H παγκόσμια οικονομία εισέρχεται σε επικίνδυνους καιρούς, που δεν έχουν προηγούμενο, καθώς οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή παραμένουν οξυμένες, επισημαίνει ο Daniel Yergin, αντιπρόεδρος της S&P Global.
Από την έναρξη της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου του περασμένου έτους, η αγορά πετρελαίου γνώρισε ελάχιστες διαταραχές, με τις τιμές, όμως, να παραμένουν υπό πίεση, ως αποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγής των ΗΠΑ και της χαμηλής ζήτησης από την Κίνα.
Ωστόσο, αυτό έχει αλλάξει. Οι τιμές του πετρελαίου, την περασμένη εβδομάδα, εκτοξεύτηκαν, λόγω φόβων ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να στοχεύσει την πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, ως αντίποινα για την πυραυλική επίθεση της Τεχεράνης, με τους αναλυτές του κλάδου να κάνουν λόγο για μια πραγματική απειλή για τις προμήθειες.
«Οι Ισραηλινοί δεν έχουν καταλήξει στο τι πρόκειται να κάνουν όσον αφορά το χτύπημα – αυτό είναι υπό συζήτηση», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, την περασμένη εβδομάδα, προσθέτοντας ότι αποθάρρυνε το Ισραήλ από το να πραγματοποιήσει επίθεση σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Πολύ επικύνδυνη στιγμή για τις αγορές
Την περασμένη εβδομάδα, και τα δύο συμβόλαια-«δείκτες αναφοράς» για το πετρέλαιο σημείωσαν τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία τους άνοδο από τον Μάρτιο του 2023. Κατά τη διάρκεια των συναλλαγών στην Ασία, την Τρίτη, το συμβόλαιο του Brent υποχώρησε κατά 1,77% στα 79,50 δολάρια το βαρέλι, ενώ το αμερικανικό West Texas Intermediate διαπραγματεύτηκε 1,83% χαμηλότερα, στα 75,77 δολάρια το βαρέλι.
Ο Yergin δήλωσε στο CNBC ότι αναμένει πως τα ισραηλινά αντίποινα δεν θα είναι απλώς μια επανάληψη του περασμένου Απριλίου, αλλά κάτι «πολύ ισχυρότερο». Υπενθυμίζεται ότι τον Απρίλιο, το Ιράν και το Ισραήλ ήρθαν σε σύγκρουση, αλλά τελικά απέφυγαν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Το Ιράν είχε εκτοξεύσει εκατοντάδες βαλλιστικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη προς το Ισραήλ, ως αντίποινα για την επίθεση σε ιρανική διπλωματική εγκατάσταση στη Συρία.
Όταν ρωτήθηκε εάν η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού δεδομένων των εντάσεων στη Μέση Ανατολή, ο Yergin είπε ότι είναι μια επισφαλής στιγμή για τις αγορές. «Νομίζω ότι είναι μια πολύ επικίνδυνη στιγμή, που δεν έχουμε ξαναδεί», τόνισε.
Επιπλέον, ενώ ο Yergin υποστήριξε ότι δεν είναι βέβαιο το εάν οι Ιρανοί έχουν πυρηνικά όπλα, αυτό εξακολουθεί να «αιωρείται» «στο παρασκήνιο», ιδιαίτερα στη σκέψη των Ισραηλινών.
«Το θέμα είναι ότι οι Ισραηλινοί δεν θα πραγματοποιούσαν επίθεση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις αυτήν τη στιγμή. Όμως, σε μερικούς μήνες από τώρα, σε λίγες εβδομάδες από τώρα, όποτε και αν αποφασιστεί, το Ιράν θα είχε την ικανότητα -όπως πιστεύεται- να απαντήσει με πυρηνικά όπλα, και αυτό αυξάνει το διακύβευμα», είπε, παρομοιάζοντας τη στιγμή αυτή με τον κουβανικό πύραυλο του 1962.
«Το Ισραήλ ανησυχεί πολύ περισσότερο για τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, παρά για τη βιομηχανία πετρελαίου», είπε ο Πάβελ Μολτσάνοφ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας επενδυτικών υπηρεσιών Raymond James. Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει προχωρήσει σε ένα στάδιο όπου, σε περίπου μία εβδομάδα, η χώρα θα μπορούσε να παρέχει αρκετό ουράνιο για πέντε όπλα σχάσης, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Iran Watch, ενός ιστότοπου που διαχειρίζεται το Wisconsin Project on Nuclear Arms Control.
Η προσοχή στα στενά του Ορμούζ
«Το χειρότερο σενάριο θα ήταν κάτι που μπορεί να κάνει το Ιράν από μόνο του, που είναι ο αποκλεισμός των Στενών του Ορμούζ. Επομένως, αυτό δεν σχετίζεται άμεσα με ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές ή πυραύλους».
Το στενό του Ορμούζ, μεταξύ του Ομάν και του Ιράν, είναι ένα κομβικό κανάλι, όπου κινείται καθημερινά περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ. Είναι ένας σημαντικός πλωτός δρόμος που συνδέει τους παραγωγούς αργού στη Μέση Ανατολή με βασικές αγορές σε όλον τον κόσμο.
Η αδυναμία διέλευσης πετρελαιοφόρων πλοίων από το στενό, έστω και προσωρινά, μπορεί να αυξήσει το κόστος αποστολής, να οδηγήσει σε σημαντικές καθυστερήσεις εφοδιασμού και να αυξήσει τις παγκόσμιες τιμές ενέργειας, ενώ στο χειρότερο σενάριο, θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι.