθμίδα στο ελληνικό δημόσιο.
Τελικά, πρώτη έκοψε το νήμα η Εθνική Τράπεζα φέτος στις 30 Απριλίου με τον οίκο DBRS που της έδωσε την επενδυτική βαθμίδα (BBB low). Ήταν μία αξιολόγηση αντίστοιχη με του αξιόχρεου του ελληνικού δημοσίου.
Ακολούθησε η Eurobank. Στις 13 Ιουνίου φέτος η Moody’s και πάλι αναβάθμισε τη βασική πιστοληπτική αξιολόγηση (BCA) της Eurobank σε Ba1 από Ba2 ενώ αναβάθμισε την αξιολόγηση των καταθέσεων της ελληνικής τράπεζας σε Baa2/P-2 από Baa3/P-3, κρατώντας όμως σταθερές τις προοπτικές από θετικές για τις μακροπρόθεσμες καταθέσεις. Έκανε όμως την Eurobank, την πρώτη ελληνική τράπεζα που εξασφάλιζε επενδυτική βαθμίδα από έναν από τους τρεις μεγάλους οίκους για το ανεξασφάλιστο χρέος.
Ακολούθως ήταν η σειρά της Alpha Bank και πάλι η Moody’s Ratings, ήταν που έδωσε την επενδυτική βαθμίδα στην Alpha και μάλιστα με θετικές προοπτικές, στις 27 Ιουνίου. Τα ομόλογα υψηλής και μειωμένης εξασφάλισης της Τράπεζας αναβαθμίστηκαν κατά δύο βαθμίδες και η τράπεζα επανήλθε σε επενδυτική βαθμίδα μετά από 14 χρόνια.
Ο οίκος αξιολόγησε τις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες καταθέσεων με Baa3 (από Ba1, αναβαθμίζοντας κατά 2 βαθμίδες). Επίσης, αξιολόγησε το μακροπρόθεσμο χρέους υψηλής εξασφάλισης με Baa3 (από Ba1, +2 βαθμίδες), το χρέος μειωμένης εξασφάλισης Tier 2, σε Ba2 (από B1, +2 βαθμίδες) και τη βασική πιστοληπτική αξιολόγηση (BCA) σε Ba2 (από Ba3, +1 βαθμίδα).
Πρόσφατα στις 4 Ιουλίου ο οίκος Standard & Poor’s αναβάθμισε και τις 4 συστημικές τράπεζες και την ABB. Ο οίκος έφερε με τη σειρά του τις Eurobank και την Εθνική μία βαθμίδα πριν την επενδυτική με βαθμολογία BB+ και έδωσε επιπλέον σε όλες θετικές προοπτικές, προαναγγέλλοντας έτσι με τη σειρά του ότι θα δώσει τουλάχιστον στις δύο πρώτες σύντομα την επενδυτική βαθμίδα.
Η S&P ανέλυε ότι οι τράπεζες ωφελούνται από τη δυναμική που έχει αναπτύξει η ελληνική οικονομία.
Και ήταν η σειρά της Πειραιώς πλέον, την περασμένη Δευτέρα. Η Τράπεζα Πειραιώς αναβαθμίστηκε από τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s Ratings στην επενδυτική βαθμίδα Βaa3 με θετικές προοπτικές.
Ο οίκος Moody’s αναβάθμισε την αξιολόγηση μακροπρόθεσμων καταθέσεων της Πειραιώς σε Baa3 από Ba1, βελτιώνοντας την αξιολόγηση χρέους υψηλής εξασφάλισης κατά δύο βαθμίδες, σε Baa3 από Ba2.
Οι προοπτικές για τις αξιολογήσεις του χρέους υψηλής εξασφάλισης και των μακροπρόθεσμων καταθέσεων της Τράπεζας Πειραιώς παρέμειναν θετικές, άρα και έτοιμες για περαιτέρω αναβαθμίσεις στους επόμενους 12-18 μήνες.
Αλλά η αναβάθμιση που έφερε την Εθνική Τράπεζα ψηλά στην επενδυτική βαθμίδα και μάλιστα υψηλότερα από όλες τις άλλες τράπεζες ήταν αυτή της Moody’s, επίσης την περασμένη Δευτέρα.
Ο οίκος με αξιολόγηση «Baa2» τοποθέτησε την Εθνική Τράπεζα, δύο βαθμίδες μέσα στην υψηλότερη κατηγορία αξιολογήσεων, την κατηγορία investment grade. Το έκανε μάλιστα με διπλή αναβάθμιση. Η Moody’ s δηλαδή, αναβάθμισε το αξιόχρεο των μακροπρόθεσμων μη καλυμμένων ομολόγων της Εθνικής κατά δύο βαθμίδες σε «Baa2» από «Ba1».
Απτά οφέλη με μείωση επιτοκίων
Στην πρόσφατη έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ που δημοσιοποιήθηκε αναφέρεται σχετικά με τα οφέλη των αναβαθμίσεων ότι από την αναβάθμιση του δημοσίου και μόνον από τον οίκο Standard & Poor’s, οι αποδόσεις- επιτόκια των τραπεζικών ομολόγων έχουν ήδη μειωθεί σημαντικά υποχωρώντας σχεδόν 3 ποσοστιαίες μονάδες! Ειδικότερα αναφέρεται:
«Μετά την ανακοίνωση των θετικών προοπτικών από τον οίκο S&P τον Απρίλιο για την κρατική πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδος, ο μέσος όρος των αποδόσεων των τραπεζικών ομολόγων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, σταθμισμένος ως προς την αξία των υποκείμενων ομολόγων, έχει μειωθεί κατά 294 μονάδες βάσης». Δηλαδή μειώθηκε 2,94 ποσοστιαίες μονάδες.
Ακόμη πιο σημαντική εξέλιξη, όμως λέει η ΤτΕ «καθώς μετακυλίεται στα αποτελέσματα χρήσης των τραπεζών είναι η έκδοση νέων ομολόγων από τις ελληνικές τράπεζες με χαμηλότερο κόστος δανεισμού. «Συγκεκριμένα, μετά την αναβάθμιση του Ελληνικού Δημοσίου στην επενδυτική κατηγορία, οι τέσσερις σημαντικές ελληνικές τράπεζες έχουν εκδώσει ομόλογα υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας με μεσοσταθμική απόδοση ύψους 5,5% και διάρκεια 5-6 έτη έως τη λήξη, ενώ πριν από την αναβάθμιση η μεσοσταθμική απόδοση στην έκδοση για ομόλογα υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας και ίδιας διάρκειας από τις ίδιες τράπεζες ήταν 7%.
Ταυτόχρονα, σημειώνεται ότι το επίπεδο των βασικών επιτοκίων είναι υψηλότερο την περίοδο μετά την αναβάθμιση.
Έτσι, επιβεβαιώνονται οι προσδοκίες ότι η πρόσφατη αναβάθμιση της κρατικής πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδος στην επενδυτική κατηγορία θα συμβάλει σημαντικά και θετικά τόσο στην κερδοφορία όσο και στην ανθεκτικότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος».