Όταν ρωτήθηκε από το Politico για τη σημασία των εκλογών της Κυριακής στην Τουρκία, ο Χικμέτ Τεκέρ δεν μάσησε τα λόγια του.
“Πρέπει να φύγει”, είπε ο 58χρονος, στεκόμενος στο άδειο κουρείο του, με μια εικόνα της Μέκκας πάνω από τον καθρέφτη και τον αέρα βαρύ από το άρωμα της κολόνιας.
Είναι απολύτως ξεκάθαρο ποιος είναι ο “αυτός”, αλλά αυτές δεν είναι λέξεις που περιμένεις να ακούς πολύ συχνά στην πόλη της Σεβάστειας. Φωλιασμένο στα απόκρημνα υψίπεδα της Μικράς Ασίας, μια πτήση 700 χιλιομέτρων ανατολικά της Κωνσταντινούπολης, η Σεβάστειας είναι παραδοσιακά προπύργιο της συντηρητικής θρησκευτικής υποστήριξης προς τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα του AKΡ.
Αλλά ακόμη και εδώ εμφανίζονται ρωγμές και βοηθούν να εξηγηθεί το γιατί ο Ερντογάν βρίσκεται τώρα στη μάχη της πολιτικής του ζωής. Στα καταστήματα και τα καφέ, σε απόσταση αναπνοής από τους δίδυμους μιναρέδες του 13ου αιώνα που δεσπόζουν στην καρδιά της πόλης, ένας εντυπωσιακός αριθμός ανθρώπων επιμένει ότι, μετά από δύο δεκαετίες στο τιμόνι, ο ισχυρός άνδρας έχει “κάνει αρμένικη βίζιτα” στη χώρα.
Κάτω από αυστηρά μέτρα ασφαλείας – με τυφέκια στις στέγες με κόκκινα πλακάκια της κεντρικής πλατείας και στρατεύματα των ειδικών δυνάμεων να κοιτάζουν από ψηλά παράθυρα με κιάλια για να αναζητήσουν πιθανούς επιτιθέμενους στο πλήθος – ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου πραγματοποίησε μια επίσκεψη στη Σεβάστεια την Πέμπτη. αυτό που γενικά θα είχε θεωρηθεί ως επίσκεψη στον λάκκο των λεόντων.
Σύμφωνα με τα πρότυπα των μαζικών προεκλογικών συγκεντρώσεων της Τουρκίας, αυτή ήταν μια ταπεινή υπόθεση, με μερικές χιλιάδες υποστηρικτές να κυματίζουν την τουρκική σημαία να φωνάζουν “Είστε η ελπίδα μας”. Αλλά είναι σημαντικό το γεγονός ότι ο Κιλιτσντάρογλου υπολόγισε ότι υπήρχαν σημαντικές ψήφοι προς εξασφάλιση στην κεντρική Ανατολία στην τελευταία στροφή πριν από τις εκλογές. Τα πανό στο πλήθος τον χαιρέτησαν ως “Δημοκράτη Παππού μου” και έγραφαν “Ο Κεμάλ μου δεν θα έκλεβε”.
Στην ομιλία του προς το πλήθος, ο Κιλιτσντάρογλου έπαιξε σκληρά με τους οικονομικούς φόβους που ματώνουν την καρδιά των φτωχών, αγροτικών κοινοτήτων γύρω από τη Σεβάστεια, υποσχόμενος ότι περισσότεροι δάσκαλοι και τεχνολόγοι αγροκτημάτων θα σταλούν σε ταλαιπωρημένες αγροτικές πόλεις και χωριά. Η ευρύτερη επαρχία της Σεβάστειας έχει πληθυσμό περίπου 650.000 κατοίκους.
Ο Κιλιτσντάρογλου υποστήριξε ότι η Σεβάστεια αιμορραγούσε, με τους κατοίκους της είτε να κατευθύνονται στο εξωτερικό είτε να μετακομίζουν στις μεγάλες πόλεις της δυτικής Τουρκίας: “Υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι από τη Σεβάστεια στην Κωνσταντινούπολη από ό,τι μένουν εδώ στη Σεβάστεια. Μεταναστεύουν συνεχώς. Αιμορραγεί. Η κυβέρνηση που βρίσκεται στην εξουσία τα θεωρεί δεδομένα”, είπε ο Κιλιτσντάρογλου σε αποκλειστική συνέντευξη στο Politico στο περιθώριο της συγκέντρωσης του στη Σεβάστεια.
“Η κυβέρνηση πιστεύει πως ό,τι και να κάνει, αυτοί οι άνθρωποι θα τους ψηφίσουν. Αλλά σε μια δημοκρατία, η Σεβάστεια πρέπει να τους δώσει ένα μάθημα και να τους ρωτήσει: Γιατί δεν ανταποκριθήκατε, γιατί μείναμε πίσω;”.
Κόλαση πληθωρισμού
Ενώ πολλοί άνθρωποι στη Σεβάστεια παραμένουν σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές του ΑΚΡ, ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός της χώρας και ο φόβος της αυξανόμενης απολυταρχίας και της πολιτικής δίωξης κερδίζουν προσηλυτισμένους στην υπόθεση του Κιλιτσντάρογλου. Άλλοι ψηφοφόροι αλλάζουν την πίστη τους προς τον Κιλιτσντάρογλου καθώς πιστεύουν ότι ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης είναι πιο πιθανό να επαναπατρίσει τον τεράστιο πληθυσμό των Σύριων προσφύγων της Τουρκίας, τον οποίο κατηγορούν ότι μειώνει τους μισθούς.
Η οικονομία είναι αναμφίβολα ο Νο.1 παράγοντας πίσω από την αλλαγή. Ο Τεκέρ ο κουρέας παρατήρησε με απογοήτευση ότι οι άνθρωποι τώρα απλώς ξυρίζονται στο σπίτι αντί να εμπιστεύονται τον εαυτό τους σε μερικές επιδέξιες κινήσεις του ξυραφιού του. Αλλά ο αδελφός του Μπαϊράμ, που στεκόταν με σταυρωμένα χέρια δίπλα στο παράθυρο, τόνισε τους αυξανόμενους φόβους για την κατασταλτική δύναμη της κυβέρνησης. “Υπάρχει 90% πιθανότητα να κερδίσει η αντιπολίτευση, αρκεί να μην την κλέψει η κυβέρνηση – και υπάρχει 80% πιθανότητα να κλέψει”, είπε.
Ένας μάγειρας που υποστήριξε το κόμμα του AKΡ με μαύρη ποδιά από το διπλανό εστιατόριο, ο οποίος κρυφακούει, αποφάσισε ότι δεν τον ενδιέφερε η κατεύθυνση της συζήτησης και επέστρεψε στην κουζίνα του.
Σε ένα κρεοπωλείο εκεί κοντά, η απούλητη προβατίνα του Τατζί Σαμιγελί παρέμειναν σφιχτά τυλιγμένα σε μεμβράνη και παραπονέθηκε ότι η τιμή μιας πρώτης κοπής είχε εκτοξευθεί στις 260 λίρες από 50 λίρες στην τελευταία έκρηξη πληθωρισμού. Χλεύασε την ιδέα ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να στραφούν στα λαχανικά, τα οποία είναι επίσης απαγορευτικά ακριβά, και είπε ότι οι αγοραστές μειώνουν δραματικά το κρέας για να φάνε περισσότερα ζυμαρικά, πατάτες και σούπες. Την Κυριακή θα καταψηφίσει και την κυβέρνηση.
Σε μια άλλη ένδειξη της αστρονομικής έκρηξης του κόστους, ο 48χρονος πωλητής παπουτσιών Σεμπαχατίν εξήγησε ότι το ενοίκιο του είχε μόλις τετραπλασιαστεί και ότι το μηνιαίο εισόδημά του των 8.500 λιρών (398 ευρώ) αντισταθμίστηκε από τα έξοδά του των 10.000 λιρών (468 ευρώ). Είχε επίσης βαθιές ανησυχίες ότι το κόμμα ΑΚΡ, το οποίο κάποτε υποστήριζε, απειλούσε τώρα τις βασικές ελευθερίες και ότι ο κόσμος φοβόταν να μιλήσει.
Όταν ρωτήθηκαν αν η αντιπολίτευση του Κιλιτσντάρογλου θα τα πήγαινε καλύτερα, τόσο ο Σεμπαχατίν όσο και ο Τεκέρ χρησιμοποίησαν την ίδια φράση παραίτησης: “Ας το δοκιμάσουμε”.
Το γήπεδο του Ερντογάν
Ωστόσο, κανείς στο κουρείο, το κρεοπωλείο ή το τσαγκάρικο δεν πίστευε πραγματικά ότι το AKΡ είχε σοβαρό πρόβλημα στη Σεβάστεια. Ο βασικός παράγοντας για τον Κιλιτσντάρογλου σε μια εκλογική αναμέτρηση στην οποία κάθε ψήφος θα μετρήσει, ωστόσο, είναι το πόσοι από τους πολύ σημαντικούς ψηφοφόρους μπορεί αλλάξουν στρατόπεδο.
Απλώς ρίχνοντας μια ματιά στους δρόμους της πόλης, οι εκλογές έμοιαζαν ακόμα σαν ένα παιχνίδι εντός έδρας για τον 69χρονο ηγέτη. Τεράστια πλακάτ του προέδρου ήταν κρεμασμένα στους δρόμους και τα μπαλκόνια των διαμερισμάτων, ενώ οι αφίσες του Κιλιτσντάρογλου δεν φαινόταν σχεδόν πουθενά.
Επενδύοντας στους δρόμους προς το κέντρο της πόλης, διαφημιστικές πινακίδες επαινούν το ΑΚΡ για το άνοιγμα μιας σιδηροδρομικής σύνδεσης υψηλής ταχύτητας με τη Σεβάστεια και την ανάπτυξη του Togg, ενός πολυτελούς ηλεκτρικού οχήματος κατασκευασμένο με εγχώρια τεχνολογία.
Η Γιασεμίν, 53χρονη συνταξιούχος, και η Εμπρού, μια 34χρονη νοικοκυρά, παραδέχθηκαν ότι οι αυξανόμενες τιμές πίεζαν τις οικογένειες, αλλά τόνισαν ότι και οι δύο θα μείνουν με τον Ερντογάν “μέχρι το τέλος”, καθώς οι μισθοί αυξάνονταν επίσης.
Αρκετοί υποστηρικτές του κόμματος AKΡ στη Σεβάστεια δέχτηκαν το επιχείρημα του Ερντογάν ότι η υποστήριξη προς τον Κιλιτσντάρογλου από το φιλοκουρδικό κόμμα HDP αντιπροσώπευε απειλή για την ασφάλεια. Ο νόμος και η τάξη χρησιμοποιήθηκαν ως τσιτάτα. Η Εμπρού είπε ότι μια εκλογική νίκη για την αντιπολίτευση θα “φέρει τρομοκράτες στην εξουσία”.
Σκαρφαλωμένος σε μια καρέκλα έξω από ένα τεϊοποτείο, ο Μεχμέτ Καγιά Κοτσάν, ένας συνταξιούχος με πουκάμισο σε χρώμα σοκολάτας, λάιμ σακάκι και ριγέ γραβάτα, επαίνεσε τον πρόεδρο.
“Έχουμε αεροπλάνα, πλοία, δρόμους, πετρέλαιο και φυσικό αέριο”, είπε, λαμβάνοντας υπόψη τις προεκλογικές ομιλίες του Ερντογάν που έκαναν τη χώρα μια ολοένα και πιο αυτάρκη βιομηχανική δύναμη.
Πράγματι, ο Κοτσάν υπέθεσε ότι η εξαγωγική δύναμη της Τουρκίας θα μπορούσε ακόμη και να επιλύσει το πρόβλημα του πληθωρισμού των τροφίμων. “Συνεχίζουν να μιλούν για την τιμή των κρεμμυδιών και των πατατών, οπότε πουλήστε ένα αεροπλάνο και αγοράστε έναν τόνο πατάτες”, είπε ειρωνικά.
Όταν τέθηκε η ίδια ερώτηση στον Τεκέρ τον κουρέα – ποιο ήταν το πιο σημαντικό θέμα στις εκλογές; – δεν δίστασε ούτε στιγμή: “Ότι κερδίζει ο Ερντογάν”.