Το τοπίο που διαμορφώνεται στην οικονομία και την επιχειρηματικότητα μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και οι μεταρρυθμίσεις-καταλύτες για την αναπτυξιακή τους πορεία, βρέθηκαν στο επίκεντρο του πάνελ με θέμα «Η οικονομία ‘σηματωρός’ στην Ελλάδα 2.0», στο πλαίσιο του Οικονομικού Συνεδρίου της «Ναυτεμπορικής».
Ο συντονιστής του πάνελ, Δημήτρης Βέργαδος, Διευθυντής Τομέα ΜΜΕ & Ενημέρωσης του ΣΕΒ, κάλεσε τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν την πορεία της οικονομίας, υποδεικνύοντας τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της αναπτυξιακής ορμής της χώρας, αλλά και τις προτεραιότητες που πρέπει να θέσουν οι επιχειρήσεις.
«Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο. Έχει βελτιώσει τη θελκτικότητά της ως επενδυτικός προορισμός και είδαμε και βλέπουμε ότι η εισδοχή άμεσων ξένων επενδύσεων ξεκίνησε πολύ πριν κατακτήσουμε και την επενδυτική βαθμίδα» σημείωσε ο κ. Βέργαδος στην εισαγωγική του τοποθέτηση τονίζοντας ότι πλέον ειναι «ευκαιρία να δούμε πού βρισκόμαστε σήμερα και κυρίως πού θέλουμε να πάμε».
Βασίλης Καζάς (Grant Thornton): Χωρίς αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων δεν έχουμε μέλλον
Λαμβάνοντας τον λόγο ο Βασίλης Καζάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton, ανέδειξε ως μία από τις βασικές προκλήσεις για την ελληνική οικονομία την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων. «Χωρίς αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων και χωρίς τον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας μας δεν έχουμε μέλλον» ανέφερε, σημειώνοντας πως οι επενδύσεις σε πάγιο εξοπλισμό στην Ελλάδα διαμορφώνονται στο 14% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 24%. «Αυτό το ποσοστό πρέπει να αυξηθεί στο 18% τουλάχιστον και να αφορά συγκεκριμένους κλάδους όπως η βιομηχανία, οι υποδομές, η ενέργεια κ.ά.» επισήμανε.
Παρατήρησε ακόμη πως το μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων είναι πολύ μικρό συγκρινόμενο με αυτό της Ε.Ε., ενώ δεν μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση και εξωστρέφεια.
Όπως επισήμανε ο κ. Καζάς, θα πρέπει να δοθούν πολύ ισχυρά κίνητρα για να φτιάξουμε εύρωστες εταιρείες που θα μπορούν να ανταγωνιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο». Επιπλέον, τόνισε, θα πρέπει να επιταχυνθεί η εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας.
Κωνσταντίνος Αδαμόπουλος (Intrakat): Οι ιδιωτικές επενδύσεις υπολείπονται του ευρωπαϊκού μέσου όρου
«Σίγουρα ζούμε ένα growth story. Η Ελλάδα κόντρα σε όλες τις τάσεις, τις προβλέψεις τα προηγούμενα χρόνια έχει αναπτυχθεί με ρυθμούς υψηλότερους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο» αναγνώρισε με τη σειρά του ο Κωνσταντίνος Αδαμόπουλος, CFO της Intrakat.
Ο κ. Αδαμόπουλος αναφέρθηκε στο επενδυτικό κενό, το οποίο – όπως είπε – δεν οφείλεται στις δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες είναι σταθερά στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά έχει να κάνει με τις ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες υπολείπονται κατά πολύ από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Εξηγώντας τους λόγους που συμβαίνει αυτό ο ίδιος επισήμανε πως τα τελευταία χρόνια η πρόσβαση στη χρηματοδότηση δεν ήτανε τόσο εύκολη για τις επιχειρήσεις, κάτι που διορθώνεται σταδιακά. Αναφέρθηκε επίσης σε δομικά προβλήματα όπως το νομικό πλαίσιο.
Σε ό,τι αφορά την επενδυτική βαθμίδα είπε πως θα βοηθήσει πολύ, δεν θα μεταβάλει τόσο πολύ το κόστος δανεισμού, αλλά τους επενδυτές που δείχνουν ενδιαφέρον για τη χώρα.
«Ιδιωτικές πρωτοβουλίες, ιδιωτικές επενδύσεις, είναι η μοναδική μας ευκαιρία έτσι ώστε να έχουμε μακροχρόνια ανάπτυξη και παραγωγικότητα» πρόσθεσε.
Δρ. Γιώργος Ξηρογιάννης (ΣΕΒ): Ελέφαντας στο δωμάτιο η γραφειοκρατία
Το ανέβασμα στην αναπτυξιακή πίστα για τη χώρα δεν είναι νομοτελειακό, δε θα έρθει από μόνο του, τόνισε από την πλευρά του ο Γιώργος Ξηρογιάννης, Γενικός Διευθυντής του ΣΕΒ. Ο λόγος, όπως εξήγησε είναι γιατί υπάρχουν ορισμένες αγκυλώσεις από το παρελθόν. Ο πραγματικός ελέφαντας στο δωμάτιο, σύμφωνα με τον κ. Ξηρογιάννη είναι η γραφειοκρατία.
«Σαν χώρα εξακολουθούμε να έχουμε πολύ μεγάλη γραφειοκρατία, ειδικά σε ότι έχει να κάνει στις διεπαφές των επιχειρήσεων με τις επιχειρήσεις. Μπορεί η ψηφιακή διακυβέρνηση να έδωσε πολλές λύσεις στο κομμάτι των διεπαφών με τους πολίτες, αλλά σε θέματα διεπαφών με επιχειρήσεις εξακολουθούμε να είμαστε πολύ πίσω» παρατήρησε.
Όπως είπε, ο απλούστερος τρόπος για να μειωθεί η γραφειοκρατία «είναι να την κόψεις πριν καν γεννηθεί». «Άρα πρέπει η πολιτεία να λάβει μια γενναία και τολμηρή απόφαση, να εφαρμόσει στην Ελλάδα το πλέον επιτυχημένο υπόδειγμα ρυθμιστικής απλοποίησης που υπάρχει στον κόσμο, το οποίο λέει κάτι πάρα πολύ απλό. Κανένας νόμος δεν ψηφίζεται αν το διοικητικό βάρος που προσθέτει είναι μεγαλύτερο από το διοικητικό βάρος που αφαιρεί. Αυτόματα αυτό είναι ένας πρώτος κανόνας να μειώσουμε το κόστος στις επιχειρήσεις μέχρι και στα 300 με 350 εκατομμύρια το χρόνο» είπε.
Ένα ακόμη πρόβλημα, όπως τόνισε ο κ. Ξηρογιάννης είναι το πραγματικά διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων. «Αν θέλουμε να μιλήσουμε για μεγέθυνση, για καινοτομία, για εξωστρέφεια κλπ., χρειαζόμαστε εργαζόμενους που θα πάνε τις επιχειρήσεις μπροστά, ειδικά τις επιχειρήσεις που θέλουνε να βγουν και εκτός Ελλάδος. Εδώ υπάρχει το παράδοξο, πάρτε έναν εργαζόμενο μισθωτό, με μισθό στα 3,5 χιλιάρικα που είναι αυτοί που κινούν σήμερα τις επιχειρήσεις. Αν μια επιχείρηση αποφασίσει να δώσει παραπάνω 100 ευρώ κόστος αύξηση σε αυτό τον εργαζόμενο, ο εργαζόμενος θα βάλει στην τσέπη του μόνο 33 ευρώ. Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο αντικίνητρο είναι αυτή τη στιγμή η φορολογική και ασφαλιστική πολιτική που έχουμε για αυτά τα στελέχη» σημείωσε.
Γρηγόρης Σταματόπουλος (Export Credit Greece): Οι προκλήσεις της μεταρρύθμισης ενός κρατικού οργανισμού
Τις προκλήσεις της μεταρρύθμισης ενός κρατικού οργανισμού ανέδειξε ο Γρηγόρης Σταματόπουλος, διευθύνων σύμβουλος, της Export Credit Greece. «Εμείς τα τελευταία τέσσερα χρόνια μεταρρυθμίσαμε τον Οργανισμό Εξαγωγικών Πιστώσεων, τον κρατικό οργανισμό εξαγωγικών πιστώσεων, το πρώην ΟΑΕΠ. Έχει μια καινούργια μορφή. Προσπαθήσαμε – και εγώ προερχόμενος από τον ιδιωτικό τομέα – να θέσουμε κάποιες βάσεις ιδιωτικού τομέα σε έναν κρατικό οργανισμό. Σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό το καταφέραμε. Δεν είναι εύκολο. Θέλει να είσαι εκεί, να είσαι επίμονος, να έχεις ένα πλάνο τουλάχιστον 20ετίας όσον αφορά την στρατηγική ενός οργανισμού» ανέφερε μεταξύ άλλων.
«Εμείς ουσιαστικά ανοίγουμε έναν καινούργιο πυλώνα ως Οργανισμός, τον πυλώνα των εγγυήσεων για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, όπου θα μπορούμε πλέον να εγγυόμαστε στις τράπεζες δάνεια κεφαλαίου κίνησης ή δάνεια επενδυτικά έτσι ώστε να μπορέσουμε να συμβάλουμε στο πλάνο επενδύσεων που έχουν για τις εξαγωγές τους» είπε.
«Η όλη στρατηγική όταν κάποιος προσπαθεί να μεταρρυθμίσει οργανισμούς Δημοσίου είναι να μην σκέφτεται τη θητεία του. Πρέπει να είναι κάποιος ο οποίος πάντα σκέπτεται στρατηγικά, σε ένα βάθος 20ετίας. Αυτό κάναμε εμείς. Τελειώνουμε τώρα το κομμάτι της μεταρρύθμισης που αφορά τις διαδικασίες εσωτερικές του οργανισμού και το 2024 θα είμαστε εκεί να συμβάλουμε στο κομμάτι των εξαγωγών ώστε να μπορέσουμε ουσιαστικά να αναπτύξουμε μαζί με τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις όλο αυτό το κομμάτι» συμπλήρωσε.
Δρ Τάσος Αναστασάτος (Eurobank): Βασικό εργαλείο οι μεταρρυθμίσεις – Οι προτεραιότητες
Την εκτίμηση ότι η χώρα θα συνεχίσει να υπεραποδίδει έναντι του μέσου όρου της Ευρωζώνης εξέφρασε ο Δρ Τάσος Αναστασάτος, επικεφαλής Οικονομολόγος του ομίλου Eurobank και πρόεδρος στο Επιστημονικό Συμβούλιο Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών.
Όπως σημείωσε, βασικές κινητήριες δυνάμεις της υπεραπόδοσης είναι το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. «Θα μου επιτρέψετε να πω όμως ότι δεν είναι μόνο οι πόροι, είναι και η επίδραση, έστω και με χρονική καθυστέρηση μεταρρυθμίσεων που συνέβησαν όλα τα προηγούμενα χρόνια στη χώρα, τα προγράμματα προσαρμογής, η μεταπρογραμματική εποπτεία, και τα οποία έχουν βελτιώσει το επενδυτικό περιβάλλον, έστω και αν ήταν αντιδημοφιλή τη στιγμή κατά την οποία έγιναν» σημείωσε.
Ο κ. Αναστασάτος τόνισε πάντως πως δεν είμαστε στο τέλος της διαδρομής. «Το ελληνικό αναπτυξιακό υπόδειγμα εξακολουθεί να βασίζεται υπέρμετρα στην κατανάλωση το ποσοστό της οποίας στο ΑΕΠ, είναι υπερβολικά υψηλό ακόμη ενώ η συμμετοχή των επενδύσεων, όπως ήδη έχει σχολιαστεί είναι αρκετά χαμηλή. Να το βάλω και αυτό σε αριθμούς, το κεφαλαιακό απόθεμα της χώρας έχει απομειωθεί κατά 100 δισ. σε σταθερές τιμές τα προηγούμενα 12 χρόνια. Και χρειαζόμαστε πραγματικούς ετήσιους ρυθμούς αύξησης της τάξης του 8%-10% για την επόμενη δεκαετία ετησίως μόνο και μόνο για να φτάσουμε στο επίπεδο του 2010» επισήμανε.
Ο ίδιος χαρακτήρισε «βασικό εργαλείο» τις μεταρρυθμίσεις: «Οι πόροι είναι σημαντικοί αλλά έχουν εισρεύσει και στο παρελθόν πόροι στην ελληνική οικονομία και η επίδραση τους, το αποτύπωμα τους στην ανάπτυξη μακροχρονίως δεν ήταν πολύ ψηλό αν δεν συνοδεύονται από μεταρρυθμίσεις. Έχουνε γίνει σημαντικές προσπάθειες. Είναι ήδη σε εξέλιξη πρωτοβουλίες. Πρέπει να προχωρήσουμε».
Ο κ. Αναστασάτος έθεσε ως προτεραιότητες την επιτάχυνση στην απονομή της Δικαιοσύνης, την περαιτέρω ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, την ολοκλήρωση του Κτηματολόγιου και των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων, την αναβάθμιση των προσόντων των εργαζομένων, καθώς και την αντιστοίχιση των ειδικοτήτων που παρέχονται από την τριτοβάθμια εκπαίδευση με τις ανάγκες της αγοράς.
Γιάννης Γιαννόπουλος (ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική): Στοίχημα το πώς θα μπορέσουμε να φέρουμε διεθνή ανταγωνιστικότητα στη χώρα
«Είναι κοινός τόπος το ότι όντως η ανάπτυξη υπάρχει και είναι σε ποσοστά τα οποία θεωρούνται αποδεκτά για την περίοδο, μην ξεχνώντας ότι ερχόμαστε από μια δεκαετή περίοδο ύφεσης. Άρα, ναι, υπάρχει ανάπτυξη» σημείωσε ο Γιάννης Γιαννόπουλος, Γενικός Διευθυντής & Επικεφαλής Φορολογικών Υπηρεσιών στη ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική.
Όπως παρατήρησε, υπάρχουν κάποιοι τομείς οι οποίοι βοηθούν σε αυτό και αυτό είναι ο ιδιωτικός τομέας με τις επενδύσεις, αλλά και ο αναπτυξιακός νόμος. «Θυμάμαι όλα αυτά τα χρόνια που είμαστε στην αγορά εργασίας, στον χώρο των συμβουλευτικών υπηρεσιών, πάντα οι εταιρείες που έρχονταν στην Ελλάδα ήθελαν να ξέρουν το φορολογικό καθεστώς, σε βάθος χρόνου, για να μπορέσουν να κάνουν τα πλάνα, ώστε να δουν αν η επένδυση τους είναι στο επίπεδο της απόδοσης που θέλουν ή δεν θέλουν. Ένα άλλο κομμάτι ήταν η διαφάνεια στις υπηρεσίες και στο πόσο γρήγορα θα μπορούσε ένα ερώτημα να απαντηθεί, το οποίο είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί όλοι μας καταθέτουμε ερωτήματα σε φορείς ή υπουργεία, και ο χρόνος της ανταπόκρισης είναι σημαντικός» πρόσθεσε.
Ένα ακόμη στοίχημα, όπως είπε, είναι «το πώς θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε το προσωπικό και τα ταλέντα που έχουμε μέσα στις επιχειρήσεις».
«Οι προκλήσεις είναι στο πώς θα μπορέσουμε να φέρουμε αυξημένη διεθνή ανταγωνιστικότητα στη χώρα, πώς θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε την καινοτομία, την αειφορία και την διατήρηση των ταλέντων. Ένας σημαντικός παράγοντας επίσης όταν μιλάμε για ανάπτυξη, είναι η έννοια της διαπεριφερειακής ανάπτυξης» κατέληξε ο κ. Γιαννόπουλος.